Erdoğan’ın ‘son kez’ açıklaması ilk değil: Veda mı, yeni bir tartışmanın fitili mi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye Gençlik Vakfı’nın bir etkinliğinde yaptığı konuşmada 31 Mart yerel seçimlerinin “bir final” olduğunu söyledi, “bu seçim benim son seçimim” dedi.

8 Mart’ta düzenlenen Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA) Gençlik Buluşması’nda konuşma yapan Erdoğan 31 Mart’ta yapılacak genel seçimlerin “dönüm noktası” olduğunu söyledi.

Erdoğan “Benim için bu bir final. Yasanın verdiği yetkiyle bu seçim son seçimim. Çıkacak netice benden sonra gelecek kardeşlerim için bir emanetin devri olacak” dedi. Cumhurbaşkanı “Bu dönüm noktasında tüm İslam dünyasının gözleri Türkiye’de. Türkiye’de ne olacak? Her ne kadar bu bir genel seçim değilse de yerel seçimde gözler AK Parti’nin bu seçimlerden alacağı neticede olacak” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamasının ardından haber kanalları, internet haber siteleri “Son Dakika… Erdoğan siyaseti bırakıyor” başlıkları attı. Aslında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olması da tartışma yaratmıştı.

Muhalefet partileri, Erdoğan’ın adaylığının 2017 Anayasa değişikliği ile getirilen iki dönem kuralını ihlal ettiğini belirtmişti. Anayasa bir kişinin “iki kezden fazla cumhurbaşkanı seçilemeyeceği” hükmünü içeriyor.

AK Parti ve hükümet yetkilileri ise Erdoğan’ın ilk kez 2014’te Cumhurbaşkanı seçildiğini ancak bu kuralın 2017 Anayasa değişikliğinin ardından yapılan ilk seçim olan 2018 itibariyle geçerli olduğunu savunmuştu.

Bozdağ ‘final’ diyen Erdoğan’ın ‘uzatma’ hakkını hatırlattı

İlk ‘son kez’ değil

Bu açıklama Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk “son adaylık” açıklaması değil. Erdoğan 2009 yılında milletvekilliği için son kez aday olduğunu, 2012’de son kez AK Parti Genel Başkanlık adayı olduğunu söylemiş, 2022’de de 2023 seçimleri için “milletten adımıza son kez oy istiyoruz” demişti.

Erdoğan 2009 yılında “Biz de gelip geçiciyiz. 2011’de Allah ömür verirse benim son milletvekili adaylığımdır. Ben tükürdüğümü yalamam” demişti. Erdoğan 2011 seçimlerinden sonra tekrar milletvekili adayı olmadı, 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı oldu ve Abdullah Gül’den koltuğu devraldı.

Cumhurbaşkanı 2012 yılında da AK Parti Kongresinde “4. ve son kez genel başkanlığa aday olacağım” açıklaması yapmıştı. Erdoğan AK Parti’nin kuruluşundan 2014 yılına kadar partinin başkanlığını üstlendi. 2014 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Anayasaya göre Cumhurbaşkanlarının parti lideri olamaması sebebiyle yapılan kongrede Ahmet Davutoğlu tek aday olarak gösterilerek AK Parti başkanlığına gelmiş, 2016 yılında ise parti başkanlığını Binali Yıldırım devralmıştı.

2017 Anayasa değişikliğinin ardından Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemine geçilmesi ile birlikte Cumhurbaşkanına parti başkanı olabilme hükmü getirildi. Bu hükümle birlikte Erdoğan 2017 Mayıs ayında yeniden AK Parti başkanlığına geldi.

Erdoğan’ın “siyasette final” açıklamalarının bir diğeri 2022 yılında 2023 yılı genel seçimleri için oldu.

Erdoğan seçimden önce bir açılışta yaptığı konuşmada “İnşallah 2023’te milletimizden kendi adımıza son defa istediğimiz destekten alacağımız güçle Türkiye Yüzyılının inşasını başlatıp, bu kutlu bayrağı gençliğimize teslim edeceğiz” dedi.

Erdoğan’ın TÜGVA’da da tekrarladığı açıklama bu sözlerin devamı niteliğinde.

Erdoğan’ın vurgusunun “yasaların verdiği yetki” üzerinde olması yeni Anayasa tartışmasını da körükledi. AK Parti içinden de Erdoğan’ın yeniden aday olabileceği formüller dillendirildi.

AK Partili Mustafa Elitaş Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Son seçimim” açıklamasına ilişkin “Millet isterse, ‘Tayyip Erdoğan devam etsin’ diye isterse, o konuda siyaset üzerine baskı yaparsa, siyaset kurumu da bu konuyla ilgili bir kanaat oluşturursa biz liderimizle ölüm bizi ayırıncaya kadar devam etmek isteriz” dedi.

AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Bekir Bozdağ genel seçimlerin erkene alınması halinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden aday olabileceğine dikkat çekti. Bozdağ “TBMM tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın üçüncü defa Cumhurbaşkanı Adayı olması anayasal hakkıdır” açıklaması yaptı.

Erdoğan’ın sözleri hem yeniden adaylık formüllerini, hem anayasa değişikliği tartışmasını alevlendirdi. Anayasaya göre Erdoğan’ın yeniden aday olamıyor ama bu sözlerin başlatacağı tartışma da izlemeye değer.

Seçim nasıl yenilenir?

Anayasa’nın 116’ncı maddesinin ilk fıkrası TBMM’nin seçimlerin yenilenmesini düzenliyor. Bunun için, 2017 yılındaki değişiklikle, nitelikli bir karar yeter sayısı aranıyor. Bu sayı da Anayasa değişikliği için gerekli olan minimum üye tam sayısının beşte üçü yani 360 oy. Eğer Meclis erken seçim kararı verirse Cumhurbaşkanlığı seçimi de beraber yapılıyor. İkinci fıkrası Cumhurbaşkanın da seçimlerin yenilenmesine karar verebileceğini söylüyor. Bunun için herhangi bir gerekçe bildirmesi gerekmiyor. Bu durumda da TBMM Genel Seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi beraber yapılıyor. Meclis’te AK Parti’nin 268, MHP’nin 50 milletvekili bulunuyor.

Erdoğan 31 Mart için ‘final’ dedi: Yasaya göre bu benim son seçimim