Müzakerelere ABD çelmesi: Altı Hamas lideri suçlandı ama ikisi zaten ölü, birinin akıbeti belirsiz
ABD'de Biden yönetiminin İsrail-Gazze savaşına yönelik birbiriyle uyuşmayan tepkilerine karşı tepki giderek büyüyor. 500'den fazla yetkili, ABD Başkanı Joe Biden'a yolladığı mektupta ateşkes çağrısı yaparken, son anketler ABD halkının Filistin'e daha çok sempati duymaya başladığını gösteriyor.
İsrail Gazze’nin en büyük hastanesi Şifa’ya girerken ne dediyse, ABD bundan hemen bir gün aynısını söylemiş, hastanelerde Hamas’ın üsleri olduğunu söyleyerek İsrail ordusunun iddialarına arka çıkmıştı. Bunun hemen ardından ise “hastane saldırılarına hoş bakılmadığı” söylendi.
ABD’de de Biden yönetiminin Ortadoğu’daki savaşta birbiriyle ters düşen bu ve benzeri açıklamalarına tepkiler giderek büyüyor. 500’den fazla yetkili Biden’dan daha net tavır takınmasını isterken ülke içindeki anketler de Filistin’e desteğin giderek arttığını gösteriyor.
ABD Başkanı Joe Biden Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesi için San Francisco’ya giderken Kirby, Air Force One’da gazetecilere “Hamas ve İslami Cihad’ın Gazze Şeridi’nde Şifa da dahil olmak üzere bazı hastaneleri ve bunların altındaki tünelleri askeri operasyonlarını gizlemek, desteklemek ve rehinleri tutmak için kullandığına dair elimizde bilgi olduğunu teyit ederim” dedi.
Kirby Amerikan kaynaklardan elde edilen istihbaratın İsrail’in Hamas’ın hastanelerde faaliyet gösterdiği iddiasını desteklediğini ve bunun “savaş suçu” anlamına geldiğini iddia etti. Kirby istihbarat hakkında ayrıntı vermekten kaçındı, ancak İsrailli istihbarat servisinin topladığı bilgilerin de ötesine geçtiğini dile getirdi.
“Bu bilgiler bizim kendi çeşitli istihbarat toplama yöntemlerimizden geliyor” diyen Kirby istihbaratın kamuoyuyla paylaşılabilmesi için gizlilik sınıflandırılmasının düşürüldüğünü sözlerine ekledi.
İsrail şeridin en büyük hastanesi Şifa’ya girerek burada Hamas’a ait silahlar bulduğunu söylemişti. ABD tam da bundan hemen önce ve İsrail’in on binlerce sivillere sığınak olan hastanelere saldırmasına uluslararası tepkinin arttığı bir dönemde İsrail’in iddialarını teyit edecek şekilde bir istihbaratı kamuoyuyla paylaşıyor.
Kirby Hamas’ın sağlık tesislerini kullandığını doğrulamakla beraber ABD’nin hastanelere düzenlenen hava saldırılarını desteklemediğini sözlerine ekledi. “Biz hastanelerin havadan vurulmasını desteklemiyoruz” diyen Kirby “Masum insanların, çaresiz insanların, hastaların sadece hak ettikleri tıbbi bakımı almaya çalıştıkları hastanelerde çatışma görmek istemiyoruz. Hastaneler ve hastalar korunmalıdır” dedi. Bununla birlikte sözcü bu endişenin İsrail’e “Hamas’a karşı yürüttüğü askeri harekâtta fazladan yük” olduğunu söyledi.
Salı günü Biden ve kabinesine sunulan mektupta 40 kurumdan 500’den fazla siyasi yetkili ve personel Biden’ın Gazze’deki savaşta İsrail’e verdiği desteğin boyutunu eleştirdi. Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısının da kınandığı mektupta Biden’dan İsrail’in Gazze’de yürüttüğü ve 11 binden fazla kişinin öldüğü askeri operasyonu frenlemesi çağrısı yapıldı.
New York Times’a göre mektupta “Başkan Biden’dan acilen ateşkes talep etmesini, İsrailli rehinlerin ve keyfi olarak gözaltına alınan Filistinlilerin derhal serbest bırakılmasını; su, yakıt, elektrik ve diğer temel hizmetlerin yeniden sağlanmasını ve Gazze Şeridi’ne yeterli insani yardımın ulaştırılmasını güvence altına alarak mevcut çatışmanın yatıştırılması çağrısı yapmasını istiyoruz” dendi.
