Metin Erksan’ın çektiği, Aşık Veysel’in 72 yıllık sansürlenen görüntülerinin izi sürülüyor

Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Metin Ersan, 1952’de ilk filmi ‘Karanlık Dünya’da ünlü halk ozanı Aşık Veysel’in hayatını anlatmak ister. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun senaryosunu yazdığı filmde Aşık Veysel’in hayatını belgesel olarak çeker. Belgeselde Ayfer Feray, Kemal Öz, Ahmet Sayıl, Hakkı Ruşen, Aşık Veysel, Kemal Bekir, Aclan Sayılgan da rol alır.

Fakat bu film dönemin sansür kurulu tarafından “tarlalardaki ekinleri boyu kısa. Ekinler cılız görünüyor. Anadolu’daki yoksulluğu anlatılıyor” gibi gerekçelerle yasaklanır. Metin Erksan “Sivrialan Köyü Veysel’in köyü malum. Biz orada çok çekim yaptık haliyle. Meğer hazretlere göre ‘buğday başaklarının boyu kısa çıkmışmış. Türkiye toprakları verimsiz, kavruk gösteriliyor’ diye görüş belirtmiş, sansürlemişlerdi filmi” diye anlatarak ilk filmiyle nasıl sansür denen garabetle tanıştığını anlatır. Mecburen filmin sakıncalı görülen birçok sahnesi çıkarılır. O haliyle gösterilir film.

Metin Erksan’ın içinde bir yaradır bu film. Yıllar sonra çeşitli vesilelerle bu filmin sansürlü hali gösterildi. Hatta yönetmen Yılmaz Atadeniz bu filmin sansürlü bir kopyasını YouTuba’ya yükledi. Sansürlenen parçaların da kayıp olduğunu düşünülüyordu. Fakat iki isim bu görüntülerin izini sürdü: Sanatçı Mike Bode ve senarist Caner Yalçın.

İşte bu serüven de bir sergiye ilham verdi. Salt Galata’da 2025’in temmuz ayında açılacak ‘Karanlık Dünya’ sergisinin odağında film olacak. Sergide 1950’ler Türkiye’sinde kırsal kesimin yaşam koşullarını yansıtan ve toplumsal gerçekçi sinemanın erken örneklerinden biri olan filmin eksik parçaların izini sürme macerası da anlatılacak. Muhtemel bu kayıp parçalar da sergide kendine yer bulacak.

Aşık Veysel bu diyardan gideli 51 yıl oldu