Tuhaf bir araştırma bütün dünya medyasında: Roma İmparatorluğu Avrupa’nın zekasını geriletmiş

İzleyenleri hemen bilecek: Monty Pyton’un Hazreti İsa’nın hayat hikayesiyle dalga geçen filmi “Life of Brian”da bir karakter aynen şu soruyu sorar:

“Temizliği, tıbbı, eğitimi, şarabı, kamu düzenini, kanalizasyonu, sulama sistemlerini, yolları, kamu sağlığını bir kenara bırakacak olursak, bu Romalılar bize ne fayda sağladı?”

Roma İmparatorluğu’nun ve onun bütün Akdeniz havzasına yüzlerce yıl boyunca sağladığı “Roma barışı”nın bugün bile hala konuşuluyor olması, bu imparatorluğun getirdiği bilimsel ve mühendislik standartlarının o yıkıldıktan yüzlerce yıl sonra bile aşılamamış olması bugün bile sık sık hatırlatılan şeyler.

Ama dün bir grup Amerikalı araştırmacının saygın bir bilim dergisi olan PNAS’da yayınladıkları son makale de epey konuşulacak gibi duruyor. Daha şimdiden bugün bütün dünya medyasında bir,inci sayfalarda yer alan bu araştırma Roma döneminde madenciliği ele alıyor ve madencilik sırasında çok kullanılan ve çıkarılan madenlerden biri olan kurşunun Avrupa çapında zeka geriliğine yol açtığı öne sürülüyor.

Kurşuna ve kurşun buharına marız kalmanın yarattığı olası sonuçlar ve beyne verdiği hasar son 20-30 yıldır çok konuşuluyor. Örneğin ABD’de çok yaygın kullanılan kuşun bazlı duvar boyalarının bu ülkedeki şiddet eğiliminin ana nedeni olduğunu öne süren ciddi bir literatür artık oluşmuş durumda. Kurşunun artık hiçbir seviyesi insan için güvenli kabul edilmiyor.

Gerçekten de Roma döneminde kurşun madenciliği çok ileri seviyedeydi. Aslında gümüş arıyordu Romalılar ve kurşun da genellikle gümüşle bir arada bulunan bir maden. O kurşunlar sayesinde Romalılar akar temiz suyu evlerin içine kadar getirdiler, çünkü işlemesi kolay olan bu metalden borular yapıyorlardı.

Araştırma, yaygın kurşun madenciliğinin ve kurşun işleme sektörünün ciddi bir hava kirliliğine neden olduğunu, bu kirliliğe maruz kalan Avrupalı çocukların da bilişsel kapasitelerinin gerilediğini öne sürüyor. Araştırmacılara göre IQ seviyesindeki düşme 2-3 puan olabilir.

Tabii insan düşünmeden edemiyor: Düşük IQ’lu Roma’nın başardıkları yanında, aynı Avrupalıların Roma yıkıldıktan sonra girdikleri ve yüzyıllarca çıkamadıkları karanlık Orta Çağ çok da zeki bir dönem sayılmaz.