İstanbul’da etkileyici bir sergi var, kaçırmayın
Aman Refik Anadol’u eleştirmeyin!
Yeni medya sanatçısı Refik Anadol eleştirilmekten pek hoşlanmıyor, eleştirildiğinde de kendine has üslubuyla yanıt vermekten geri kalmıyor. Sanatçı, MoMA’da son bulan 'Unsupervised' sergisini eleştirdiği için daha önce de atıştığı sanat eleştirmeni Jerry Saltz'a bir kere daha cevap verdi: Kapıyı aç!
Sanat eleştirmeni Saltz, Anadol'un sergisine "hiçlik" demişti. Yeni medya sanatçısı Refik Anadol, eserleriyle dünyanın pek çok önemli sanat kentinde sergilerde yer almış, alanının önde gelen sanatçılarından biri. Ne var ki söz konusu eleştiri olduğunda bir sanatçının açık olması gereken bu durum o kadar da çok hoşuna gitmiyor.
Anadol’un, New York’taki Museum of Modern Art’ta (MoMA) geçen yıl açılan ‘Unsupervised’ adlı sergisi, New York Magazine dergisi sanat eleştirmeni Jerry Saltz tarafından eleştirilmişti. Saltz, Vulture adlı internet sitesi için kaleme aldığı yazıda, sergiyi ‘yarım milyon dolarlık bir ekran koruyucusu’ şeklinde tanımlamıştı.Yazıda ayrıca, “Eğer yapay zekâ anlamlı bir sanat yaratacaksa, kendi vizyonunu ve kelimelerini; kendi alan, renk ve form duygusunu sağlaması gerekecek. Ki bunlar ‘Unsupervised’da eksik olan şeyler” cümlesi de yer alıyordu.
Sosyal medyadan eleştirilere yanıt
Anadol, Saltz’ın bu eleştirisine cevap vermekten çekinmedi. Saltz’ın eleştirilerini “yüzeysel önyargılar” olarak tanımladı. Sanatçı Twitter hesabında İngilizce yaptığı paylaşımda “Sevgili yapay zeka ile çalışan sanatçı dostlar, yapay zeka ile üretilen sanatın sanat olduğunu artık teyit edebilirim. MoMa’daki eserimiz üç önyargılı sanat eleştirmeni tarafından, birbirine benzeyen sığ açıklamalar ve çarpıcı başlıklarla değerlendirildi. Aynı zamanda, gerçekten araştırmacı altı eleştirmen ise derinlik ve anlam için baktı” dedi.
Daha sonra hızını alamadı, kendi paylaşımını anlamayanlar olduğunu söyleyerek kendini bir kere daha açıkladı: “Bu tweet’i anlamayanlar olmuş. Demek istediklerim; yeniliğe, değişime, geleceğe karşı olanlara! Sanat şudur/budur diyerek kapıları yüzeysel önyargılarla tutanlara! Elitist üslup ile yeni akımların önünü durdurmaya çalışanlaradır!”
Anadol’un sergisi sona ererken Saltz bir kere daha klavye başına geçti. Bu kez Instagram’ın yolunu tuttu, yazısını hatırlattı ve “Bu hiçlik nihayet son bulurken lütfen profilimdeki bağlantıya tıklayın ve (tekrar yayınlanan) kapsamlı sıradanlığına dair incelememi okuyun” dedi.
Anadol’un Saltz’ın gönderisine yazdığı yorum.
Aşık atışmasına dönen bu tartışmayı Anadol da boş geçmedi, bu kez Jerry Saltz’ın gönderisine yorum yaparak cevap verdi. İngilizce yazdığı mesajda, diğer cevaplarına göre daha sevecen ve hatta sempatikti: “Kapıyı aç Jerry! Bu benim ötemde! Bilgisayarlarla, algoritmayla, kodla, veriyle ve yapay zekayla pratik yapan biz dijital sanatçılar – içeri girdik! Seni seviyoruz ve sen de bizi sevmelisin ve saygı duymalısın. Teşekkürler!”
Bu ilk değil
Anadol, eleştirilere cevap verme konusunda bir hayli hevesli. Sanatçı daha önce Sanatatak sitesinin kurucusu ve sanat eleştirmeni Ayşegül Sönmez’in 2021 tarihli ‘Makine Hatıraları: Uzay’ sergisine yönelik eleştirisinin ardından “Yine aynı elitist sanat akademisyenleri maalesef sergimizin başarısını hazmedemiyorlarmış. Onlara buradan 70 metrelik DNS anteni hediyem olsun” demişti.
Oyunlar ve Bulmacalar