Müzeye tepki: Kunsthaus Zürih Nazi koleksiyonunu sergiliyor

Sadece İsviçre’nin değil Avrupa’nın da en önemli sanat kurumlarından biri olan Kunsthaus Zürih tartışmaların odağında. Nedeni ise müzede sergilenmeye başlanan bir koleksiyon. İkinci Dünya Savaşı sırasında sanayici Emil Bührle tarafından şüpheli koşullar altında satın alınan koleksiyonu sergilemeye başlayan müzeye tepkiler artıyor. 31 Aralık 2024 tarihine kadar devam edecek sergide müzeye yöneltilen  başlıca eleştiri koleksiyondaki eserlerin eski sahiplerine saygısızlık yapıldığı. Zira dönemin zengin sanayicisi Bührle Nazilerin önemli bir silah tedarikçisiydi. Sahip olduğu tabloların önemli bölümünün önceki sahipleri ise İkinci Dünya Savaşı’nda soykırım kurbanı olan Yahudilerdi.

Kunsthaus Zürih’teki eserlerin yağmalandığı kabul edildi

Savaş sırasında servetine servet katan silah tüccarı Emil Bührle’nin biriktirdiği Avrupa’nın en saygın özel sanat koleksiyonlarından birinin Nazi dönemi kökenlerine ilişkin şüpheler uzun süredir devam ediyor. Almanya doğumlu bir sanayici olan ve 1937 yılında İsviçre vatandaşlığına geçen Bührle 1956 yılındaki ölümüne kadar aralarında Cezanne, Degas, Manet, Monet, Renoir, Rembrandt, Picasso ve Van Gogh gibi sanatçıların başyapıtlarının da olduğu yaklaşık 600 sanat eseri biriktirdi. Müzeye yönelik eleştiriler de işte tam bu noktada başlıyor. Koleksiyondaki eserlerin bir bölümü Nazi zulmünden kaçmaya çalışan Yahudilerce değerinin çok altında bir fiyata satılmış ya da doğrudan yağmayla elde edilmiş.

Eleştirilerin odağındaki “Geçmiş İçin Bir Gelecek: Bührle Koleksiyonu – Sanat, Bağlam, Savaş ve Çatışma” başlıklı sergi odağını Yahudi koleksiyonerlerin hikâyelerini inceleyecek şekilde genişletmeyi amaçlıyor. Kunsthaus Zürih’in internet sitesi serginin düzenleneceğinin duyurulmasından itibaren siber korsanların hedefinde. Emil Bührle’nin Nazi sempatizanı olduğunu düşünen ziyaretçiler de serginin düzenlenmesine karşı çıkıyor. Müze komitesindeki kimi isimler sergi düzenleme konusunda geri atılmadığı için yönetime istifalarını sundu. Öte yandan koleksiyonun sahibi olan Bührle Vakfı silah tüccarı tarafından savaş sırasında satın alınan 13 tablonun Naziler tarafından Fransa’daki Yahudilerden yağmalandığını kabul etti. Vakfa göre 1940’ların sonlarında görülen davaların ardından Emil Bührle 13 eserin tamamını gerçek sahiplerine iade etti ve ardından dokuzunu geri satın aldı.

Naziler tarafından öldürülen Fritz Grünbaum’un 10 milyon dolarlık koleksiyonu ailesine iade edildi