Ukrayna’da ‘Demir General’ krizi: Zalujni görevden alınacak
Küba Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşında paralı asker olarak savaşmaları için Kübalıları devşirmeyi amaçladığı bir insan kaçakçılığı şebekesini ortaya çıkardığını açıkladı. Küba hükümetinin müttefikiyle alakalı bir durumu ifşa edip kendini savaştan ayrı tutması dikkat çekti.
Küba İçişleri Bakanlığı, Küba vatandaşlarını Ukrayna’da Rusya için savaşmaları amacıyla silah altına alan Rusya kaynaklı bir insan kaçakçılığı şebekesinin tespit edildiğini açıkladı. Hükümet hem Rusya hem de Küba’da ikamet eden vatandaşlarını hedef alan orduya katma girişimlerini tespit ederek şebekeyi etkisiz hale getirdiğini ve olaya karışanlara cezai işlem başlattığını söyledi. Bununla birlikte bakanlık daha fazla ayrıntı vermekten kaçındı.
Küba Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez, “Küba’nın paralı askerliğe karşı sağlam ve net bir tarihsel duruşu var. Küba, Ukrayna’daki savaşın bir parçası değildir” dedi. Sözlerine devam eden Rodriguez, “Küba vatandaşlarının herhangi bir ülkeye karşı silahlanmasını sağlamak amacıyla ulusal toprakları dahilinde paralı askerlik ya da askere alma amaçlı her türlü insan kaçakçılığına katılanlara karşı kararlı bir şekilde hareket etmektedir ve edecektir de” diye belirtti.
Rusya’nın yakın bir müttefiki olan Küba’nın Devlet Başkanı Miguel Diaz-Canel, Rusya’nın ‘Batı ile çatışmasında Küba’nın koşulsuz desteğine sahip olduğunu’ söylemişti. Dolayısıyla Küba’nın bu çıkışı, birbirine yakın olan iki ülke arasında nadir rastlanan bir çıkışma örneği.
Rusya’nın yerel gazetesi Ryazan Gazette mayıs ayında ‘birkaç Küba vatandaşının Ukrayna’da savaşan Rus güçlerine katıldığını’ söylemişti ancak Küba Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasının Ryazan Gazette’nin haberiyle bağlantılı olup olmadığı bilinmiyor.
Moskova’dan ise konuya dair henüz bir yanıt gelmedi. Savaşın başından beri başta Wagner olmak üzere savaşta büyük ölçüde paralı askerler kullanan Rusya, geçen sonbaharda da kısmi seferberlik ilan ederek orduya asker katma çabalarını artırmıştı. Hem Rusya hem de Ukrayna can kaybı sayılarını gizli tutsa da şubat ayında ABD’nin internete sızan istihbarat belgelerinde ABD’li yetkililerin o zamana kadar 35 bin ila 42 bin 500 Rus askerinin öldürüldüğüne ve en az 150 bin 500’ünün yaralandığına inandıkları belirtiliyordu.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu aralık ayında Rus ordusunun yüzde 30 büyüyerek yaklaşık 700 bin sözleşmeli askerle birlikte 1.5 milyona ulaşmasını beklediğini dile getirmişti.
Johns Hopkins Uluslararası Çalışmalar Okulu’nda tarihçi ve profesör olan Sergey Radçenko CNN International’a yaptığı açıklamada, Soğuk Savaş döneminde Afrika’da yaşanan birçok çatışmada ‘o dönemki anlaşmaya göre askerleri Kübalıların, silahları ise Sovyetlerin tedarik ettiğini” söyledi. Binlerce Kübalı savaşçı 1975’te Angola’da ve 1977’de Etiyopya’da komünist güçleri desteklemek üzere müdahalede bulundu.
O dönemler göz önünde bulundurulduğunda Küba ve Rusya ilişkilerinde paralı ya da devrimci savaşçıların görülmesinin sıradan bir örnek olduğunu belirten Radçenko, Küba’nın yaptığı son açıklamaların daha farklı bir şey olduğunu söylüyor.
Chatham House’da Latin Amerika konusunda araştırmalar yürüten Christopher Sabatini, Rusya’nın savaşı devam ettirebilmek için Kübalı paralı askerler aramasına ve ekonomik olarak yalnızlaştırılan Küba vatandaşların da Rusya’nın çağrısına kulak vermesine şaşırmadığını ancak Küba hükümetinin tavrının şaşırtıcı olduğunu söyledi. “Küba hükümeti müttefiklerine sadıktır” diyen Radçenko, “Bunu dile getirmeleri, müşkül oldukları bir zamanda vatandaşlarından faydalanan müttefiki tarafından gerçekten aşağılanmış ve sömürülmüş hissettiklerinin bir göstergesidir” yorumunda bulundu.
Rusya, Ukrayna’da savaşacak yabancı savaşçılara ayda 2000 dolardan fazla maaş verme teklifi sunmuştu. Bu, Küba’da doktorların bile bir yıl boyunca kazanamadığı bir miktar. Rusya ayrıca ordusu altında silahlanmak isteyen yabancılara vatandaşlık verme teklifinde de bulunmuştu. Sabatini, “Bu özellikle aşağılayıcı bir durum, çünkü paralı askerlerini ödüllendirmek isterken onlara ülkelerinden kaçma fırsatı veriyor” dedi.