Yıllarca yasaklı kalan ‘Hakkari’de Bir Mevsim’e iadeyi itibar: Film restore edildi ekimde Sinematek’te

Yazar Ferid Edgü’nün romanından uyarlanan senaryosunu Onat Kutlar’ın yazdığı, yönetmenliğini Erden Kıral’ın yaptığı 1982 yapımı ‘Hakkari’de Bir Mevsim’ kuş uçmaz kervan geçmez bir köye atanan bir öğretmenin hikayesini anlatır.

Edgü’nün 1964’te asker-öğretmen olarak gittiği Hakkari’nin Pirkanis Köyü’nde yaşadıklarından yola çıkarak yazdığı romandaki öğretmenimiz, aslında sürgün olarak bir Kürt köyüne gönderilmiştir. Karlı dağların ortasında unutulmuş bir köydür burası. Yoksulluktan beli kırılan, feodal yapı içinde adeta bir hapis hayatı yaşayan köylüler de artık kaderlerine razı olmak dışında bir çarelerinin kalmadığını anlamışlardır.

Berlin Film Festivali’nden dört ödül alan ‘Hakkari’de Bir Mevsim’ yönetmeni Erden Kıral’ın cezalandırılmasına neden olmuştu. Berlin’den İstanbul’a dönünce Kıral havaalanında polisler tarafından kalorifer peteğine kelepçelenmişti.

‘Kalıcı mısın öğretmen bey’

Filmde karşımıza çıkan muhtarın (Rana Cabbar) öğretmene ilk sorduğu sorunun “Kalıcı mısın?” olması son derece manidardır. “Evet” cevabını alınca da okulun açılması ve çocukların okula gitmesi için muhtar, öğretmene her türlü yardımı yapar. Devletin öğretmen göndererek bu unutulmuş köyü hatırlaması bile köylüler için önemlidir.

Feodal yapının getirdiği geleneksel değerler konusunda öğretmenle muhtar, farklı taraflarda olsa da bu farklılık bir çatışmaya dönüşmez. Herkes kendi hayatını sürdürür. Sürgün hayatı bitince öğretmenimiz biraz da küskün olarak geldiği bu köyden, yeniden özgüvenli ama bu unutulmuş köyün çaresizliğini duyumsayarak hüzünlü bir şekilde ayrılır.

Gerek öğretmen ve eğitimcileri konu alan yapımlar düşünüldüğünde gerekse film olarak düşünüldüğünde ‘Hakkari’de Bir Mevsim’ sinema tarihimizin önemli filmlerinden biridir. 1983 yılında Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı için yarışan ve Gümüş Ayı alan filmin, uzun yıllar yasaklı kalması bir yana, Almanya’daki festivalden dönen Erden Kıral’ın havaalanında gözaltına alınıp kelepçelenmesi memleket tarihinin acı sayfalarından biridir. 

Kıral’ın filmi 1987’de özgürlüğüne kavuştu

Yıllar geçti ve bir zamanlar yasaklanan, yönetmenin eline kelepçe vurulmasına neden olan filmin kopyası restore edildi. Genco Erkal, Erkan Yücel, Şerif Sezer, Rana Cabbar, Erol Demiröz, Macit Koper, Zeynep Irgat, Berrin Koper gibi usta isimlerin rol aldığı film 1987’de yasaktan kurtulunca Türkiye’de gösterilebilmişti.

Kurukahveci Mehmet Efendi’nin desteği ve Atlas Post Production’ın tecrübesiyle restore edilen film, senaristi Onat Kutlar’ın bir nevi evi sayılabilecek Sinematek/Sinema Evi’nde ekimden itibaren gösterilecek. Bu müjdeli haber filmin restore edilmiş kopyasından yapılan bir fragmanla duyuruldu.

Bir Türkiye öyküsü: Kelepçeden tebrik telefonuna, şimdi de yaftalama ve lince