Türk pop müziğinin 50 yıllık panoraması: İlham perilerinde yok yok!

“60’lı yılların sonlarında, 70’li yılların başında tüm sorunlara göğüs gererek Türk Pop Müziği’nin temeline harç koymak her babayiğidin harcı değildi. Peki 30 yıl sonra bugünlerin melodileri bizce ‘klasikler rafı’nda yer bulabilecek mi? Keşke ama bana göre imkansız.”

Mehmet Karabel, Doğan Kitap’tan çıkan ‘Nereden Geldi Bu İlham Perileri‘ kitabının son sözünde yazar Ali Kocatepe için bunları söylüyor. Kitapta sadece Ali Kocatepe’nin ‘ilham perileri’ yok Türk pop müzik tarihinin bir panoraması var.

Ali Kocatepe gerek söz yazarı, gerek besteci, gerekse yapımcı olarak popüler Türk müziğine damgasını vurmuş sembol bir isim. 300’den fazla şarkı besteledi ve söz yazdı. Çok sayıda plak, kaset ve CD’si yayınlandı. Birçok şarkısı klasikler arasına girdi.

İzmirli Ali Kocatepe, 22 yaşındayken 1969 yılında ‘Yeni Bir Dünya İstiyorum’ şarkısını yaptı. 1973’te İzmir’de çalıştığı TRT’den ayrıldı. Yeni bir maceraya, İstanbul’a doğru yola çıktı. Aynı yıl yaptığı ‘Akdeniz Çocukları’ şarkısı çok sevildi. 29 Ekim 1973’te Boğazici Köprüsü açılırken TRT canlı yayınında bu şarkı çaldı. O da 1 Numara Plakçılık şirketini kurdu.

‘Toplu İğne’den çıkan imza şarkısı

1974’te üniversiteden mezun olduktan hemen sonra TRT’nin düzenlediği ‘Toplu İğne Beste Yarışması’na söz ve bestesi kendisine ait olan ‘Hey Gidi Dünya Hey’ şarkısıyla katıldı. Yarışmaya seçilen 19 şarkıcıdan biri oldu. Tarihte sadece bir kez düzenlenen yarışmayı Esmeray’ın söylediği, bestesini eşi Şemi Diriker’in yaptığı ‘Unutama Beni’ kazandı. ‘Hey Gidi Dünya Hey’ üçüncülüğü Erol Evgin’in söylediği bestesini Selmi Andak’ın yaptığı ‘Geli Geliver’le paylaştı. Ancak o yarışmadan klasiklere sadece Esmeray ve Ali Kocatepe’nin söylediği şarkılar girdi. ‘Hey Gidi Dünya Hey’ Kocatepe’nin imza şarkısı olarak tarihe geçti.

Zeki Müren’i ağlatan şarkı

Ali Kocatepe’nin ismi artık biliniyordu. 1976’da Zeki Müren, Aşiyan Gazinosu’nda program yapıyordu. Alt kadrodaki Sibel Egemen’in prodüktörü olarak oraya gittiğinde Ali Kocatepe ‘Sanat Güneşi’ tarafından bir köşeye çekildi. Ona “Biliyor musun Ali’cim senin yüzünden her gece gözyaşı döktüm” dedi. Kocatepe “Ben size ne yaptım?” diye sorunca Zeki Müren şu yanıtı verdi: “O şarkıyı yazdın ya.. Antalya’daki evimde her gece dinleyip ağladım. Beni o kadar çok etkiledi ki.. Duygularıma tercüman oldun.” Zeki Müren’in bahsettiği şarkı sözlerini Ali Kocatepe’nin yazdığı, Sibel Egemen’in seslendirdiği ‘Hayret’ şarkısıydı.

Ali Kocatepe’nin Sabahattin Ali sevgisi

Kocatepe, Sabahattin Ali ile 1977 yılında yazlıkta duyduğu ‘Melankoli’ şiiri ile tanışmıştı. Bu şiiri şarkı haline getirdi, düzenlemesini Onno Tunç yaptı. Şarkı 1978 yılında Türkiye Eurovision elemelerine gönderildi, TRT jürisi şarkıyı eledi. TRT’nin beğenmediği şarkı Nükhet Duru’nun yorumuyla dillere pelesenk oldu. En iyi beste dalında Altın Kelebek ve Hey Dergisi ödüllerini kazandı.

Aynı yıl yine Sabahattin Ali’nin karşılıksız aşkı Nahit Hanım’a (Nahit Gelenbevi Fıratlı Damar 1909-2002) yazdığı Eskisi Gibi şiirini ‘Ben Sana Vurgunum’ ismiyle Nükhet Duru için hazırladı. ‘Ben Sana Vurgunum’ da Hey dergisi tarafından yılın en iyi üçüncü şarkısı seçildi.

