Gelecekte kimler işsiz kalacak?

Yakında birçoğumuz işsiz kalabilir.

Yeterince istihdam imkanı olmadığı için değil yeteneklerimiz, deneyimimiz, becerilerimiz yeni çağın teknolojik gereksinim ve donanımları ile yarışamayacağı, yerimizin kolaylıkla yapay zeka ürün ve hizmetleriyle doldurulması riski süratle arttığı için.

Bazı meslekler kaçınılmaz şekilde kaybolacak, başkaları ise yükselişe geçecek, onlara çalışan bulmakta güçlük çekeceğiz.

Sakin gevşemeyin. Şu anda üstünlük kazanmaya çalıştığınız meslek yakın gelecekte gözden düşebilir ya da hala ufukta görünmeyen bir meslek birkaç yıla kalmaz her gencin sevgilisi haline gelebilir. Onun için esnek olmak, dinamik kalmak, antenlerimizi, radarlarımızı hep açık tutmak ve yaşam boyu güncelleşme eğitimini sürdürmek zorundayız.

Sıkıcı ve tekrara dayalı bir iş yapıyorsanız bu işi yakın bir tarihte teknolojiye kaptırma tehlikesiyle karşı karşıyasınız.

Söylemeye bile gerek yok: Önceden öngörülebilir her türlü iş önümüzdeki beş ila 10 yıl içinde matematik işlemlerle yapılabilir hale gelecek, en azından gelişmiş sanayi ülkelerinde. Özellikle de şimdiye kadar nitelikli iş gücü gerektirdiği için teknolojik gelişmelere dayanıklı olduğu düşünülen tıp ve hukuk dalındaki meslekler sanıldığı kadar kalıcı olmayacak. Belki tamamen ortadan kalkmayacak ama çalıştıkları alanın giderek daralacağı kesin.

Gelin dönüşmek zorunda kalacak mesleklerden bazılarına göz atalım:

Doktorlar. Pratisyen doktorların alanının daralacağı, yani daha az sayıda pratisyen hekime ihtiyaç olacağı bir gerçek.Doktorlara bu kadar ihtiyaç varken üstelik dünya nüfusunun yaş ortalaması gitgide artarken bu önerme başta insana abartılı geliyor. Fakat özellikle hastalıklara otomatik tanı koymayı mümkün kılan teknolojik gelişmeler tıbbın bazı alanlarındaki insan bağımlılığını azaltabilecek. Buna karşılık acil servislerde ve ihtisas alanlarında doktor ve cerrahlara duyulan ihtiyaç devam edecek. Teknolojik tıpta geleceğin parlak olacağını söylemek kahinlik sayılmaz.

Avukatlar-Hukukçular. Yakın bir gelecekte evrak tasnifiyle uğraşan avukat ve hukukçuların sayısının azalacağı tahmin ediliyor. Aynı şekilde tecrübeye ve uzmanlığa daha az ihtiyaç duyulan bazı rutin hukuki işlemler bilgisayar yazılımlarıyla yapılabileceğinden hukuk bürolarında avukatlar azınlıkta kalabilir. Hukukçular stratejiden de, finanstan da, çevreden de  teknolojiden de siyasetten de anlamak zorunda çok disiplinli bir yaklaşımla çalışmak zorunda kalacakları için.

Mimarlar. Basit bina tasarımı artık bilgisayarla yapılabiliyor. Gelecekte sadece çok özel donanıma sahip ve yaratıcı işler yapan mimarlara iş alanı olacak. Estetiğe verilen önem daha da artacağından mimarlar sanatçılar ile ortak çalışmak, enerji ve çevre korunmasına daha duyarlı davranmak zorunda kalacak.

Muhasebeci ve vergi uzmanları. Karmaşık vergi meselelerine çözüm bulan uzman muhasebeciler işlerini koruyacak ama rutin vergi işleri tamamen bilgisayarlara devredilecek. Sadece yerel ve ulusal değil küresel vergi yükümlülükleriyle de uğraşmak zorundalar yeni dönemde. Vergi kaçırmak eskisi kadar kolay olmayacak dijital ortam sayesinde.

Savaş uçağı pilotları. Drone ya da insansız hava aracı olarak bilinen araçlar daha şimdiden riskli durumlarda pilotların yerini alıyor. Bunun ve savaşları insansızlaştırma eğiliminin devam edeceği tahmin ediliyor.

