9 maddede ‘Hayata Giriş Rehberi’m

Son haftalarda “20’lik olma” fikrini sevdim.

“20’li yaşlarınıza geri dönebilseydiniz bu tecrübeyle neleri farklı yapardınız?”

“Bulunduğunuz yerden 20’lik Tuğrul’a neleri farklı yap derdiniz?”

Bu soruları nerelerde duydum derseniz: Bursa Uludağ, Edirne Trakya, Eskişehir Teknik, İTÜ, Marmara, Boğaziçi ve Yıldız Üniversiteleri’nde katıldığım konuşmalarda. En son buna, Türkiye’nin her üniversitesinden gelen öğrencilerin katıldığı Turkishe X Genwise iş birliği ile yaptığımız mentorluk buluşmasında tanıştığımız 50 genç eklendi. Hem de hepsi son 1 ay içinde.

Benim gençliğimden bu yana o kadar çok şey değişti ki, bu sorulara kendi dönemimden örneklerle değil; ancak bugün iyi tanıdığım, birlikte çalıştığım, birlikte güldüğüm gençlerin ortak özelliklerinden yola çıkarak cevap verebilirim. Bu soruların cevaplarını gençlerle birlikte üretmek güzel. Benim gördüklerim, duyduklarım ve dikkatimi çeken özellikleri alt alta koyunca ortaya 9 maddelik bir gençlik yasası çıktı:

Son dönem ziyaretlerimde gençleri bir tık daha umutlu ve enerjik görüyorum. En azından zaman ayırıp hafta içi ya da hafta sonu okula gelip bizlerle buluşuyorlar. Sorularını tüm netliğiyle soruyor, anlamaya ve hayal etmeye çalışıyorlar. Bizim yaşlara göre çok iyiler. Merak ediyor, düşünüyor ve harekete geçiyorlar. En son kendi mezun olduğum okulda bir genç, “Kiranız ne kadar?” diye sorarak beni şaşırttı. Ama iyi soruydu, cevapladım.

İş dünyasındaki arkadaşlara çağrı

Bir diğer dikkatimi çeken şey ise kulüplerde aktif olanların ve dinlemeye gelenlerin çoğunun 3. ve 4. sınıflar değil, ağırlıklı olarak 1. ve 2. sınıflar olması. Demek ki alttan gelenler daha meraklı ve istekli. Ya da büyük sınıflar işte ve stajda. İş dünyasındaki arkadaşlara çağrı: Özellikle şehir dışında, daha az ziyaret edilen üniversitelere gidin. Oralardaki gençlerin bizi görme ve soru sorma ihtiyacı daha fazla. Büyük şehirdeki popüler üniversitelere o kadar çok konuşmacı geliyor ki; hem ilgi azalıyor hem de gençlerde ekstra bir ilham yaratmıyor. Hadi gelelim gençlerle birlikte hazırladığımız 9 maddelik “20’lik olsam” listesine:

1 — Çıraklık Programına Katıl

Benim Kapalıçarşı’da yıllar önce yaptığım çıraklığın bugünkü adı fellowship programları. Başvuru çok, kabul az. Kabul edilenler hem eğitimlerden hem de mentor ve network imkânlarından çok şey öğreniyor. Hem gençler kendi aralarında iyi bir gang kuruyor hem de iş dünyasını iyi tanıyor ve anlıyor. YetGen, Yeni Bir Lider, GirVak, 23 gibi programları mutlaka takip et, başvur. Daha önce kazananlardan giriş tüyoları al.

2 — Burs Kazan, Network Yarat

Büyük kurumların eğitim burslarına başvur. Tıpkı çıraklık programları gibi, bu burslar hem maddi destek sağlar hem de bursu veren kurumun yöneticileriyle mentorluk ve network fırsatlarına dönüşebilir. Mezuniyette işe bile evrilebilir.

3 — Sivil Topluma Katıl, Hatta Kendi Ekibini Kur

Mevcut bir STK’ya katılabilir ya da dert ettiğin bir meseleyi çözmek için kendi takımını kurabilirsin. Kurumlarla iletişim kurmak, uzmanlarla konuşmak, proje yürütmek seni çok geliştirir. Hem iş görüşmelerinde fark yaratırsın hem de yaptığın katkı sana çok iyi gelir.

4 — Hedeflediğin Şirket ve Yöneticileriyle Tanış

Çalışmak istediğin kurumları listele. LinkedIn’den yöneticileri takip et, hangi konferanslara veya etkinliklere katıldıklarını gör. Konuşma bitiminde yanlarına git, kendini tanıt. Soru-cevap kısmında söz al, hazırladığın iyi bir soruyu sor. E-mail adreslerini iste ve aynı gün mail at: “Bir kahve içebilir miyiz? Sizinle tersine mentorluk yapmak isterim.”

5 — Yurt Dışı Deneyimi Kazan

Erasmus, Aiesec, Work&Travel, yaz stajları… Hiç fark etmez: Mutlaka yurt dışında bir deneyim yaşamaya çalış. Yeni kültürler, yeni insanlar… Hayata bakış açını bambaşka bir noktaya taşır. Benim en çok dönüştüğüm zamanlar hep yurtdışı deneyimlerimde oldu.

6 — Okurken, İş Ararken veya Çalışırken Hobi Yarat

Seni gece yatarken heyecanlandıran, “Bu neymiş?” diye merak ettiğin her şeyin peşine git. Bir hobi bulana kadar zorla. Oyunculuk, stand-up, hayvan bakımı, sinema, yaşlılara kitap okuma… Bir noktada “İş tatsız olsa bile beni hayata bağlayan bir şey var.” dediğin o alan seni taşır.

7 — Paranı Teknolojiye Değil, Sosyalleşmeye Ayır

En büyük merakımız telefonlar, bilgisayarlar, son modeller, bir yapay zekâ daha… Bütün yatırımımız daha çok teknoloji, daha çok yalnızlık. Yoksa seni mutlu eden şey seni gülmekten öldüren bir arkadaşın, bilmediğin bir sokakta içtiğin kahve, parkta tanıştığın bir insan ya da bir festivalde hayatına giren yeni bir hikâye mi? Eski dostları yeniden bul, yenilerini yanına kat. Yeni insanlar, yeni deneyimler ve yeni sohbetler seni dönüştürür. Dostuna “Hadi, şu konsere iki bilet alıyorum!” demekle başla.

8 — Kendine Yatırım Yap

İlgi alanını keşfet, merak et ve öğren. Bu işi iyi yapanların peşine takıl, gerekirse çıraklık yap. Başka fakültelerin derslerine gir, kulüplerine katıl. İyi kurslara, ücretsiz veya bütçene uygun eğitimlere git. Merak ettiğin alanlar gerçek hayatta iş fırsatına dönüşebilir.

9 — Son Olarak: ‘Hayal Ortakları’ Bul

Hayallerinize bizi, yeni arkadaşlarını ve dostlarını kat. Tek başına zor ama birlikte daha güçlü adımlar atılıyor. Hayal kurmak güzel; başkasının hayaline ortak olup o hayalin peşine de gidebilirsin. Son madde değil ama bir not: Bu maddeler sadece 20’likler için değil.

30’luk, 40’lık, hatta 70’lik bile olsan… Yaştan bağımsız, 1 ve 2’yi 20’liklere bırak, gerisi hepten aynı. Seç bir madde ve hadi başla, geç kalmadın. Zamanı başlattım. Kaç kişiyiz, yaz bana.

Tik – tak

Tak – tik