Mahfi Eğilmez cevaplıyor: Fiyatlar niçin enflasyondan hızlı artıyor?
Temmuzda sanayi üretiminde yavaşlamanın ayak sesleri geldi
Sanayi Üretim Endeksi verilerine göre temmuz ayında sanayi üretimi mevsimsel etkilerden arındırılmış aylık yüzde 0,4 daraldı. Mayısta endeks bir önceki aya göre yüzde 1,4, haziranda ise yüzde 1,2 oranında artmıştı.
Sanayinin ana omurgası imalat sektörü mevsim etkilerinden arındırılmış aylık yüzde 1,4 daralarak manşet veriye göre daha zayıf seyretti. Sanayi üretiminde yavaşlamanın ayak sesleri duyulmaya başladı. Mayısta inişe başlayan sanayi üretimi temmuzda negatif bölgeye geçti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Temmuz 2023 Sanayi Üretim Endeksi verilerine göre temmuz ayında sanayi üretimi mevsimsel etkilerden arındırılmış aylık yüzde 0,4 daraldı. Mayısta endeks bir önceki aya göre yüzde 1,4, haziranda ise yüzde 1,2 oranında artmıştı. Temmuz ayı verileri yılın ilk yarısında üretimde görülen yavaşlamanın derinleştiğini gösteriyor.
Temmuz ayı sanayi üretim verileri Satın Alma Yöneticileri Endeksi – PMI (yüzde 49,9) ve SAMEKS (yüzde 50,1) ile de tutarlı bir tablo çiziyor. Temmuz ayı PMI rakamları on sektörün yalnızca üçünde genişleme olduğunu gösterdi. TÜİK üretim verisinde de bu oran yüzde 46 düzeyinde bulunuyor.
Sanayinin ana omurgası imalat sektörü mevsim etkilerinden arındırılmış aylık yüzde 1,4 daralarak manşet veriye göre daha zayıf seyretti. İmalat sektöründe mayısın yüzde 1,2’lik, haziranın ise yüzde 2’lik büyümesinden sonra haziran verisi durgunluğun işaretlerini veriyor. Buna karşın mayıstaki yüzde 2,8’lik büyümesinin ardından haziranda yüzde 6’lık frenle dip yapan madencilik-taş ocağı temmuzda yüzde 10,5’lik artışla yönünü yukarı çevirdi.
Geniş kapsamlı gruplarda, mayısta yüzde 1,4 ve haziranda yüzde 0,1’lik büyümenin ardından temmuzda yüzde 2,8 ile atağa kalkan enerjin sanayinin itici gücü oldu. Buna mayısta yüzde 2,5, haziranda ise fren yaparak yüzde 0,6 büyüyebilen sermaye malları yatırım iştahının azalması sonucu temmuzda yüzde 2,8 küçüldü. Seçim öncesi mayısta yüzde 0,1 ile haziranda yüzde 2,1 büyüyen dayanıksız tüketim malları temmuzda yüzde 1,5 küçüldü.
Ağustos da iyi değil
Eczacılık yüzde 14,8’lik, içecek yüzde 6,7’lik, makine yüzde 1,2’lik, mobilya yüzde 2,8’lik, motorlu taşıtlar yüzde 4,5’luk büyümeyle ivmesini koruyan ya da toparlanmanın başladığı sektörler olarak öne çıktı.
Küresel yavaşlamaya duyarlı ve/veya rekabet etmekte zorlanan giyim yüzde 9,9, petro-kimya yüzde 5,1, metalik olmayan mineraller yüzde 2,7, ana metal yüzde 2,9, elektronik yüzde 10,7, elektrikli teçhizat yüzde 1,9, diğer ulaşım araçları yüzde 17,9 küçülerek negatif ayrıştı.
İş Yatırım’a göre öncü göstergeler ağustos ayında üretimdeki gerilemenin sertleşerek devam edeceğini söylüyor. Reel kesim güven endeksi ihracat siparişlerinin daralmaya devam ettiğini gösteriyor. İşin rahatsızlık verici yanı ağustos ayı sektörel PMI verilerinin yavaşlamanın genele yaygın olduğunu göstermesi. On sektör grubunun sadece dördü (Temmuz üç, Haziran dört) genişleme bölgesinde. Gıda, elektrik-elektronik, fabrikasyon metal, kara-deniz taşıtları genişleme bölgesinde, tekstil, giyim, mobilya, kimyasal, ana metal, ametal mineraller daralma bölgesinde seyrediyor.
Yıllıkta artış var
Takvim etkilerinden arındırılmış veri bayram dönemi köprü günleri kaynaklı baz etkisi ile yıllık yüzde 7,4 büyümeyle genişleme bölgesinde kalmaya devam etti. Ekonomist Doç. Dr. Orhan Karaca ise yıllık bazda sanayi üretiminin yüzde 7,4 arttığını belirterek görüşlerini sosyal medya paylaşımıyla dile getirdi:
Sanayi üretimi temmuzda yıllık %7,4 artmış. İyi görünüyor ama nedeni 2022’de temmuza denk gelen Kurban Bayramı’nın bu yıl hazirana kayması gibi. TÜİK’in takvim etkisinden arındırma yöntemi dini bayram tatillerinin etkisini özellikle de önceki aya kaydıklarında tam yok edemiyor. pic.twitter.com/ALP5msiFKf
— Orhan Karaca (@Dr_OrhanKaraca) September 11, 2023
Oyunlar ve Bulmacalar