Üçüncü çeyrek bilançoları şirketlere dair ne söylüyor?

Borsa İstanbul’un bilanço dönemleri, şirketler kesiminin gidişatını görmek açısından iyi oluyor. Üçüncü çeyreği oluşturan temmuz, ağustos, eylül dönemine dair bilançoların önemli bir kısmı geldi. Borsa İstanbul 50 endeksinde yer alan, en büyük şirketlerden bilançolarını açıklamış olanların son bir yılda kârlarını ne kadar artırdığına bakalım:

Şirket Kâr artışı (%)
Migros 201.14
Tav 187.3
Astor 176.58
Tofaş 146.14
Ford Oto 143.11
Anadolu Efes 137.36
Odaş 111.25
TSKB 90.18
THY 80.56
Koç Holding 75.33
Aselsan 69.22
Koza Anadolu 63.8
Tüpraş 50.37
Garanti Bankası 49.14
Arçelik 45.87
Koza Altın 45.21
Yapı Kredi 37.91
Akbank 34.63
Şişe Cam -2.12
Sasa -41.99
Erdemir Ereğli -1
Kaynak: Stockeys.com

Büyük şirketlerin bilançolarında ilk fark edilen olgu, otomotiv şirketlerinin işlerinin tıkırında olduğu. Bunu iç piyasadaki otomobil satışlarının rekor üzerine rekor kırmasından biliyorduk zaten. Otomotiv sektörünün dışında şirketler ise kârlarını üç aşağı beş yukarı TÜİK’in enflasyonu kadar artırabilmişler. İşte bu bence daha önemli.

ENAG’ın açıkladığı yıllık enflasyon oranı olan yüzde 126’yı dikkate aldığımızda manzara biraz daha bozuluyor ve şirketlerin önemli kısmının reel olarak aslında küçüldüğünü görüyoruz.
Vergi, geçmiş dönem borçları gibi faktörler nedeniyle şirket kârları gerçekten daha küçük görünüyor olabilir. Bir de cirolara yani satış gelirlerine bakalım.

Şirket Ciro artışı (%)
Astor 128.14
Aselsan 103.27
Tav 99.70
Migros 91.22
Ford Otosan 71.77
Arçelik 69.96
Anadolu Efes 67.33
Tofaş 66.40
THY 55.79
Yapı Kredi 52.65
Koç Holding 51.73
Şişe Cam 39.77
Akbank 34.71
Sasa 29.25
Tüpraş 22.93
Koza Anadolu 6.98
Koza Altın 3.24
Erdemir Ereğli 1.82
Garanti Bankası 0.27
Kaynak: Stockeys.com

Merkez Bankası bu yıl için gerçekçi, gelecek yıl için iyimser, enflasyon tahminleri arttı

Satış gelirleri de ortaya çok farklı bir manzara koymuyor. Hatta cirolara baktığımızda manzaranın biraz daha kötü olduğunu söylemek mümkün. TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyon olan yüzde 61.3 dikkate alındığında ciroların yerlerinde saydığı yani şirketlerin olanı korumaya çalıştığı, birçoğunun da bunda başarılı olamadığı görülüyor. ENAG’ın yüzde 126’lık yıllık enflasyonunu dikkate aldığımızda ise bir şirket (Astor) dışında büyüklerin tümünün reel olarak küçüldüğünü görüyoruz.

Üçüncü çeyreğe dair bilançolar 2022’de çok sayıda şirkette gördüğümüz yıllık yüzde 300-400, hatta yüzde 1000’lik büyüme oranlarının geride kaldığını, enflasyonun ve seçimden sonra göreve gelen yeni ekonomi yönetiminin kredilerde frene basmasının etkili olmaya başladığını gösteriyor.

Nitekim Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) üçüncü çeyrekte konut kredilerinde çeyreksel olarak yüzde 12.5’lik, tüketici kredileri ve kredi kartlarında ise yüzde 5.4’lük gerileme yaşandığını öngörüyor. Yine BETAM, üçüncü çeyrekte mevsimsel ve takvim etkilerinden arındırıldığında üçüncü çeyrekte imalat sanayi üretim endeksinde yüzde 0.3, hizmet sektörüne olan talepte ise yüzde 1.9 azalma yaşandığını tahmin ediyor.

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan geçen haftaki enflasyon raporu sunumunda parasal sıkılaşmanın hem faiz artırımları hem kredileri kısıtlayıcı yeni makro ihtiyati önlemlerle süreceği mesajı verdi. Mehmet Şimşek de her fırsatta parasal sıkılaşmanın devam edeceğini söylüyor. Bu önümüzdeki dönemde şirket bilançolarının daha da bozulacağını söylüyor.

Buradaki en kilit soru, durgunluk arttıkça, başta müteahhitler olmak üzere şirketler kesiminin şikayetleri saraya ulaştıkça Erdoğan’ın ne tepki vereceği.

Merkez Bankası Başkan Hafize Gaye Erkan’ın geçen hafta ima ettiği hızda parasal sıkılaşma devam ederse ekonomi daha da yavaşlayacak, şirket bilançoları daha da bozulacak.

Veya Erdoğan bir noktada “O kadar da değil” diyecek, paranın musluğu biraz açılacak. O zaman Merkez Bankası’nın yüzde 36’lık 2024 yılı sonu enflasyon hedefi hayal olacak.

Sizce hangisi?

Merkez neyi değiştirecek; enflasyon hedefini mi, faizi mi?