Polonyalı kadına kürtaj cezası

Oldukça sıkı bir kürtaj yasasına sahip olan Polonya’da Abortion Dream Team (ADT) örgütünün kurucularından eylemci Justyna Wydrzyńsk, hamile bir kadına kürtaj hapı tedarik ettiği gerekçesiyle Varşova mahkemesinde yargılandı. Duruşma sonucunda Wydrzyńska suçlu bulundu, eylemciye 8 ay boyunca devam etmesi kaydıyla ayda 30 saat kamuya hizmet cezası verildi.

Polonya Sovyet işgali altında olduğu dönemde kadınların serbestçe kürtaj olmasına izin veriyordu, ancak 1993 itibarıyla kadınların kürtaj olması keskin sınırlarla yasaklandı. 2021’de ise kadınların sadece tecavüz, ensest ya da sağlık sorunu sebebiyle kürtaj olmasına izin verilmeye başlandı. Öte yandan hamile bir kadın, kendi yöntemleriyle hamileliğini sonlandırırsa herhangi bir cezaya tabi tutulmazken, kürtaja yardımcı ilaçları tedarik edenler suçlu durumuna düşüyor.

2022’de 9 bin kadının medikal kürtaja ulaşmasına yardımcı olan ADT aktivistleri, aslında Polonya yasalarına uygun hareket etmeye de özen gösteriyor. Örgüt bu kapsamda ilaçların yasal olarak temininin sağlanabileceği Hollanda gibi ülkelerden siparişin nasıl verilebileceği konusunda bireylere tavsiye vermekle yetiniyor. Ancak Wydrzyńsk, ilaç tedarik ettiği Ania adındaki hamile kadının durumunun bir istisna olduğunu söylüyor.

Wydrzyńsk’ın anlatımına göre Ania’nın eşi kadına sistematik olarak şiddet uyguluyordu. Kürtaj olmak için Almanya’ya giderse 3 yaşındaki oğullarını kaçırdığı gerekçesiyle Ania’yı yetkililere ihbar edeceği konusunda tehditler savuruyordu. Tabii Ania’nın bu süreçte hamileliği de ilerliyordu ve Covid-19 salgınının ilk günlerinde bütün ülkeler sınırlarını kapatmaya başladığından, yurt dışından ilaç getirtip getirtemeyeceği de bir muammaydı. Kadının eşi ilacın paketini bulduğunda polise haber verdi. Günler sonra da Ania bebeğini düşürdü.

Hak örgütleri karara tepki gösterdi

Küresel bir insan hakları örgütü olan Üreme Hakları Merkezi’ne (CRR) göre Avrupa’da yakın zamanda ilk kez bir insan hakları savunucusu, birisine kürtaja erişim konusunda yardımcı olduğu için yargılanarak ceza alıyor. CRR’nin kıdemli hukuk danışmanı Keina Yoshida sözkonusu cezayı “endişe verici” olarak nitelendiriyor. Uluslararası Af Örgütü Başkanı Agnes Callamard ise, bu davanın kürtajın neredeyse tamamen yasak olduğu Polonya’da tehlikeli bir emsal niteliği taşıdığı ve böyle kısıtlayıcı yasaların sonuçlarına ilişkin “tüyler ürpertici bir tablo sunduğu” uyarısında bulunuyor.