Sergi Turu Beyoğlu hattında: Jackie’nin Uçurtmaları, Nuri İyem’in portreleri

Sergi turunun bu haftaki rotası Beyoğlu. Malum yaz geldi. Müze ve galeriler yeni sezonu birbirinden iddialı sergilerle karşılıyor. Jackie Matisse’nin rengarenk uçurtmaları, Nuri İyem’in portreleri, farklı ülkelerden gelen öğrencilerin kolektif sergileri Beyoğlu’nun dört bir köşesinde izleyicileri bekliyor.

Jackie’nin Uçurtmaları, Arter

Havalar güzelleşti, nihayet güneş yüzünü göstermekten hiç çekinmiyor. Her zamankinden daha fazla kafamızı kaldırıp gökyüzüne bakma zamanı geldi. Kim bilir belki bir uçurtmaya denk gelirsiniz. Ya da yolunuz Arter’e düşer… Çünkü Arter’i uçurtmalar bastı. Üstelik bu uçurtmalar İstanbul semalarına aşina 1976 yılında şehre uğradılar. Uçurtmaların sahibi Fransız sanatçı Jackie Matisse.

Sanatçı bir aileden geliyor Jackie; dedesi renkleri büyük bir ustalıkla kullanan, Picasso ve Kandinsky ile birlikte modern sanatın en büyük sanatçılarından olan Henri Matisse. Hatta rivayet o ki dedesi Jackie Matisse’e “Elinizden başka bir iş geliyorsa sanatçı olmayın” demiş. Dediğimi yap, yaptığımı yapma türünden bu tavsiye Jackie’de karşılık bulmamış elbette. 1960’larda ormanda uçurtmasını kaybetmesiyle kendi sanat macerasını buluyor. Çeşit çeşit malzeme, boyaları ve fırçalarıyla bazen kâğıda, bazen ahşaba yapıyor uçurtmalarını. Ve her şeyiyle kendisi ilgileniyor. Aradan neredeyse yarım asır geçti ve Matisse’in renk renk, şekil şekil uçurtmaları, Gill Eatherley küratörlüğünde hazırlanan Uçurtma Zamanı sergisiyle Arter’de.

Arter’in binasına girdiğinizde sizi tavandan aşağıya doğru sarkan rengarenk şeritler karşılayacak. ‘Gökkuşağı’ isimli bu seri binanın ön cephesinden görülüyor. Hatta sizi içerinin rengarenk dünyasına davet ediyor. ‘Siyah Beyaz Uçurtmalar’ ve ‘Dolaşmış Uçurtma Kuyrukları’ da binanın en üst katından aşağıya doğru sarkıyor. Uçurtmalar Arter’in farklı kat ve alanlarında, gerek yüksekte gerek alçakta, gerek aydınlıkta gerek karanlıkta, asılı halde ziyaretçilerini bekliyor. Küratör Eatherley konuşmasında Arter’in teknik ekibine hızları ve sabırları için sık sık teşekkür etti. Kuşların fısıldadığına göre kurulum yaklaşık iki hafta sürmüş. Arter ekibinin hızı da hem küratörü hem de Jackie Matisse ailesini şaşırtmış.

Sergi sanatçının mirasına -yani uçurtmalarına- tam anlamıyla bir saygı duruşu. Zira Jackie’nin yıllardır farklı göklerde uçurduğu uçurtmaları ailesi özenle korumuş. Bu arada sergide sadece Jackie’nin uçurtmaları yok. Molly Davies’in ‘Deniz Kuyrukları’ isimli videosu Matisse’in uçurtmalarını sualtı görüntüleriyle birleştiriyor. Uçurtmalar adeta suda dans ediyor. Sergiyi gezdikten sonra  Molly Davies’e sallanan uçurtmalara bakarken rastladım. Ortaya çıkan işten mutlu olduğu her halinden belliydi. Ama en çok da arkadaşı Jackie’nin anısını yaşattığı için mutlu: Burada kendimi en sevdiğim arkadaşımın anısına saygı duruşundaymış gibi hissediyorum. Jackie’nin ailesini dört kuşaktır tanıyorum, onu çok iyi tanıyorum. Dans etmeyi çok severdi. Eminim burada dans eden uçurtmaları görse çok mutlu olurdu. Şu an bizi görüyorsa çok mutlu olduğundan eminim.”

📌 Bir not daha. Hareket tasarımı ve yönetimini Polly Motley’nin, video ve canlı görüntü tasarımını da Molly Davies’in üstlendiği ‘Deniz Kuyrukları Performansları’ başlıklı dans gösterileri ise Jackie Matisse’in Uçurtma Zamanı sergisiyle paralel bir etkinlik olarak 24, 25 ve 26 Mayıs 2024’te her akşam saat 19:30’da Arter’de ücretsiz izlenecek.

📍Nerede: Arter (Yenişehir, Irmak Cad. No:13, 34435 Beyoğlu/İstanbul)

Ters Yüz PƎRⱯ: Mekânlar ve Metinlerde Denemeler, Pera Müzesi

Pera Müzesi ters yüz! Açıldığı 2005 yılından günümüze, üniversitelerle iş birliğiyle düzenlediği gelenekselleşmiş sergileriyle Pera Müzesi Ters Yüz PƎRⱯ sergisiyle Tahran, Osaka, Hong Kong, Berlin, İstanbul, Weimar ve Almanya’nın diğer kentlerinden 20 sanatçı, mimar ve araştırmacıyı bir araya getirdi.