Arayan The Weeknd

Bu şarkıyla ilgili yıllar sonra bir gelişme yaşandı. 2015’te Etiyopya asıllı Kanadalı The Weeknd, şarkının 20 saniyesini kullanmak için Kocatepe’den izin istedi. ‘Gri’nin 50 Tonu’ filminde kullanılan şarkılardan biri olan ‘Often’da 15-20 saniyelik bir bölüm kullanıldı. Böylece Ali Kocatepe’nin ‘Ben Sana Vurgunum’ şarkısının bir bölümü fenomen filmde yer aldı.

Hıncal Uluç ile tanışma

Ali Kocatepe’nin İstanbul günlerinde karşısına belki de kaderini değiştirecek bir gazeteci çıktı. O isim Hıncal Uluç’tu. Ali Kocatepe müzisyenliğinin yanı sıra bir gazeteci. Erkekçe dergisinde yazı işleri müdürlüğü yaptı. Star Tv’de spor programı sundu. Show Radyo Genel Yayın Yönetmeni oldu. Gazetecilik serüvenine 1980’de başladığı Erkekçe dergisinde yayın yönetmeni olarak Hıncal Uluç’un ismi yazıyordu. 20 Kasım 2022’de hayatını kaybeden Uluç, Ali Koçatepe ile 1980-1985 arasında aynı evi paylaştı. 1981’de bir arkadaş toplantısından çıkan ‘Bu Bahar Başka Bahar’ şarkısının sözleri Hıncal Uluç’a ait.

Bir aşkı kurtarma şarkısı: ‘Heyamola’

Yine ‘Heyamola’ şarkısının yaratılması Uluç’la doğrudan bağlantılı. 1982’de Hıncal Uluç ve o zamanki eşi Holy’nin arası açıktı. Gelişim Yayınları’nın sahibi Ercan Arıklı, bu soğukluğu gidermek için bir mavi yolculuk tertip etti. Denizle arası olmayan Uluç istemeden de olsa bu teklife ‘evet’ dedi. Çıkan fırtınayla moraller iyice bozuldu. O gece fırtınadan Ali Kocatepe ‘Heyamola’ şarkısıyla çıktı. Belki Uluç’un ilişkisi kurtulmadı ama klasikler arasına girecek bir şarkı o gece doğdu. Kitaptan öğrendiklerimiz bununla da sınırlı değil. Kocatepe, bestelediği, söz yazdığı şarkıları ilk olarak Uluç’a dinletir, eleştirilerini de ciddiye aldırmış. Kısacası birçok şarkının oluşum aşamasında Uluç’un payı bulunuyor.

Sezen Aksu isteğiyle gelen Sabahattin Ali şarkıları

Kocatepe’nin müzikal yolculuğunda sadece Uluç değil Sezen Aksu ve Onno Tunç’un da önemli bir yeri var. 1984 yılında Sezen Aksu, Ali Kocatepe’nin kapısını çaldı. Albümüne koymak için iki şarkı istedi. Kocatepe, bu şarkılar için Aziz Nesin’le birlikte Markopaşa dergisini çıkaran ve dergideki yazılar yüzünden hapse giren Sebahattin Ali’nin şiirlerine yöneldi. Şarkılardan ilki ‘Çocuklar Gibi’ydi. 24 yaşındaki Sabahattin Ali’nin, Melahat Muhtar için yazdığı aşk şiiri 53 yıl sonra tekrar gündeme geldi. Şarkının düzenlemesini Onno Tunç yaptı.

İkinci şarkı için Sabahattin Ali, Kaz Dağları’na olan hayranlığını anlatmak için yazdığı ‘Dağlar’ şiirinden doğdu. Şarkı ilk kez Hıncal Uluç’un Gelişim Yayınları’ndaki odasında söylendi. Şarkının düzenlemesi yine Onno Tunç’a aitti. Bu iki şarkı Sezen Aksu’nun ‘Sen Ağlama’ albümüne girdi.

Nazım’dan beste: Geberiyorum

Yine Sezen Aksu sayesinde Ali Kocatepe bir Nazım şiirini besteledi: “Nazım Hikmet’in şiirini bir türlü besteleyemiyordum ve bu yüzden içim içimi yiyordu. 90’lı yılların başında bir gün Sezen Aksu aradı ve ‘Ali, sana Nazım Hikmet’in bir şiirini yolluyorum. Şimdiye kadar okumadın herhalde. Çünkü okumuş olsan bunu mutlaka bestelerdin’ dedi ve ‘Geberiyorum’u yolladı. Sezen Aksu sayesinde ilk Nazım Hikmet bestem ortaya çıktı. Hatta bu şarkıyı Nükhet Duru, Ferhat Göçer, daha sonra Athena da seslendirdi.” Ali Kocatepe, Sabahattin Ali ve Nâzım Hikmet’in şiirlerini şarkı haline getirerek geniş kitlelerce ulaşmasına vesile oldu. Üstelik bu, 1980 darbesinin en yoğun hissedildiği günlerde yapıldı.

