İş Bankası Kültür Yayınları’ndan 100. yıla özel kitap serisi

Cumhuriyetin o idealist kadrosunun en simge isimlerinden biri kuşkusuz Hasan Âli Yücel. Cumhuriyetin Milli Eğitim Bakanı olmasının yanı sıra 20. yüzyılın bir hümanisti olarak da tarihte ayrı bir konuma sahip olan Yücel’in kurduğu ve dünya klasiklerini Türkçeye kazandıran tercüme ofisinden kazanılan tecrübe 1956 yılında bir yayınevine dönüşmüştü. Hasan Âli Yücel’in kurduğu Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, o tarihten bu yana farklı alanlarda yayınladığı kitaplarla Türk yayın dünyasına büyük katkılar sundu. Bu katkılara bir yenisi ‘100. Yıl Serisi’ ile geldi.

Kültür Yayınları serisi ‘Nutuk’ ile başlıyor

Kültür-sanat dünyasında yılın geneline yayılan kutlamalarla Cumhuriyetin 100. yılı ivme kaybetmeden hayatımızın merkezinde yer etmeye devam ediyor. Senfoniler, marşlar, şiirler, heykeller, filmler derken şimdi de Cumhuriyet’e dair kitaplar bir seri halinde okurla buluşuyor. Elbette en önemli parçası da Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün bir dönem tarihi anlatısı olarak da kabul edilebilecek eseri ‘Nutuk’. 16 kitaplık bir seriden oluşan bu seçkide özel bir yere sahip olan ‘Nutuk’, halihazırda en çok satan kitaplar listesinde de yer almayı sürdürüyor. Üstelik de Kültür Yayınları baskısıyla.

Seride Mustafa Kemal Atatürk imzası taşıyan bir diğer eser ise ‘Geometri’ kitabı. İyi yetişmiş bir subay olarak gemoetri alanında ileri seviyede bilgi sahibi olan Gazi’nin bu alanda pek çok terime Türkçe karşılık bulduğu kapsamlı çalışması okullarda ders kitabı olarak da okutulmuştu. Zaten yazılma nedeni de tam olarak buydu. Zira yokluklar içinde varolan Cumhuriyet’te o zor günlerde eksik olan şeylerden biri de geometriyi hem kapsamlı hem de yalın anlatabilecek bir kitaptı. Çözüm bekleyen imparatorluk bakiyesi onca soruna çözüm bulurken bir yandan da böylesi bir kitaba imza atmak haliyle herkesin yapabileceği bir şey değildi.

Bir ordu nasıl olmalı Atatürk anlatıyor

Tam manasıyla yedi düvele karşı verilen ve neredeyse 1912’deki Balkan Savaşları’ndan bu yana aralıksız bir biçimde devam eden savaş hali, Kurtuluş Savaşı ile tam manasıyla bir ölüm-kalım mücadelesi konumundaydı. Tümgeneral Celil Erikan’ın kaleme aldığı ‘Kurtuluş Savaşı Tarihi’ tam da bu dönemi en yalın ve bir o kadar da kapsamlı bir şekilde yaşananları merak edenlere sunuyor. Kitap, Kurtuluş Savaşı denildiğinde akla ilk gelen başvuru eser olmayı sürdürüyor.

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından hazırlanan 16 kitaplık 100. Yıl Serisi’nin bir bölümü de anı çalışmalarına ayrılmış. Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi kızı Afet İnan’ın kaleme aldığı ‘Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler’ ile Hulusi Turgut’un ‘Kılıç Ali’nin Anıları’ hem Kurtuluş Savaşı hem de Cumhuriyetin kuruluş yıllarına tanıklık eden bir ismin kaleminden o döneme dair bir ayna işlevi görüyor. Benzer kapsamda değerlendirilebilecek bir diğer çalışmanın altında ise Gazi Mustafa Kemal’in imzası var. Mustafa Kemal Atatürk’ün bir ordunun nasıl olması gerektiğini anlatan ‘Zabit ve Kumandan ile Hasbihal’ yine bu seride karşımıza çıkan kitaplardan

Kurucu felsefeyi anlamak için Zafer Toprak

3 Haziran 2023’te hayatını kaybeden Türkiye’nin saygın tarihçilerinden Zafer Toprak’ın iki özel kitabı Kültür Yayınları 100 Yıl Serisi kapsamında yeni baskısıyla yayında. ‘Cumhuriyet ve Antropoloji’ bu kitaplardan biri. Büyük yokluklar içerisinde kurulan cumhuriyetin eğitim, bilim ve kültür-sanat alanında arkeolojinin yanı sıra antopoloji gibi konularda atılım yapması ,başlı başına büyük bir olay. Zafer Toprak’ın seride yer alan bir diğer kitabı Türkçe’de bu konu hakkında yazılan en özel çalışmalardan biri.

Tarihçi Toprak’ın Cumhuriyetin kurucu felsefesi ve Atatürk üzerine kaleme aldığı bu kitap, tıpkı Tümgeneral Celil Erikan’ın Kurtuluş Savaşı’nı konu edindiği çalışması gibi bir referans kaynak konumunda. Bir başucu kitabı olarak karşımıza eseriyle birlikte çıkan isim ise Şevket Pamuk. Türkiye’nin Osmanlı’dan günümüze iki yüzyılllık ekonomik tablosunu ortaya çıkaran ‘Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi’ uzun yıllardır üniversitelerde de ders kitabı olarak okutuluyor. Konunun ekonomik boyutunu Şevket Pamuk ele alırken Sina Akşin de ‘Kısa Türkiye Tarihi’ ile derya-deniz bir konuda derli toplu bilgileri okura sunuyor. Anadolu ve Trakya’nın savaş yorgunu ve çok kayıp verilmiş o dönemi sonrası gerçekleşen 1927 sayımı ortaya ilginç veriler çıkarmıştı. Basit bir nüfus sayımından ziyade ülkenin bir nüfus röngeni olan bu dönem ‘Cumhuriyetin İlk Sayımı’ adıyla kitaplaştırılmıştı.

Cumhuriyet tarihine farklı branşlarla birlikte bir bütün olarak bakabilme amacıyla oluşturulan listeki 16 kitap hem kitapçılar hem de internet sitelerinde genellikle çok kolay bir şekilde temin edilebiliyor. Hasan Âli Yücel ile oluşturulan bir aydınlanma geleneğinin devamı olan bu yayınlar, genel hatlarıyla son 200 yıllık çekişme ve dönüşümleri de gün yüzüne çıkarması yönüyle fark yaratıyor.

O eski İstanbul şimdi İstiklal Caddesi’nde