Bir fotoğrafın analizi

Yaratıcı düşüncenin oluşum süreçleri  ve modern/post modern sanat üzerine kitaplarımı yazarken belki binlerce fotoğrafa bakmam gerekmişti.

***

Ben bilgili bakmanın anlamını yıllar önce Ufizzi’yi gezerken anlamıştım. Müzede o gün son derece bilgili, sanat tarihçisi bir kadın rehberimiz vardı. Ben o gün boyunca her resme ilk önce kendi başıma, sonra bir de kadının anlatımı eşliğinde de baktım. Ve gördüm ki bilgili ve resme bakmayı bilen bir insan eşliğinde bakılan resim sizin tek başınıza baktığınız resimden çok daha farklı anlamlar içerebiliyormuş. bilgili bakılan bir resim anlamını tamamen değiştirebiliyormuş.

***

Peki durum böyleyse o zaman biz hiç tek başımıza sanat eserine bakıp onu değerlendiremeyeceğiz anlamına mı geliyordu bu? Hayır tabii ki değil, ama bir esere bakarken sanki yanımızda bir bilgili sanat tarihçisi varmış gibi anlamlara ulaşabilmemiz için müzeye veya galeriye gitmeden önce hem sanatçı hem de sanat eserleri üzerine çalışıp bilgilenmeliyiz. bunu yaptığımız takdirde gördüğümüz eserin anlamı çok daha farklı ve derin olacaktır.

***

Ben bu yöntemi son olarak Ahmet Güneştekin’in Kayıp Alfabe sergisini gezdiğim gün uyguladım. Sonuç çok çarpıcıydı. hala gördüklerimin etkisinden kurtulamadım. Gördüklerim üzerine bu pazar günü bir yazı için çalışmaktayım.

***

resim sanatında bakmanın, görmenin çalışma süreçleri böyleyken acaba fotoğraf sanatında durum farklı mı? Tabii ki değil. Fotoğraflara bakarken bakmakla görmenin farkını bize öğreten usta John Berger’dir. O  ve öğrencisi sayılabilecek Geoff Dyer bana bir fotoğrafa nasıl bakılması gerektiğini öğrettiler sanıyorum. Kitaplarıma çalışırken baktığım binlerce fotoğraf bu ustalardan edindiğim bilgi sayesinde çok daha farklı anlamlar kazanmıştı benim için.

***

bugün analiz edeceğim fotoğraf tabii ki bir sanat fotoğrafı kadar çok katmanlı anlamlar içermiyor.

fotoğrafta her şey net  ve açık gibi. Ama eğer bu fotoğraftaki kralın ülkesinin elinden alınmak üzere olduğunu ve Trump’tan ciddi bir tehdit aldığını ve bir ihtimal ülkesinden kaçmak zorunda kalacağını bilirseniz bu süklüm püklüm duruşu farklı bir anlam kazanır sizin  için.