Fransa’nın ‘milli’ şairi Arthur Rimbaud’nun sevgilisi yazar Paul Verlaine tarafından yapılan portresi okul kitapları dahil her yerde. Ama resmin kendisini gören yoktu. Ta ki eski opera müdürü ölüp eşyası gözden geçirilene kadar...
Arthur Rimbaud herhalde Fransa’nın en tanınmış şairlerinden biri. Sadece 37 yıl süren kısa ve fırtınalı hayatına ancak iki şiir kitabı sığdırdı, bunlardan sonuncusu olan ‘Bütün Şiirleri’ o öldükten sonra yayınlandı.
İşte bu çok meşhur kitabın kapağında Rimbaud’nun kara kalemle yapılmış bir boy resmi var. Bu resmin ‘ressamı’ da çok önemli: Şair ve yazar Paul Verlaine.
Bu resim o kadar meşhur ki onu Fransa’da bilmeyen yok, çünkü resim okul kitaplarında da yer alıyor.
Ama bir tuhaf durum var: Resmin orijinalini gören yok. Daha doğrusu ‘yoktu’ demek lazım, çünkü resim birkaç ay önce hiç umulmadık bir biçimde ortaya çıktı, geçen hafta da bir açık arttırmada satıldı.
Burada yan yana iki tane hikaye var. Biri 19. yüzyılda resmi yapan Paul Verlaine ile resmi çizilen genç şair Arthur Rimbaud’nun fırtınalı ilişkisi ve hayatı hakkında. Diğer hikaye ise resmin kendi serüveni.
Birinciden başlayalım: Rimbaud 1854’de doğdu, edebiyat meraklısı bir çocuktu, 16 yaşında evden kaçıp Paris’e geldi. Bu koca şehirde içkiye ve uyuşturucuya dadandı, kafelerde oturup şiirler yazıyordu.
Çocukken eserlerini okuyup hayran olduğu Paul Verlaine ile tanıştı. Verlaine bir süre sonra sokaklarda yaşayan bu çocuğu evine aldı. Verlaine evli ve iki çocuk babasıydı.
Rimbaud’nun 1873’te ilk şiir kitabı Cehennemde Bir Mevsim (Une Saison En Enfer) yayımlandı. Bu kitabın basılmasına giden süreçte Rimbaud ile Verlaine birbirlerine aşık oldu, Verlaine karısını ve çocuklarını bıraktı, bu genç erkekle ‘kaçtı.’
Eşcinsel ilişkiyi açık açık yaşamak o zamanların Paris’inde olacak şey değildi, ikili Almanya ve Belçika’ya gitti. Bir kıskançlık krizinde Verlaine tabancayla Rimbaud’ya ateş etti, onu yaraladı. Başları belaya girdi, Verlaine kürek mahkumu olarak hapse atıldı. 1875’te ikili son kez görüştü. Rimbaud bu tarihten, yani 21 yaşından sonra bir daha şiir yazmadı (Meraklısına 1995 yapımı ‘Total Eclipse’ filmini burada önerelim, Rimbaud ile Verlaine’in aşkını anlatan bu filmde Rimbaud rolünü Leonardo di Caprio oynuyordu).
Rimbaud bu tarihten sonra kendisini sürgün etti, önce Afrika, sonra Kıbrıs Larnaka’da, en son olarak Habeşistan’da yaşadı, ardından çok tuhaf bir hastalıkla bacağı kesildi, kanser olduğu söylendi ve derken 1891’de sadece 37 yaşındayken Marsilya’da öldü.
Bu trajik hayatın ardından 1895’te ‘Bütün Şiirleri – Poésies Complètes’ yayınlandı. Kitabın ön sözünü Paul Verlaine yazdı. Kitapta Verlaine’nin Rimbaud portresi de basıldı. Kitabı Léon Vanier yayınlamıştı.
Şimdi aradan 130 yıl geçtikten sonra tahmin yürütülüyor. Paul Verlaine’in 1872 yılında, Rimbaud ile tanıştıktan sadece birkaç ay sonra çizdiği resim büyük olasılıkla kitabın yayıncısı Léon Vanier’de kalmıştı. O öldükten sonra büyük olasılıkla eşinde kaldı.
Sonra resmin bir dönem kolleksiyoncu Paul-Louis Weiller’in oğlu Paul-Annik Weiller’e geçtiği biliniyor. O büyük olasılıkla bu resmi Hugues Gall’a hediye etmişti.
Gall Fransa’da çok iyi tanınan bir isim. Geçen yıl Mayıs ayında 84 yaşında öldü. Bir dönem Paris Operası’nın Grand Théâtre de Genève’in yöneticiliğini yaptı. 2008’de emekli olduktan sonra da öldüğü güne kadar ünlü ressam Claude Monet adına kurulan vakfı yönetti.
Gall öldüğünde bütün mirası Viyana’da yaşayan kız kardeşine kaldı. O da ağabeyinin eşyasını büyük ölçüde tasfiye etmeye, satılabilenleri satmaya karar verdi.
Uzmanlar Gall’in evrakı metrukesine daldığında da bu minik resmin orijinalini buldu.
Resim geçen hafta 585 bin Euroya satıldı. Alıcının adı açıklanmadı.