Mektubu imzalayanların ismi açıklanmadı ancak 500’den fazla yetkilinin böyle bir tavır alması Biden’ın kamuoyu önünde İsrail’in kendini savunma hakkını vurgulayan, özel görüşmelerde ise saldırıların şiddetini düşürme talep etmesi yönündeki politikasının ABD’li yetkililer arasında yarattığı rahatsızlığı gözler önüne seriyor.
Ortadoğu Enstitüsü’nde kıdemli araştırmacı Charles Lister “İsrail’in Gazze’deki askeri müdahalesinin ölçeği konusunda artan endişeler nedeniyle ABD hükümeti içinde itiraz ve hayal kırıklığının baş gösterdiği haftalardır bilinen bir sır. İç muhalefeti tetikleyen şey Biden’ın kamuoyuna yaptığı açıklamalar oldu. Önce konuya sıfır toplamlı yaklaştı, ardından Gazze’deki can kayıplarına yönelik şüphesini dile getirdi” dedi.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nda (Usaid) çalışan binden fazla personel Biden yönetimini sivil ölümleri sınırlandırmak için elindeki kozları daha iyi kullanmaya çağıran bir açık mektuba imza atarken Dışişleri Bakanlığı’nda çalışan çok sayıda personel de bakanlığın resmi itiraz kanalı aracılığıyla üç kez politika değişikliği talebinde bulunmuş.
Yetkililer Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın itirazları ciddiye aldığını söylüyor. Dünyanın dört bir yanındaki dış temsilciliklerle iletişim halinde olduklarını söyleyen Blinken “Dinliyoruz. Paylaşımlarınız politikamızı ve mesajlarımızı şekillendiriyor. Biliyorum ki birçoğunuz için bu krizin yol açtığı acılar omuzlarında derin bir yük oluyor” dedi.
ABD’li yetkililer yönetimin itidal çağrısının ve sivil ölümlerinin önlenmesi gerektiğine yönelik vurgusunun İsrail’e defalarca iletildiğini ve Pentagon’un İsrail ordusuna Gazze’de Hamas’ı hedef alırken “ikincil zararları” nasıl en aza indirecekleri konusunda tavsiyelerde bulunduğunu belirtiyor.
NPR/PBS NewsHpur/Marist tarafından yapılan son ankete göreyse ABD halkı İsrail’in Hamas’ın saldırısına verdiği tepkinin abartı mı yoksa doğru mu olduğu konusunda ikiye bölünmüş durumda. Sonuçlarda İsrail’in çok ileriye gittiğini ve İsraillilerdense Filistinlilere daha ço ksempati duyduğunu söyleyen beyaz olmayan ve daha genç katılımcıların etkisi büyük oldu.
ABD’nin hem İsrail hem de Ukrayna’daki savaşı finanse edip etmemesi ve ABD’nin dünyanın lideri rolünü üstlenip üstlenmemesi konusunda da net görüş ayrılıkları olduğu görüldü. Genç Amerikalılar ve beyaz olmayanlar, bağımsızlar ve Cumhuriyetçilerin çoğunluğu ABD’nin daha çok ülke içindeki sorunlara odaklanması gerektiğini söyledi.
Anketteki veriler şöyle:
📍 Ankete katılanların yüzde 38’i İsrail’in tepkisinin abartı olduğunu söylerken, diğer yüzde 38 ise tepkinin doğru olduğunu belirtiyor. Ancak İsrail’in çok ileriye gittiğini söyleyenlerin sayısı önceki anketlere göre 12 puanlık bir artış gösterdi.
📍 Demokratların yüzde 56’sı İsrail’in tavrını abartı bulurken Cumhuriyetçilerin yüzde 52’si tepkinin haklı olduğunu söyledi.
📍 Demokratlar içinde Biden seçmenlerinin yüzde 59’u ve büyük şehirlerde yaşayanların yüzde 53’ü İsrail’in tepkisini fazla buluyor.
📍 Cumhuriyetçiler içinde Trump seçmenlerinin yüzde 51’i ve beyaz evanjelik Hıristiyanların yüzde 51’i ise İsrail’in tavrını tam yerinde buluyor.
📍 45 yaşın üstündekilerin yüzde 72’si, İsrail’e sempati duyduğunu söylerken Z kuşağı ve milenyumluların yarısı Filistin’e sempati duyuyor.
📍 45 yaşın altındakilerin yüzde 48’i Ukrayna ve İsrail savaşına fon sağlanmaması gerektiğini söylüyor.
📍 Beyazların yüzde 40’ı her iki savaşa da fon ayrılması gerektiğini söylerken beyaz olmayanların yüzde 44’ü buna karşı çıkıyor.
Anketin sonuçlarının tamamına buradan bakabilirsiniz.