2025’te emekliye en fazla yüzde 15-20 zam verilecekmiş

Kamu zamları yağmur gibi gelmeye devam ederken, hükümetin yılbaşında çalışan ve emeklilere en çok yüzde 20 zam planladığı açığa çıktı. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın yabancı yatırımcılardan gelen sorular üzerine, yılbaşında yüzde 15-20 zamma göre kendi hesaplarını yaptıklarını söylediğini öğrendik.

Karahan geçen ay Londra’da yabancı bir aracı kurumun düzenlediği toplantıya katılıp, sunumunu yaptıktan sonra toplantıya katılan yatırımcılardan gelen soruları yanıtlamış. Gelen sorulardan biri yılbaşında asgari ücrete, çalışanlara ve emeklilere yılbaşında kaç zam yapılacağı, hesaplarını hangi orana göre yaptıkları yönündeymiş. Bu soru üzerine Karahan, 2024 yılı başında yapılan zamların yüksek oranlı olduğunu, dolayısıyla asgari ücretli ve diğer çalışanların bu yıl enflasyon farkı olarak bir şey alamayacaklarını söylemiş. 

Bunun ardından ise 2025 yılı için belirledikleri enflasyon hedefinin yüzde 14, belirlenen enflasyon koridorunun üst sınırının yüzde 21 olduğunu hatırlatarak, ‘Biz de hesabımızı buna göre yapıyoruz, yılbaşı zamları yüzde 15 en fazla yüzde 20 oranında yapılacak’ demiş.

Dolayısıyla yeni ekonomi programı kapsamında ‘gelirler politikası’ başlığı altında ortaya çıkan ‘geçmiş enflasyona değil hedeflenen enflasyon kadar maaş zammı politikası’nın geçerli olacağı açık. Zaten bir süredir yılbaşında çalışanlara ve emeklilere yapılacak zam oranlarının ne olacağı tartışılmaya başlamış, program gereği yüzde 20 en fazla yüzde 25 zam yapılacağı haberleri çıkmıştı. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın yabancı yatırımcılara bu söyledikleri, ekonomi yönetiminde bu konunun tartışılıp kesin bir karara bağlandığını gösteriyor.

OVP’de düşük hedeflere göre zam yapılacak

Karahan’ın söyledikleri aynı zamanda eylül sonunda çıkması beklenen yeni orta vadeli program (OVP) hedeflerinde bir değişikliğin olmayacağını da  gösteriyor. Son Enflasyon Raporu’nda bu yılki faiz hedefinin Merkez Bankası tarafından değiştirilmesi beklenirken, bu yapılmamıştı. Aynı zamanda 2025 ve 2026 yılı enflasyon hedeflerinin de korunduğunu gördük.

Belli ki yeni OVP’de Merkez Bankası’nın belirlediği bu enflasyon hedefleri aynen korunacak. Bu arada Merkez Bankası hesaplarına göre bu yılki büyümenin yüzde 3.1’e inmesi, gelecek yıl da ancak 1.3 oranında büyüme sağlanması bekleniyordu. OVP’de yüzde 4.5 olan 2024 yılı büyüme hedefinin OVP’de yüzde 3.5 civarına indirilmesi beklenebilir.  Buna karşılık Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 2025 yılı için Merkez Bankası’nın hesaplarındaki gibi yüzde 1.3 rakamını OVP’ye koydurmayacağı, gelecek yıl da en düşük yüzde 2.5 büyüme hedefinin yer alacağı tahmin ediliyor.

Yani hükümet enflasyon hedeflerini koruyup, yılbaşındaki zamlar için de bu rakamları gösterecek. Hükümet “Yüzde 14 hedefimiz var enflasyon bu rakama inecek ama biz size yüzde 15, hatta yüzde 20 zam veriyoruz. Bu zam enflasyonun üzerinde” demeyi planlıyor. Daha sonra ise yılın ilk çeyreği sonunda enflasyon hedefinin tutmayacağı iyice aşikar hale gelince iş işten geçmiş olacak. Bu kapsamda zaten yine asgari ücrete sadece yılbaşı zammıyla yetinileceği için, asgari ücretli ve diğer ücretli kesim ile emeklilerinin satın alma gücünün iyice erimesine şahit olacağız.

Piyasa yüzde 20’nin altını göremiyor

Merkez Bankası’nın dün açıkladığı piyasa enflasyon beklentisi sonuçları, beklentilerdeki iyileşmenin yavaşladığı, bu yıl sonu için enflasyon beklentisinin arttığını gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise bunun üzerine kısa dönemde sapma olsa bile enflasyon beklentilerinin düştüğünü söyledi.

Her şeyden önce bu yıl sonu enflasyon beklentisinin yüzde 42.95’den yüzde 43.31’e çıktığını söyleyelim. Piyasacılar bunun çok belirleyici olmadığını 12 ay ve 24 ay sonrasının önemli olduğunu belirtiyor. Daha önce aydan aya beklenti düşüşü daha yüksek iken, hız kestiğini gördük. 12 ay sonrası enflasyon beklentisi yüzde 30.02’den yüzde 28.71’e gerilerken, 24 ay sonrası için yüzde 19.32’den yüzde 19.30’a indi. Beklentilerdeki gerileme 12 ay için yüzde 1.3 puan düşerken, 4 ay sonrası için on binde 2’ye geriledi.

İktisatçılar bu değişimi “Piyasaların orta vade beklentisi enflasyonun yüzde 20’in altına inmeyeceğini gösteriyor” diye yorumladılar. Halbuki 2024 yıl sonu hedefi yüzde 14, 2026 yıl sonu hedefi ise tek hane olarak, aynen korunacak. İktisatçılar hemen başlanıp, önümüzdeki 1 yıl içinde çok radikal işler yapılmadıktan sonra piyasaların beklentisinin yüzde 20’in altına indirilemeyeceğini söylüyorlar. 

Bunun piyasa beklentisi olduğunu hatırlatalım. İş dünyasının enflasyon beklentisi bunun yaklaşık 1,5 katı, vatandaşların enflasyon beklentisinin ise piyasa beklentilerinin iki katından çok daha fazla olduğunu da unutmayalım.