Tam anlamıyla kolektif bir sergi bekliyor izleyicileri. Küratörlüğünü Bauhaus Üniversitesi, Weimar’dan Prof. Mona Mahall ve Yelta Köm ile Bremen Sanat Üniversitesi’nden Prof. Aslı Serbest’in üstlendiği sergide üniversitelerin farklı bölümlerinde okuyan öğrencilerin çalışmaları yer alıyor.

Öğrenciler geçen yıl kasım ayında İstanbul’a gelmiş. Birlikte yürüyüşler, ortak okumalar ve çalışmalar yapmış, bunları -sergide de görebileceğiniz- deneyim defterleri aracılığıyla arşivlemişler. Küratörlere göre serginin amacı diyalog kurmak. Mekan özgü hazırlanmış işlerin yanı sıra ziyaretçileri de süregelen karşılaşmalara davet eden bir çalışma masası da serginin ilgi çekici bölümlerinden.

📌 Ters Yüz PƎRⱯ sergisi 18 Ağustos’a kadar müzenin 4. ve 5. katlarında ziyaret edilebilir.

📍Nerede: Asmalı Mescit, Meşrutiyet Cd. No:65, 34430 Beyoğlu/İstanbul

Nuri İyem, Casa Botter

Nuri İyem denince akla ilk portreleri, özellikle de Anadolu kadınlarının yüzleri gelir. İyem’in alametifarikası portreleri çok gerçekçi ve karşısındakini birebir resmetmek yerine “gönlünden geldiği gibi” çizmesidir. Bu konuda şöyle derdi: “Portreden çok bunlara yüz resmi demek daha doğru olur gerçekten. Ben burada herhangi bir kişiyi almıyorum. Kendi kafamdaki, gönlümdeki yüzü çiziyorum.”

Toplumsal gerçekçi resim anlayışını savunan Yeniler Grubu’nun kurucuları arasında yer alan İyem ilk sergisini  1946 yılında Beyoğlu’nda bir mağazanın üçüncü katında açmıştı. Şimdi yaklaşık 80 yıl sonra İyem yine Beyoğlu’nda bu kez Casa Botter’de.

Küratörlüğünü Levent Çalıkoğlu’nun yaptığı, tarihi binanın iki katına yayılan serginin girişinde sanatçının farklı dönemlerini yansıtan ikonlaşmış portrelerini -göz yoran mavi bir zemin üzerinde olsa da- göreceksiniz. ‘Üç Güzeller’, ‘Analar Yürüyüşü’, ‘Gecekondu Yapanlar’ ve ‘Ağıt’ sergide karşılaşacağınız çalışmalardan bazıları. Üst kata çıktığınızda Nuri İyem’in hayatını genel hatlarıyla anlatan bir zaman çizelgesi var. Hemen yanındaki camlı bölgede ise İyem’in resim malzemeleri, kişisel eşyaları ve arşivden gazete küpürleri de ziyaretçileri bekliyor.

📍Nerede: Şahkulu, İstiklal Cd. No:235, 34421 Beyoğlu/İstanbul

📌 Sergiyi 29 Ağustos’a kadar ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz.

Beyoğlu hattından devam…

Bu hafta açılışlarla gördük ki müzeler yazı iddialı sergilerle karşılamaya kararlı. Hazır Beyoğlu hattına gelmişken birkaç sergi önerisi daha yapalım.

Hava kirliliğinin toplumsal ve ekolojik boyutlarını odağına Havaya Dair de Salt Beyoğlu’ndaki Forum alanında ziyaretçilerini bekliyor. Salt’a girdiğiniz anda sizi uzun tül perdeler ve hoparlörden yükselen sesler karşılayacak. Perdeler havanın kimyasal bileşimini ortaya çıkaran ve her biri farklı zehirlilik derecelerine karşılık gelen bir renkle tasvir edilmiş. Yansıyan görüntüler de havanın zehir oranını gösteriyor. Yükselen ses ise havadaki bu maddelerin etkileşiminin tetiklediği kimyasal reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan koşulların işitilebilen sesleri. Yani evet, biraz rahatsız edici.

Perdelerin arasından geçtikten sonra sakın siz de sergiyi birlikte gezdiğimiz genç üniversite öğrencileri gibi “Bu kadar mı” diye sormayın. Üst katta ikinci katta bir video programı var. Sergi 18 Ağustos’a kadar Salt Beyoğlu’ndaki Forum alanında ziyaret edilebilecek.

Yapı Kredi Sanat birbirinden farklı resim dilleri olan sanatçıların eserlerini bir araya geldiği ‘Bugünü Resmetmek’ sergisine ev sahipliği yapıyor. Sanatçı Erinç Seymen’in son dönem eserlerinin yer aldığı sergisi Kīpuka 2 Ağustos’a kadar Zilberman Beyoğlu, Mısır Apartmanı’ndaki ana galerisinde.

Sergi Turu: Devrim Erbil’e saygı resimlerinden Arter’deki insaniyet fotoğraflarına…