Okul yok, ekmek yok, nefes almak bile yok… Kadının ismi Afganistan’da yok
Afganistan'da Taliban yönetimi, kadınların Bamiyan vilayetindeki Band-e-Amir milli parkını ziyaret etmelerini 'başörtüsü kurallarına uymadıkları' gerekçesiyle resmen yasakladı. Yetkililer, kadınların milli parkı görmelerinin 'gereklilik olmadığını' iddia etti.
Afganistan’ın Erdemi Yayma ve Kötülükten Sakındırma Bakanı Muhammed Halid Hanefi, kadınların Bamiyan’daki Band-e-Amir milli parkının içindeyken ‘başörtüsü kurallarına uymadıklarını’ söyledi. Hanefi, din insanlarına ve güvenlik birimlerine yaptığı konuşmada ‘bu soruna bir çözüm bulunana kadar kadınların parka girişini’ yasaklamaları talimatını verdi.
2009 yılında açılarak Afganistan’ın ilk milli parkı haline gelen Band-e-Amir, ailelerin sıkça ziyaret ettiği turistik bir merkezdi. UNESCO bu parkı, ‘özel jeolojik yapısının yanı sıra doğal ve eşsiz güzelliğiyle doğal bir göl merkezi’ olarak tanımlıyor.
Bu karar, kadınların iyice daralan sosyal yaşamlarında nefes alabilmelerini sağlayacak çıkış kapılarından birinin daha kapanması anlamına geliyor. Afgan haber ajansı Tolo News’un haberine göre Hanefi, parkı gezmeye gitmenin kadınlar için ‘bir gereklilik olmadığını’ söylerken, Bamiyan’daki din insanları başörtüsü kurallarına uymayanların başka yerlerden gelen ziyaretçiler olduğunu öne sürüyor.
Bamiyan Şii Ulema Konseyi Başkanı Sayed Nasrullah Waezi, Tolo News’a verdiği demeçte, “Başörtüsü takılmaması ya da takılsa bile uygunsuz bir şekilde takılması konusunda bazı şikayetler var, bunlar Bamiyan sakinleri değil, başka yerlerden gelen ziyaretçiler” dedi.
Afgan Milletvekili Meryem Süleymangil, yeni yasakla ilgili olarak X’te bir şiir paylaşarak, “Döneceğiz, bundan eminim” diye yazdı. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Feriştah Abbasi ise, kararın Kadın Eşitliği Günü’nde alındığına değinerek, bu kararın ‘Afganistanlı kadınlara karşı tam bir saygısızlık’ olduğunu belirtti.
Remembering my last visit to Band-e-Amir, treasured memories with @minasharif flood in. We'll return, I'm sure of it. Tonight, those feelings inspired this poem:
Band-e Amir stilled,
by shadows dark and deep,
yet within Afghan women,
dreams refuse to sleep.
Their souls… pic.twitter.com/867TCcndqj— Mariam Solaimankhil (@Mariamistan) August 27, 2023
Birleşmiş Milletler’in Afganistan’daki İnsan Hakları Özel Raportörü Richard Bennett ise kadınların Band-e-Amir’i ziyaret etmelerini engellemenin ‘şeriat ve Afgan kültürüne uymak için neden gerekli olduğunu’ sorguladı.
2021’de Kabil’i ele geçirerek Afganistan’a hakim olan Taliban, uluslararası topluluğa başta kadınlara daha hoşgörülü davranacaklarına dair söz verse de ilk eylemi kız öğrencilerin eğitim hakkını kısıtlamak oldu. Üniversite ve liseye gitmeleri yasak olan kız çocuklarının artık 10 yaşından sonra okula gitmeleri de yasak. Çalışma hayatından da silinen kadınların yanlarında bir erkek olmadan seyahat etmelerine de izin verilmiyor.
Bu milli park yasağından bir ay önce Taliban, güzellik salonlarını kapattırarak birçok kadının hem işini hem de güvenli alanını kaybetmesine neden olmuştu.