Refik Anadol’un Mercan Rüyaları’nın yeni durağı Çanakkale
Kim demiş Türkiye'de müzelere gidilmiyor diye. Kurulduğundan beri Şanlıurfa Arkeoloji müzesini 1.3 milyon kişi, Zeugma Mozaik Müzesi'ni 2.9 milyon kişi, Troya Müzesi'ni ise 3 milyon kişi ziyaret etti.
Anadolu coğrafyası tüm insanlık tarihine ışık tutan bir kültürel zenginliğe ev sahipliği yapıyor. Hemen hemen her gün 10Haber’den okuduğunuz arkeoloji haberlerinin kökeninde de bu zenginlik var. Bu zenginliği görülebildiği mekanlarsa ören yerleri ve arkeoloji müzeleri.
Son 10-15 yıldır Türkiye bu zenginliğin ortalaya çıkarılması konusunda çok istekli. Kazı sürelerinin 12 aya yayılması, ören yerlerinin akşamları da gezilmesinin önünün açılması, yurtdışına yasadışı yollarla kaçırılmış eserlerin iadesinin yapılması bu istek sonucu.
Bu isteğin bir başka ayağı da müzeler. Son yıllarda Türkiye’de iddialı müzeler açıldı. Varolan müzeler elden geçirildi ve ziyaretçi dostu bir anlayışla bu müzeler canlandırıldı. Müze Kart uygulamasıyla da bu müzelere girişler kolaylaştırıldı.
Bütün bunların sonuçları da alınıyor. Dün Göbeklitepe ve Karahantepe’deki kazılardan çıkarılan eserlerin sergilendiği Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’ni kurulduğundan bu yana kaç kişinin gezdiğine dair bir haber düştü.
2015 yılında açılan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’ni 1 milyon 340 bin 643 ziyaretçi gezmiş. Göbeklitepe’ye gidenler müzeye gidiyor mu? Rakamlara bakıldığında bu konuda çalışmalar yapılması gerektiği ortaya çıkıyor. Çünkü Şanlıurfa’nın merkezine 19 kilometre uzaklıktaki Göbeklitepe’yi şimdiye kadar 3 milyon kişi ziyaret etmiş. Ki UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe’nin 2023’teki depremler sonrası bir süre kapalı kaldığını da hatırlatalım.
Troya Müzesi bir başka örnek. Büyük bir iddia ile açılan ve iddiasını da karşılayan Troya Müzesi 2018’de açıldı. Avrupa Müze Akademisi Özel Ödülü’nün yanı sıra Tripadvisor’ın Gezginlerin Seçimi Özel Ödülü’ne de layık görülen Troya Müzesi’nde, Troya antik kentinden çıkarılan tarihi eserler yer alıyor. Müze açıldığından bu yana yaklaşık 3 milyon kişi tarafından ziyaret edildi. Müzenin hedefi yılda 1 milyon izleyiciyi ağırlamak.
Şanlıurfa’ya komşu Gaziantep de büyük bir tarihi mirasın üstünde kurulu. Hatta sürekli yerleşimin bulunduğu dünyanın en eski 10 kentinden biri. Kentin bu tarihi birikiminin en güzel örneklerinden biri de Fırat nehri kıyısındaki Zeugma antik kenti. Bölgedeki arkeolojik kazılarda gün yüzüne çıkarılan muhteşem mozaikler Gaziantep merkezindeki Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergileniyor. Dünyanın alanındaki en büyük yapılarından biri olan müze Türkiye’nin ‘Mona Lisa’sı olarak da anılan ‘Çingene Kızı’ mozaiğine ev sahipliği yapıyor. 6 Şubat 2023’te meydana gelen depremler sonrası bir süre kapalı kalan müze buna rağmen her geçen ay ziyaretçi sayısını artırıyor. 2011’de açılan müzeyi şimdiye kadar 2.9 milyon kişi ziyaret etti.
Türkiye son yıllarda yurtdışına kaçırılan eserlerin iadesi konusunda yoğun bir diplomatik ve hukuki mücadele sergiliyor. Sadece 2023 yılında üç binden fazla tarihi eser Türkiye’ye geri getirildi. Başta ABD olmak üzere çeşitli ülkelerden Türkiye’ye getirilen eserlerin en çok sergilendiği yer Antalya Arkeoloji Müzesi. Türkiye’nin en önemli turizm destinasyonlarından Antalya’da yenilenen yüzüyle ziyaretçilerini ağırlayan müzede bölgenin zengin tarihi birikimini yansıtan eserler görülebiliyor. Bahsettiğimiz diğer müzelere göre çok daha eski bir müze Antalya Arkeoloji Müzesi. 1922’de açılıyor. Müzeyi yılda ortalama 200 bin kişi ziyaret ediyor.
İzmir’in güneyindeki Selçuk ilçesi sınırlarında yer alan Efes antik kenti son iki yıldır Türkiye’nin en çok ziyaret edilen ören yeri. Bu tarihi metropolü sadece 2023 yılında 2 milyon 196 bin 104 kişi ziyaret etti. 2024’ün ilk altı ayındaki ziyaretçi sayısıysa 1 milyon 117 bin 528.
Efes antik kentinden çıkarılan tarihi eserler Selçuk ilçe merkezindeki Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Bu müzede yıllar önce açıldı. Ama 2014’te kapsamlı bir restorasyon geçirdi. Bu müzeyi de yılda ortalama 100 bin kişi geziyor. Geçen yıl açılan Efes Deneyim Müzesi de ilgi gören yerlerden.