Merkez neyi değiştirecek; enflasyon hedefini mi, faizi mi?

Bugün açıklanacak Enflasyon Raporu, piyasalar için önümüzdeki döneme ilişkin önemli ipuçları verecek. Açıklanacak yeni enflasyon patikası hem ekim enflasyonu için önbilgi verecek, hem seçim ekonomisi tahminlerini ortaya çıkaracak. En çok merak edilen ise 2024 yıl sonu enflasyon hedefinde nasıl bir revizyon yapılacağı.

2023 sonu enflasyon hedefini daha önce yüzde 58 olarak açıklayan Merkez Bankası’nın bu noktada önemli bir revizyon yapması bekleniyor. Yeni açıklanan piyasa anketlerinde beklentinin yüzde 67-68 olduğu göz önüne alınırsa, bu hedefin yüzde 64-65 gibi revize edilmesi makul olarak görülecek.

Merkez Bankası’nın değiştireceği en önemli hedefi ise 2024 yılsonu enflasyon hedefi. Çünkü Merkez Bankası bütün planlarını 2024 yıl sonunda ulaşacağı enflasyon rakamına göre yapıyor. Şimdiye kadar, 3 ay önce belirlediği, yüzde 33 hedefinde ısrarlı oldular. Ancak bu hedefte de revizyon beklentisi büyük.

Merkez Bankası yönetimi açısından en önemli sınav bu hedefini koruyup korumayacağı olacak. Anketlere baktığımızda 2024 yıl sonu enflasyon oranı konusundaki piyasa beklentisinin yüzde 43-45 arasında olduğunu görüyoruz. Geçen ay Merkez Bankası’nın, kapsamını genişlettiği, anket sonucunda beklenti yüzde 45 çıktı. Geçen haftaki faiz kararı öncesi yapılan anket ise piyasanın 2024 yıl sonu enflasyon beklentisinin yüzde 43-44 olduğunu ortaya çıkardı. Bu farkın beklentilerde, küçük de olsa, bir gerilemeden mi, yoksa anketlerin farklı olmasından mı kaynaklandığını bilmiyoruz.

‘Merkez hedef değiştirmez, faizi değiştirir’

Bu arada Mehmet Şimşek ve ekibinin uyguladığı yeni politikalara güçlü bir şekilde destek veren IMF Raporu’nda, 2024 yıl sonu tahmini yüzde 46 olarak yer almıştı. Bu raporun ardından gelen beklenti anket sonuçlarının IMF’nin bu tahmininden etkilendiğini söyleyenler de oldu. Ancak IMF tahmini olmasa da, piyasalardaki genel kanının bu oranlarda, hatta biraz daha üzerinde olduğunu, kişisel görüşmelerimizden de biliyoruz.

Peki, Merkez Bankası için bu revizyon neden büyük bir sınav?

Eski Merkez Bankacılar, böylesine kritik hale gelen bir enflasyon hedefinin değiştirilmemesi gerektiği görüşündeler. Bir revizyon olsa bile bunun marjinal ve dönemsel olarak yeni gelişen önemli değişikliklerden kaynaklanması gerektiğini söylüyorlar. Yani enflasyonu Merkez Bankası yönetiminden bağımsız olarak, çok ciddi oranda değiştirecek iç veya dış şoklar varsa, ancak bunun hedef revizyonu için gerekçe yapılabileceği görüşündeler.

Daha önceki Enflasyon Raporu’na göre yeni, önemli bir şey olmadığını, yeni tek faktörün Hamas ile İsrail’in savaşı olduğunu kaydediyorlar. Bu noktada da petrol- doğalgaz fiyatlarında küçük artışlar beklendiğini, bunun büyük revizyon için sağlam bir gerekçe olamayacağını ifade ediyorlar.

Bu fiyat hareketlerinin Merkez Bankası’nın yüzde 33 olarak belirlediği 2024 yıl sonu enflasyon hedefini ancak 1,5 puan, en çok 2 puan artırabileceğini, bunun ötesinde bir revizyonun, Merkez Bankası yönetiminin kredibilitesi açısından önemli bir sıkıntı olacağı görüşündeler.

Eski Merkez Bankası yöneticisi bir iktisatçı, bu durumu “Merkez Bankacılar koydukları hedefi değiştirmez, Merkez Bankacı hedefi değiştireceğine politika faizini değiştirir” şeklinde özetledi. Buradan yola çıkarak; enflasyonda koyduğu hedefin ciddi sapma göstereceğini görürse, Merkez Bankası’nın asli görevi olan enflasyon hedefini tutturmak için politika faizini değiştirmesi gerekiyor. Tabi ki sadece politika faizi değil, fiyat istikrarını sağlamak için diğer parasal önlemlerin de devreye sokulması kastediliyor.

İnandırıcı olabilmesi için revizyon

Bazı piyasa oyuncuları ve iktisatçıların ise 2024 yıl sonu için belirlenen enflasyon hedefinin artık ulaşılmaz hale geldiğini, bu nedenle inandırıcı olabilmesi için, Merkez Bankası yönetiminin bu hedefte ciddi revizyon yapması gerektiği görüşünü savunuyorlar. Kısacası bu uzmanlar, beklentilerin gösterdiği yüzde 45’e çıkılmasa bile, Merkez Bankası’nın bugün açıklayacağı Enflasyon Raporu’nda enflasyon hedefini yüzde 40’ın üzerinde revize etmesini bekliyorlar.

Merkez Bankası yönetimi hangi görüşe yakın davranacak bilemiyoruz. Yüzde 40’ın üzerinde bir rakamla revizyona gidilecek olursa bunun, daha 3 ay önce açıkladığı hedeflerde bu kadar büyük bir revizyon yaptığı için, mevcut Merkez Bankası yönetiminin inanırlığına darbe vuracağı kesin.

Peki, Merkez Bankası bunu yapmazsa, geriye kalan tercih olan küçük revizyonun gerektirdiği kararları alabilecek mi? Yani politika faizini, beklentileri kendi hedefine çekmek için, daha yüksek oranlarda artırabilecek mi? Bir başka deyişle: seçime rağmen daha radikal faiz kararları alabilecek mi?

Bazı iktisatçılar Merkez Bankası yönetiminin, yüzde 33 yerine koyacağı yüzde 35 hedefini koruyup, önümüzdeki dönemde piyasaların beklentisini aşağı çekmek için gereken imkana hâlâ sahip olduğunu söylüyorlar.

Bakalım Merkez Bankası yönetimi hangi yolu seçecek…

Merkez’in katılımcı listesi değişti, enflasyon beklentisi arttı