Dünyada beyin cerrahisine damgasını vuran Prof. Dr. Gazi Yaşargil artık yok

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu “Yüzyılın en iyi beyin cerrahı” seçilen Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in hayatını kaybettiğini duyurdu.

Memişoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şunları kaydetti:

“Alanında yürüttüğü eşsiz çalışmalarla ‘Yüzyılın en iyi beyin cerrahı’ seçilen Prof. Dr. Gazi Yaşargil hocamızın vefatını büyük bir üzüntüyle öğrendim. Bilime adadığı ve bir asra yaklaştığı ömründe hepimiz için örnek teşkil eden nice işe imza atmıştı. Onun hatırasını yaşatmak için elimizden geleni yapacağız. Mekanı cennet, makamı ali olsun.”

6 Temmuz 1925’te babasının kaymakamlık görevi yaptığı Diyarbakır’ın Lice kasabasında doğan Prof. Dr. Gazi Yaşargil, 1943’te Almanya’da Friedrich Schiller Üniversitesi’nde tıp tahsiline başladı.

Amerikan Beyin Cerrahları Birliğince “Yüzyılın en iyi beyin cerrahı” seçilen, sayısız ödül ve onura layık görülen Yaşargil, 100 yaşında hayata veda etti.

Yaşargil: 100 yıla bile sığmayan bir bilim ışığı

Gazi Yaşargil hekimlik kariyeri boyunca geliştirdiği cerrahi yöntemler ve yetiştirdiği uzmanlarla nöroşirurji alanının gelişmesine katkı sağladı.

Yaşargil, 6 Temmuz 1925’te babasının kaymakamlık yaptığı Diyarbakır’ın Lice ilçesinde doğdu.

Aynı yıl ailesiyle Ankara’ya taşınan Yaşargil 1943’te Atatürk Lisesinden mezun oldu.

Almanya’daki Friedrich Schiller Üniversitesinde tıp eğitimi alan Yaşargil iki sene sonra İsviçre’ye geçerek 1949’da Basel Üniversitesinden mezun oldu.

Tıp eğitiminden sonra üç ay Dr. Josef Klingler’in yanında beyin anatomisi üzerine çalışan Yaşargil nöroloji-psikiyatri, dahiliye ve genel cerrahi alanlarında asistanlık yaptı.

Yaşargil Ocak 1953’te Zürich Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniği’nde Prof. H. Krayenbühl ve Prof. G. Weber’in yanında uzmanlığını tamamladı.

Mikronöroşirurji alanında öncü oldu

1960’ta doçent, 1965’te profesör, 1973’te ise ordinaryüs profesör ünvanını alan Yaşargil 1993’e kadar aynı klinikte direktör olarak görev yaptı.

Bu süreçte Parkinson hastalığı ve hareket bozukluklarına yönelik stereotaktik cerrahi teknikler geliştiren Yaşargil, yüksek frekanslı koagülasyon yöntemini beyin cerrahisinde ilk kez kullanan isim oldu.

Ekim 1965-Aralık 1966’da Amerika’da Burlington-Vermont Üniversitesi hayvan laboratuvarında Prof. M. P. R Donaghy ve ameliyat hemşiresi Jackie Robert’ın yanında mikrovasküler cerrahi öğrenen Yaşargil bu tekniği ilk defa hayvan beyni damarlarında (500-1000 mikron çapında) uyguladı.

Ocak 1967’de Zürich Beyin Cerrahisi Kliniği’ne dönen Yaşargil, mikrotekniği ve sisternal açılım yöntemini tüm beyin ve omurilik cerrahisinde kullanmaya başladı.

Yaşargil’in kurduğu mikrocerrahi laboratuvarında, dünyanın dört bir yanından 3 bini aşkın cerraha mikrocerrahi tekniği öğretildi.

Uluslararası düzeyde takdir gördü

Zürich Üniversitesinden 1993’te emekli olan Yaşargil, 1994’te ABD’deki Arkansas Üniversitesi Tıp Fakültesinde profesör olarak görev yapmaya başladı. Yaşargil, burada yeni bir mikronöroşirurji laboratuvarı kurarak ameliyatlar gerçekleştirdi ve eğitimler verdi.

Yaşargil çalışmalarıyla Arkansas Üniversitesinde kurulan “Yaşargil Kürsüsü” ve düzenlenen “Gazi ve Dianne Yaşargil Yıllık Konferansı” ile onurlandırıldı.

1960’lı yıllarda Parkinson hastalığına yönelik stereotaktik cerrahiler yapan Yaşargil 1967’den itibaren mikrovasküler cerrahiyi insan beyninde uygulayarak modern mikronöroşirurjinin kurucusu olarak tarihe geçti.

Yaşargil, anevrizma, AVM, beyin tümörleri ve epilepsi cerrahisinde mikrotekniklerin yaygın kullanımını sağlayarak nöroşirurjide yeni bir dönem başlattı.

Uluslararası çevrim içi toplantıya 10 binin üzerinde kişi katıldı

Prof. Yaşargil adına Oxford (İngiltere), Little Rock (ABD) ve Pekin (Çin) gibi şehirlerde mikrocerrahi laboratuvarları kuruldu.

Zürich Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kasım 2014’te başlattığı “Yıllık Yaşargil Konferansları” ile Yaşargil’in bilimsel katkılarını onurlandırdı.

Türkiye Bilimler Akademisince Şeref Üyesi seçilen Yaşargil’in adı, Diyarbakır’daki Eğitim ve Araştırma Hastanesine verildi.

2020 yılında Yaşargil’in 95. yaş günü vesilesiyle düzenlenen “Microneurosurgery-Past, Present & Future” başlıklı uluslararası çevrim içi toplantıya 10 binin üzerinde kişi katıldı. Yaşargil, bu etkinlikte bir kez daha deneyimlerini dünya nöroşirurji topluluğuyla paylaştı.

İsmi sokaklara, okullara ve kürsülere verildi

Toplumsal hafızada da yer edinen Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in adı, birçok yere verildi. İstanbul Başakşehir’de bir cadde, Ankara Beypazarı, Rize Ardeşen ve Kayseri Melikgazi’de birer sokak, İstanbul Gaziosmanpaşa’da ise bir ortaöğretim kurumu Gazi Yaşargil’in adını taşıyor.

Tıp dünyasında ekol haline gelen Prof. Dr. Gazi Yaşargil, Türkiye ve dünyanın farklı ülkelerindeki üniversitelerden çok sayıda fahri doktora ve onursal profesörlük ünvanına layık görüldü.

Gazi Yaşargil, bilimsel çalışmaları ve eğittiği cerrahlarla alanında kalıcı etkiler bıraktı.