Polis ve Müfettişler. Gündelik izleme ve gözleme işlerinin yanısıra birçok iş artık otomatik olarak yapılabiliyor, dolayısıyla bu işleri yapan insanlar işlerini kaybetmeye başladı bile. Robocop rüyası için daha beklemek gerekecek olsa da ses ve görüntü tanıma sistemleri suçluları kolayca tesbit edebilecek, önleyici tedbirleri alabileceğiz.

Emlakçılar. İnternet sitelerinin alıcı ve satıcıları buluşturma imkanları yüzünden emlak büroları ciddi iş ve kâr kaybına uğruyor. Kendilerine teknoloji donanımlı başka niş alanlar yaratmalılar.

Seyahat danışmanları. Artık kullanımı kolay karşılaştırmalı web sitelerinin bolluğu ile herkes kendi tatilini ayarlayabiliyor, en hesaplı olanını seçebiliyor dışarıdan destek almadan. Birçok seyahat operatörü bunu fark etti ve çevrimiçi tekliflerine odaklanmak için şubelerini kapatıyor.

Kasiyerler. Temassız ödemeler, Apple Pay ve hatta Bitcoin gibi kripto para birimlerinin öne çıkmasıyla birlikte nakitsiz bir toplum yaratıldı. Self-servis kasalar ve istasyonlar dünya genelinde yaygın hale geliyor.

Postacılar. Paketleri teslim etmek için hala kuryelere ihtiyaç duyulacak olsa da mektup teslim eden geleneksel posta taşıyıcılarına pek gerek olamayacak gibi. Önümüzdeki 10 yıl içinde faturaların ve beyanların çevrimiçi görüntülenmesi ve ödenmesi, önemsiz postaların posta kutunuzdan e-posta kutunuza taşınması bekleniyor.

Bankacılar. Bankalar tamamen ortadan kalkmayacak olsa da birçok şube kapanıyor. Evinizin rahatlığında işlem yapabiliyor, hesabınızı kolaylıkla yönetebiliyorsunuz çevrimiçi ve telefon bankacılığı sayesinde. Bankalar açık kalacak, ama iş imkanları ciddi şekilde azalacak.

Medya. Çeşitli yayınların çevrimiçi sürümlerine daha fazla zaman ve içerik ayırmasıyla matbaa operatörlerinin işlerinde önemli bir düşüş olacak. Basılı gazete sona eriyor. Dakika dakika kapsama alanı sunan mutlak bir çevrimiçi kaynak zenginliği varken haberleri okumak için neden yarını bekleyelim ki?

Geleceğin meslekleri

Evet, teknoloji yüzünden bazı mesleklerin alanı daralırken daha önce denklemde yer almayan çok gelirli, başka iş alanları açılacağını biliyoruz, açılıyor da.

Örneğin yapay zeka formları geliştirmekle uğraşanların, yazılımcıların, bilgisayar işlemcilerinin, robotik mühendislerin, dijital pazarlama uzmanlarının, oyun ve dijital eğlence programcılarının geleceği parlak görülüyor.

Aynı şekilde bilgisayar sistemleri onarımı, korunması ve siber güvenlik uzmanlığı da gözde meslekler arasında olmaya devam edecek. İklim değişikliği, yenilenebilir enerji, yaratıcı finansman ve teknoloji mesleklerine de girenler hayal kırıklığına uğramayacak. Sanki bugünkü bildiğimiz siyaset geriye düşecek, yeni kuşak siyasetçiler bambaşka ulusal ve yerel yönetişim yöntemleri geliştirecek gibi.

Bunların tamamen dışında, gerçek hayatımızla ilgili günlük ihtiyaçlar üstünde çalışan mesleklere, mesela muslukçular, elektrikçiler, sivacılar gibi uzman ustalara ihtiyaç azalmayacak.

Hadi orta yaş üzeri neslin yeni mesleklere yönelmesi biraz zor olabilir, ama yine de bazılarımızın deneyim ve öngörü yeteneği sayesinde yeni koşullara adapte olmaları çok zor değil. Ama bu dönüşüm kendiliğinden olmayacağı için hemen başlamak gerekiyor yeni mesleklere uyum sağlama çabasına.