13 yıldır bitmeyen çile: Çevreyi kirleten tesise 4’üncü kez iptal
4.000.000.000.000: Her yıl sokağa atılan sigara izmariti sayısı
Her yıl dünya çapında 480 milyar plastik şişe satılırken, bu sayının hatırı sayılır bir kısmı geri dönüşümle farklı alanlarda kullanılabiliyor. Fakat bunu aşan ve sürekli çevreye zarar veren başka bir plastik daha var: Az bilinen şeklilyle sigara izmariti. Her yıl 4 trilyon izmarit sokağa atılıyor.
Yazara göre 4 trilyon, Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 4.5 trilyon izmarit sokaklara atılıyor. Çevre kirliliği konusunda hep plastik şişeler ve ambalajlardan bahsederiz ama sayı olarak çılgın bir seviyeye ulaşan başka bir şey var: Sigara izmaritleri.
Görüntü olarak plastik olduğuna dair bir izlenim edinmesek de izmaritler artık büyük ölçüde bir tür plastik olan selüloz asetattan üretiliyorlar.
Gazeteci yazar Oliver Franklin-Wallis, yeni kitabı The Secret World of Waste and Urgent Search for a Cleaner Future kitabında, çevreye karşı işlediğimiz suçları anlatırken çarpıcı detaylar veriyor.
Küresel ölçekte her yıl 480 milyar plastik şişenin satıldığını belirten Franklin-Wallis, bu sayıyı geçen şeyin sigara izmaritleri olduğunu söylüyor. Sayı korkunç: 4 trilyon.
Ancak uç uca ekleyince dünyanın çevresini 24’ten fazla kez dönebilecek olan plastik şişeler en azından geri dönüştürülebilirken, sigara filtreleri bırakın geri dönüştürülmeyi, çoğu zaman çöpe bile gitmiyor.
Quartz’daki habere göre, National Geographic’e konuşan San Diego Eyalet Üniversitesi’nde epidemiyolog olan ve sigaranın çevresel etkilerini inceleyen Tom Novotny, “Bu, çöp atmanın kabul edilebilir son şekli” diyor. Buna sebep olarak da sigara izmaritlerinin biyolojik olarak parçalanabilir olduğuna dair yanlış bir inanış gösteriliyor. 2022’de ABD’de 7500 kişinin katıldığı araştırmada, katılımcıların üçte birinin sigaraların biyolojik olarak parçalanabilir olduğunu düşündüğü, diğer üçte biriyse parçalanıp parçalanmadığını dahi bilmiyordu. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre sigara izmariti çöpü yılda 4.5 trilyonu buluyor.
Kullanılmış izmarit, içen kişi ve dumanı soluyan insanlar haricinde çevreye nikotin, ağır metaller sızdırıyor, deniz hayvanlarını öldürüyor ve bitki gelişimine zarar veriyor.
Peki ya elektronik sigara?
Aklınıza elektronik sigaraların ne gibi bir yarar getirebileceğine dair fikir düşmüş olabilir. Fakat onun yarattığı tehlike de azımsanmayacak düzeyde. National Geographic, 2019’da plastik, tek kullanımlık elektronik sigaraların ve onları oluşturan parçaların çoktan sahillere yığıldığını kaydetmiş. Franklin-Wallis de elektronik sigaraların artık geri dönüşüme artan düzeyde girdiğini ve atık endüstrisi için büyük sorunlara yol açtığını belirtiyor. Sorun şu: İçlerindeki küçük piller ezildiğinde ya da ısıtıldığında patlayarak geri dönüşüm tesislerinde feci yangınlara yol açıyor.
Oyunlar ve Bulmacalar