Hayvancılıkta bir nal tamam, geriye kaldı üç nal ve bir at

Ülkemizin son 14 yılına damga vuran hayvancılıktaki sorunlara çözüm olarak görülen ve ithalata neşter vurulacağı düşünülen “2024-2028 Hayvancılık Yol Haritası” politika belgesi Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı tarafından açıklandı. Politika belgesinde amaç verimli, kaliteli ve sağlıklı üretim ile hayvansal üretimin artırılması olarak belirlenmiş. Bunun için ilk olarak hayvansal üretim planlaması yapılması gerektiği vurgulanıyor.

Hayvancılıkta en önemli ana gider olan yem üretiminde suyu merkeze alacak şekilde kaba yem üretim kapasitesi, mera varlığı ve yapıları, pazarlama imkanları dikkate alınarak üretim modeli oluşturulacak. Hayvancılık alanında da sözleşmeli üretim uygulamasına geçilecek. Uygulama ile üretici ve alıcı bir araya getirilerek iki tarafın da kazancının güvenceye alınması sağlanacak.
İkinci uygulama olarak hayvancılık desteklerinin verimli kullanılması hedeflenmiş.

Buna göre yönlendiricilik ve verimlilik esas alınarak hayvancılık desteklerinde tüm üreticilerin temel desteklerden yararlandığı bir uygulamaya geçileceği belirtilmiş. Uygulama ile sınırlama olmaksızın üretilen her buzağı/oğlak/kuzuya destek ödemesi, aile işletmelerine ilave destek, pozitif ayrımcılık kapsamında hayvancılıkta ilk defa genç ve kadın üreticilere ilave destek verilecek.

Ayrıca IPARD destekleri 81 ile yaygınlaştırılarak hibe alan faydalanıcı sayısının artırılması ve sübvansiyonlu kredilerde kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uygulanarak desteklerin üretene verildiği bir model çizilmiş.

Üçüncü nihai hedef ise ülkemizde hayvan ölümlerine karşı alınan tedbirlerle ilgili. Bulaşıcı hastalıklara karşı aşı uygulamalarının artırılarak hayvan hastalıklarının bulaşma riskini azaltmak hedefleniyor. Bu konuda ilk olarak buzağı kayıplarını azaltmak için ilk etapta 200 bin gebe sığırın aşılanmasının yanında şap hastalığına karşı her yıl rutin olarak iki doz uygulanan aşı sayısı bu yıl üçe çıkartılacak, üçüncü aşı maliyeti bakanlık tarafından karşılanacak.

Büyükbaş tarafında iş böyle iken küçükbaş tarafında kuzu kayıplarını azaltmak amacıyla ülke genelinde tüm küçükbaş hayvanlara bu yıl içinde koyun keçi çiçek aşısı, yeni doğan tüm küçükbaş hayvanlara ise koyun keçi vebası aşısı yapılacak.

Ayrıca önemli bir maliyet olan buzağı ölümlerine karşı 2024 yılında 100 bin yetiştiriciye eğitim verilecek.

Hastalıkları kontrol altına almak için ilki Erzurum’da olan, ikincisi Elazığ’da açılacak ve yıl sonuna kadar yediyi bulacak veteriner yol kontrol ve denetim istasyonları kurulması planlanıyor.

Önemli bir maliyet olan aşı giderlerini azaltmak için bakanlığa ait Pendik Veteriner Kontrol Enstitü Müdürlüğü’nde yeni bir ulusal aşı üretim tesisi kuruluyor.

Dördüncü nihai hedef ise anaç hayvan üretiminin artırılması. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ve Et ve Süt Kurumu (ESK) iş birliğinde hayata geçirilecek yeni proje ile TİGEM işletmeleri damızlık merkezleri olacak. ESK damızlık hayvanları aile işletmelerine uygun maliyetle dağıtacak.

Ve beşinci nihai hedef ise hayvan ıslah eylem planının hayata geçirilmesi. Bu konuda ilk iş olarak Haziran 2024’te Ankara’da genomik test merkezinin açılması hedefi var. Tesis açıldıktan 6 ay sonra Ocak 2025’te yerli boğaların üreticilere tedariki sağlanacak.

Tüm buraya kadar her şey çok güzel ancak kamuoyuna cevaplanması gereken sorular olduğunu düşünüyorum.

Yukarıda sayılan hedeflerin hayata geçirilmesi için kaynak gerekli. Bu kaynak nereden sağlanacak? Bu konuda bilgi yok. Veya soruyu şöyle soralım; verilecek tarımsal destek miktarı belli ise hangi destekleme miktarı azaltılacak? Yeni bir kaynak yok ise bir yeri düzeltirken diğer tarafı bozmuş olmuyor muyuz?

Örneğin, Ziraat Bankası aracılığıyla verilen sübvansiyonlu krediler miktarı işletme başına 40 milyon lira olarak verilen kredi üst limitini 60 milyon liraya, eğer ari işletme olursa 80 milyon liraya çıkıyor. Ülkemizde şu anda enflasyon yüzde 65 civarında ve yıl sonuna kadar düşeceğini varsayarsak ortalama bir artış yapılmış olmuyor mu? Kredi miktarının artırılması bir destek midir?

Hedeflerden biri olan ari işletme sayısının artırılması. Bu konuda Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) vasıtasıyla ari işletme sayısının 1.136’dan 2024 yılında 2.000’e, 2025 yılında ise 2.500’e çıkarılması planlanıyor. Hedef güzel ancak bu desteği alabilecek kaç küçük aile çiftçisi var? Cevabını ben vereyim; yok!

Neden TKDK tarafında küçük aile işletmelerine yönelik proje uygulanmıyor? Bunu genç çiftçilere hibe şeklinde yapabilirsiniz.

Burada yapılacak işlerin hedefi nedir? Hayvan sayısı ne olacak? Et ve süt üretimi ne kadar artacak? Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024-2028 strateji belgesi ile ne kadar uyumlu? Eğer uyumlu ise orada 5 yıl boyunca artış yok. Şimdi hangisi geçerli? Eğer son açıklanan belge geçerli ise bu projede hedefler nelerdir? Bunun açıklanması gerekmiyor mu?

Sunumun ardından sayın bakan gazetecilerden gelen bir soruya cevap olarak hayvancılık yol haritasının sonuçlarının 3 yıl sonra alınacağını ifade etmiş. Sayın bakana küçük bir hatırlatma yapmak isterim; sizden önceki tüm bakanlar hayvan ithalatının hep 2 ile 3 yıl içinde biteceğini söylemişti.

AK Parti döneminde 3 yıl bakanlık yapan sadece iki kişi var. Biri Cumhuriyet tarihinin de en uzun bakanı Mehdi Eker, diğeri de Bekir Pakdemirli. Umarım proje başarılı olur ve sayın bakan da görevde kalarak buna tanıklık eder.

Türkiye gıda enflasyonunda dünya dördüncüsü

Yerli malı haftasında acı tablo: Tarım ithalatı, ihracatından hızlı artıyor