Bahar aylarında çıkan albümden sonra 1984 sonbaharında Sezen Aksu ve Onno Tunç eylül ayında Hıncal Uluç’la Ali Kocatepe’nin evini ziyaret etti. Burada Ali Kocatepe üzerinde çalıştığı bir bestesini dinletti. Hıncal Uluç ile Sezen Aksu orada birlikte söz yazdı. Şarkı bir düetti. Özdemir Erdoğan, Sezen Aksu’ya şarkıda partner oldu. ‘Küçük bir Aşk Masalı’ böyle tamamlandı.

Eurovision aşkı bir başka…

1956 yılında başlayan Eurovision Şarkı Yarışması’na Türkiye ilk defa 1975 yılında Semiha Yankı’nın ‘Seninle Bir Dakika’ isimli şarkısıyla katıldı. Eurovision bütün Türkiye’nin eğlencesiydi. Besteciler için büyük bir hedefti. 1978 Türkiye Eurovision elemelerinde ‘Melankoli’ ile hayal kırıklığına uğrayan Ali Kocatepe’nin yüzü diğer şarkısı ‘Dostluğa Davet’ ile güldü. Nükhet Duru ve Modern Folk Üçlüsü’nün seslendirdiği şarkı, Türkiye televizyonlarında ilk kez renkli yayınlanan yarışmada Nilüfer’in seslendirdiği ‘Sevince’nin gerisinde kaldı. TRT jürisinde Ali Kocatepe’nin hakkının yenildiği için tartışma çıktı.

TRT yöneticileri de ‘Dostluğa Davet’e haksızlık yapıldığını düşünüyordu. Böylece şarkıyı Seul Yarışması’na gönderme kararı verdiler. ‘Dostluğa Davet’ Seul’daki yarışmanın ikinci büyük ödülü olan Best Performance (en iyi performans) ile Türkiye’ye döndü.

‘Dönme Dolap’ ile Eurovision

Ali Kocatepe haksızlığa uğradığını düşünüyordu. Bu yüzden 1979 yılındaki elemelere katılmadı. 1980’de jüri oylaması yapılmadı, Ajda Pekkan’ın ‘Petrol’ şarkısı seçildi. 1981’de Kocatepe, ‘Dönme Dolap’ ve ‘Miras’ şarkılarıyla Eurovision elemelerine katıldı. ‘Miras’ı Coşkun Demir, ‘Dönme Dolap’ şarkısını Ayşegül Aldinç ve Modern Folk Üçlüsü seslendirdi. ‘Dönme Dolap’ birinciliği kazanırken Ali Kocatepe sevinçten havaya uçuyordu. Şarkının orkestrasyonunu Onno Tunç yaptı. Dublin’de düzenlenen 26. Eurovision Şarkı Yarışması’nda 9 puan alan Türkiye 20 ülke arasında 18. oldu.

1983’te Hıncal Uluç’un eşiyle ilişkisini kurtaramayan gezide yapılan, Sezen Aksu Coşkun Demir ve Ali Kocatepe’nin seslendirdiği ‘Heyamola’ Çetin Alp’in ‘Opera’sına geçildi. Hıncal Uluç ve Sezen Aksu’nun sözlerini yazdığı ‘Küçük Bir Aşk Masalı’ 1984’te Mazhar Fuat Özkan’ın ‘Diday Diday Day”ın arkasında kaldı.

Türkiye, 2012 yılında Can Bonomo ile yarışmaya katıldıktan sonra Eurovision Şarkı Yarışması ile ilgisini kesti. Bir dönem bestecilerin en büyük hayali olan yarışma artık Türkiye’de yayınlanmıyor. Artık bestecilerin ismini duyurabileceği yarışmalar yapılmıyor. 1968 kuşağından olan, yasakların en yoğun yaşandığı 1980 darbesinden sonra Nazım Hikmet, Sabahattin Ali’nin şiirlerinin yayılmasını sağlayan Kocatepe’nin yaptıkları bu açıdan da günümüz müzisyenlere yol gösteriyor.

Sabahattin Ali ve geç gelen itibarı: ‘Tehlikeli’ damgasından, ‘Büyük yazar’ kabul edilmeye 75 yılda geçiş