75 bin yıl önceki Neandertal kuzeninizle tanışın

İnsan türünde en yakın akrabamız Neandertaller bundan 40 bin yıl önce yok oldu. Bilimsel kanıtlar ortak bir atamız olduğunu gösteriyor. Büyük burunları, çıkık duran kaşları, bize göre daha kısa boyları yaklaşık 400 bin ila 40 bin yıl önce yaşadıklarını biliyoruz.

İşte bu akrabalarımızdan birinin Şanidar Z ismiyle tanınan kafatası kalıntıları ete kemiğe büründü. Adını Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi sınırları içinde yer alan Şanidar Mağarası’ndan alıyor. 1950’li yıllarda bu mağarada yapılan kazılarda en az 10 Neandertalin kalıntılarına rastlanmıştı. Şanidar Z ise 2018’de çıkarıldı.

Projede yer alan Cambridge Üniversitesi’nden paleoantropolog Dr. Emma Pomeroy Şanidar Z’nin çok özel olduğunu anlatıyor. Kafatası bulunduğunda bir pizza gibi yassı bir halde ezilmişti. Kırılgan haldeki onlarca kemik parçasını önce güçlendirip sonra birleştirmek yaklaşık bir yıl sürdü.

Uzmanlar bu kafatasını taradı ve 3 boyutlu modelini yaptı bu sayede hayattayken Şanidar Z’nin nasıl göründüğünü artık biliyoruz. 40’lı yaşlarında olduğu tahmin edilen Şanidar Z’nin hikayesinin de yer aldığı BBC belgesi Secrets of the Neanderthals bugünden itibaren Netflix’te gösterime girdi.

Şanidar Z’nin vücudunun alt kısmı olmadığından  cinsiyetini belirlemek zaman aldı. Uzmanlar yeni sayılabilecek bir teknik kullanarak diş minesindeki proteinleri analiz etti, kadın olduğunu belirledi. İlk kez bu belgeselde cinsiyeti duyuruldu. Dr. Pomeroy Şanidar Z’nin boyutlarına göre oldukça geniş bir yüzü olduğunu, kaş çıkıntısının büyük olduğunu söylese de “Günümüz kıyafetlerini giydirsek dönüp ikinci kez bakmazdınız muhtemelen” diyor. Sizce?

Erken yatıp kalkmak Neandertal genlerinden olabilirmiş