Bilim için sahaya indiler: Cumhuriyetin harcındaki 12 öncü kadın

Hepsi 1902-1923 yılları arasında doğdu. Üniversiteye yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti üniversitelerinde başladılar, kimi Avrupa ve ABD’ye de gitti, geldi. Zoolojiden botaniğe, mimarlıktan sosyolojiye geniş bir yelpazede bilim yaptılar. Hepsi de Türkiye’nin dağlarında, göllerinde, kırsalında ve şehirlerinde veri toplayarak sahada çalıştılar.

İşte isimleri, yaşadıkları yıllar ve araştırma alanları: Fahire Battalgazi, 1902-1948, Zooloji; Leman Cevat Tomsu, 1913-1988, Mimarlık; Atıfe (Dacı) Dizer, 1916-2003, Paleontoloji; Halet Çambel, 1916-2014, Arkeoloji; Asuman (Berk) Baytop, 1920-2015, Botanik; Saadet Ergene Bayramoğlu, 1915-1997, Zooloji; Mübeccel (Belik) Kıray, 1923-2007, Sosyoloji; Cazibe (Arıç) Sayar, 1926-2021, Jeoloji, Paleontoloji; Behice Boran, 1910-1987, Sosyoloji; Fatma (Taşkıngöl) Başaran, 1921- 2008, Sosyal Psikoloji; Jale (Ogan) İnan, 1914-2001, Arkeoloji; Nuriye Pınar Erdem, 1914-2006, Jeoloji.

Bu 12 öncü ismin hayat hikayeleri ve alanlarına yaptıkları katkıların yer aldığı ‘Sahada: Cumhuriyetin Harcında Bilim ve Kadınlar’ adlı kitap dün Pera Müzesi’nde yapılan bir toplantıyla tanıtıldı.

(Soldan sağa) Ekol Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Musul, Bilim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Canan Atılgan, tarihçi ve editör Müsemma Sabancıoğlu, Ekol Vakfı Başkanı Erdal Yıldırım

Anlatılmamış ayrıntılar

Bilim Akademisi ve Ekol Vakfı’nın ortak projesi olan kitabı yayına tarihçi ve editör Müsemma Sabancıoğlu hazırladı. Sabancıoğlu ve ekip arkadaşları kitapta konu edilen bilim insanlarının aile üyeleri, öğrencileri, meslektaşlarıyla ve alanların uzmanlarıyla bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Kütüphanelerde ve özel arşivlerde geniş literatür ve süreli yayın taraması yaptı, kurum arşivlerinde çalıştı. Kitapta daha önce yayımlanmamış fotoğraflar, belgeler, kayda geçmemiş, anlatılmamış ayrıntılar var.

Kitabın tasarımını grafik ustası Bülent Erkmen yaptı

‘Cumhuriyetin Harcında Bilim ve Kadınlar’ projesi, ‘Sahada’ başlığı ile sınırlı kalmayacak. Diğer alanlarda sekiz bilim kadını tarafından yapılmış bilimsel çalışmalar Bilim Akademisi’nin yayını sarkac.org adresinde ayrıntılarıyla yer alacak. Ayrıca Bilim Akademisi tarafından kitap çevrimiçi olarak satışa sunulacak.

Bilim Akademisi: Liyakat, özgürlük, dürüstlük

Bilim Akademisi; bilimsel liyakat, özgürlük ve dürüstlük ilkelerini bağımsız bir sivil toplum kuruluşu olarak tanıtmak, örneklemek ve gözetmek için 25 Kasım 2011’de İstanbul’da kuruldu.

Bilim Akademisi, bütün dünya akademileri gibi, hükümetlerin politikalarından bağımsız olarak bilimsel liyakat, dürüstlük ve özgürlük ilkelerini gözeten bir kurum. Bağımsız Bilim Akademisi içinde ve etrafında Türkiye’nin en başarılı bilim insanlarını bir araya getirerek bilimde mükemmeliyetin, bilimsel yöntem, gelenek ve usullerin, bilimsel özgürlük ve dürüstlüğün tanıtılmasına ve korunmasına çalışıyor.

2017’den beri Avrupa Akademileri Birliği (ALLEA-All European Academies), 2020’den beri Uluslararası Bilim Konseyi (ISC-International Science Council) üyesi ve 2022 yılı itibarıyla Araştırma Değerlendirmeyi Geliştirme Koalisyonu’nun da (CoARA) şu an Türkiye’deki tek ortağıdır.

Ekol Vakfı: Fırsat eşitliğinin destekçisi

Ekol Vakfı, eğitimde eşitlik ilkesinin hayata geçmesini güçlendirmek için eğitimi her yolla desteklemek amacıyla kuruldu. Vakıf Anadolu Bursiyerleri programı kapsamında yılda ortalama 500 öğrenciye destek vermeyi hedefliyor. Projeye her yıl 100 öğrenci ekleniyor.

Ekol Vakfı’nın bir başka projesi Kocaeli Valiliği ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliği ile açılan Çayırova Ekol Spor Lisesi, 20 milyon dolar yatırımla gerçekleştirildi. 25 bin metrekare alanda 24 derslikte eğitim veren lisede 150 kız, 150 erkek kapasiteli pansiyon ile 1.500 kişilik spor tesisleri bulunuyor.

‘Çağdaş Yaşam Cumhuriyet Ödülü’ felsefeci İoanna Kuçuradi’ye verildi