İtaatin ürkütücülüğü: ‘Almanca Dersi’
Frankfurt Kitap Fuarı'nda Filistinli yazar Adania Shibli'ye verileceği duyurulan LiBeraturpreis Ödülü'nün töreni iptal edilmişti. Karara tepkile büyüyor. Uluslararası Bağımsız Yayıncılar Birliği bir bildiri yayınlayarak yazara destek verdi. İmzacılar arasında Türkiye'den Metis Yayınevi de var.
Karara Türkiye'den ilk tepki Ayrıntı Yayınları'ndan geldi. Yayınevi Instagram'dan yaptığı açıklamada Frankfurt Kitap Fuarı'nın kararını sansür olarak tanımladı. Kitabın Türkçe yayıncısı Can Yayınları da karardan iki gün sonra fuarı kınadıklarını söyleyen bir açıklama yayınladı.
Hessen Bilim ve Sanat Bakanlığı ve Frankfurt RheinMain Kültür Fonu tarafından desteklenen, Alman edebiyat derneği LitProm tarafından düzenlenen LiBeraturpreis Ödülü’ne bu yıl Filistinli yazar ‘Küçük Bir Ayrıntı’ romanıyla Adania Shibli değer görülmüştü. Yazara ödülü bugün verilecekti. Ancak ödülü veren ve töreni düzenleyen LitProm “İsrail ve Filistin’de milyonlarca insanın acı çektiği, Hamas’ın başlattığı savaş nedeniyle” ödül törenini iptal ettiklerini açıkladı. Dernek daha sonra uygun bir ortamda ödül töreninin düzenleneceğini de duyurdu.
Yazar Shibli’nin edebiyat ajansı ise The Guardian’a verdiği tören yapılsaydı, yazarın “Böyle acımasız ve acılı zamanlarda edebiyatın rolü üzerine konuşma ve düşünme fırsatı” bulacağını söyledi.
Uluslararası Bağımsız Yayıncılar Birliği, ödül töreninin iptal edilmesine tepki gösterdi. Açıklamada, “Frankfurt Kitap Fuarı, şiddet olmadan diyaloglar ve tartışmalar başlatmak için özgür ve tarafsız bir forum olması gerektiğinden, bu tek taraflılık kabul edilemez. Biz, Uluslararası Bağımsız Yayıncılar İttifakı’ndan yayıncılar olarak Frankfurt Kitap Fuarı’nın Adania Shibli’nin ödül törenini iptal etme kararını kınıyoruz ve Filistin seslerine Fuar’daki diğer seslerle aynı görünürlük ve saygıyı göstermesini talep ediyoruz” denildi. Açıklamanın imzacıları arasında Türkiye’den sadece Metis Yayınevi de bulunuyor.
Karara, Türkiye Yayıncılar Birliği, Türkiye Basım Yayın Meslek Birliği (TBYM) ve Basın Yayın Birliği de bir yazılı açıklamayla karara tepki göstermişti.
Karara Türkiye’den ilk tepki Ayrıntı Yayınları’ndan geldi. İki gün önce yayınevi Instgram’dan yaptığı açıklamada Frankfurt Kitap Fuarı’nın kararını sansür olarak tanımladı:
‘Küçük Bir Ayrıntı’nın yazarı Adania Shibli’nin Frankfurt Kitap Fuarı’ndaki ödül töreninin iptal edilmesi, yazarın ve Filistin halkının sesinin kısılmasına yönelik bir sansüre dönüştü. Filistin halkının uğradığı zulmün durdurulmasını istiyor ve savaş karşıtı İsraillilerin seslerine kulak veriyoruz. Hem sansüre hem savaşa karşı olmaya devam edeceğiz. Öldürülen İsrail halkının ve Ortadoğu’da evlerinden, yurtlarından, canlarından edilen Filistin halkının yanındayız.
Yazarımız Adania Shibli'nin "Küçük Bir Ayrıntı" adlı romanına Frankfurt Kitap Fuarı tarafından verilmiş ödülün geri çekilmesini kınıyoruz. pic.twitter.com/V75EQIbJE7
— Can Yayınları (@canyayinlari) October 18, 2023
Filistinli yazar Shibli, LiBeraturpreis Ödülü’ne değer görülen kitabı ‘Küçük Bir Ayrıntı’ romanıyla değer görülmüştü. Kitabın Türkiye yayıncısı Can Yayınları ise bugün “Yazarımız Adania Shibli’nin ‘Küçük Bir Ayrıntı’ adlı romanına Frankfurt Kitap Fuarı tarafından verilmiş ödülün geri çekilmesini kınıyoruz” açıklaması yaptı. Ancak yayınevinin açıklamasında bir eksiklik vardı. Yazara verilen LiBeraturpreis Ödülü geri çekilmedi, yalnızca tören iptal edildi.
Roman 1949 yılında Filistinli genç bir kadının İsrail askerlerin cinsel saldırısına uğraması sonrasında yaşananları anlatıyor. Cinayete kurban giden kadının ölümünü yıllar sonra araştırmak üzere yola çıkan başka bir kadının başından geçenleri anlatan roman, Filistin’deki işgal ve mülksüzleştirme sürecine de ışık tutuyor. Romanın İngilizce çevirisi 2020’de Ulusal Kitap Ödülü’ne ve 2021’de Uluslararası Booker Ödülü’ne aday gösterilmişti.