F35’le bağını koparan MSB, Eurofighter’a döndü; S400’ü hatırladı

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda dün Milli Savunma Bakanlığı (MSB) bütçesi görüşüldü ve onaylandı. Komisyonda konuşan Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler onaylanan bütçesinden çok bütçeyi nasıl kullanmayı planladıklarını açıkladığı konuşmasıyla dikkat çekti. Güler Avrupa yapımı Eurofighter savaş uçaklarından almayı planladıklarını söyledi ve bu kez sayı verdi.

Açıklamadaki kritik unsur ise Türk Hava Kuvvetleri’nin en vurucu savaş uçağı unsurunun F serisi olması. Hava Kuvvetleri’nden emekli üst düzey askeri yetkililer bugüne dek ABD’den alınan F-16 ve F-4’lerin artık eskidiğini ve değiştirilmesi gerektiğini söylemiş, tam bu tartışma başladığında ABD’den yeni F35’ler almayı bekleyen hükümet ABD ile askeri bir kriz yaşamıştı.

Rusya’dan S400 hava savunma sistemi satın alan hükümet bu satın alımdan çok kısa bir süre sonra 22 Nisan 2021’de, Türkiye’nin F-35 programından resmi olarak çıkarıldığına dair Pentagon tarafından bilgilendirilmişti.

‘Görüyorsunuz, F35’te problemler çıktı’

Güler’in dünkü konuşması hem eldeki F serisinin eskidiği iddialarına cevap, hem de Ankara’nın artık F35’ten umudu kestiğinin göstergesi niteliğindeydi.

“Elimizdeki muharip uçakların şu anda yükümlü olduğumuz görevleri karşılayıp karşılamayacağına dair bir soru vardı. Elimizdeki uçaklarımız F-16’larımız ve F-4’lerimiz bizim yapacağımız görevler için yeterlidir” diyen Bakan Güler “Biz tabii ki ileriye bakıyoruz, başlangıçta F-35’e müracaat etmiştik. Bakın F-35’te birtakım problemler çıktı. Onun da alternatiflerini çalışıyoruz. F-16 Block-70 denen Viper uçaklarıyla 40 taneyi hazır alacağız, 79 taneyi de kendi TUSAŞ fabrikamızda biz yapacağız. Eurofighter’larla ilgili çalışmamız var. İngiltere ve İspanya’yla görüşüyoruz. Hem İngiltere hem İspanya evet diyor, Almanya’yı ikna etmeye çalışıyorlar. Onlar çalışıyor biz çalışmıyoruz. Olursa oradan da 40 tane Eurofighter almayı planlıyoruz” sözleriyle savaş uçağı konusunda aslında hâlâ diplomatik bir belirsizlik olduğunu da söylemiş oldu.

F35’i almak için ABD’yi ikna etmek nasıl başka birçok şart ve değişkene bağlıysa, Eurofighter savaş uçaklarında da karışık bir denklem söz konusu. Almanya, İngiltere, İtalya ve İspanya Eurofighter’ı konsorsiyum halinde üretiyor. Bu yüzden Eurofighter alımı için bu dört ülkenin de izin vermesi gerekiyor.

TBMM komisyonu, İsveç’in üyeliğini ağırdan alıyor, çünkü…

F-35’lerin miadı gerçekten doldu mu?

Bu konuda onay vermesi gereken ülkelerin ise geçen seneden beri çeşitli vesilelerle ABD tarafından tembihlendiği biliniyor.

16 Haziran 2022’de ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Adam Smith F-35 savaş uçakları alımına karşı Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği ile ilgili pazarlık yapamayacağını belirtmişti.

“Bu Rusya’dan silah aldığı için Türkiye’yi cezalandırmak değil. Bu, S-400’ün F-35 ile aynı yerde olmaması ve oradaki kritik bilgilerin Ruslara ulaşma endişesiyle ilgili bir kaygı. Ben sonuçta onlara bazı silahların verileceğini ancak F-35 savaş uçaklarının satılmayacağını düşünüyorum” diyen Smith Eurofighter satışına onay yetkisi olan ülkeleri de kastederek “Avrupa’nın ne yapacağını bilmiyorum. Ancak onların da bu yönde davranacağını düşünüyorum” diye konuşmuştu.

F35’lerin artık ABD tarafından bile kullanılmadığı iddiaları da bu konudaki manipülatif söylemlerden. Çünkü ABD Senatosu’nun Silahlı Hizmetler Komitesi daha iki yıl öncenin Ulusal Savunma Bütçesi’nde F-35 savaş uçaklarından 95 adet üretilmesi için 9,1 milyar dolarlık bütçeye onay vermişti.

Söz yine ‘yerli ve milli savaş uçağı’na geldi

İşte ortadaki bu çok bilinmeyenli denklem nedeniyle savaş uçağı alımı konusunda tüm bu karmaşa nedeniyle konuşmasının büyük bölümünde sadece ‘ihtimaller ve planlar’dan bahsedebilen Güler’in sözü “yerli ve milli savaş uçağı” ile bağlaması dikkat çekti:

“Ama bizim için asıl olan iki tane uçağımız var. Hürjet’imiz var; eğitim uçağımız olacak, aynı zamanda bir muharip uçak olacak. Asıl hedefimiz KAAN, milli muharip uçağımız; bu yılın sonunda ilk uçuşunu yapacak. Bu beşinci nesil bir uçak, bugün başladık, yarın bunu bitireceğiz, öbür gün de piste çekeceğiz diye bir kaide yok. 2028’de yerli motoru vereceğiz. En geç 2031-2032 kendi motorumuzla uçuyor olacak.”

‘S400’ü fabrika köşesine atmayız’

ABD ile yaşanan F-35 krizinin miladı olan Rusya S-400’üne ilişkin de Güler’in söyledikleri dikkat çekiciydi:

“Bizler 7 gün 24 saat, 365 gün bu memleketin güvenliği için çalışıyoruz. S400’ü alıp bir fabrikanın köşesine teslim edemeyiz. Böyle bir şey yok. S400’e ihtiyaç duyduğumuz anda düğmeye basarız.”

Güler’in açıklamalarından diğer satır başları ise şöyle:

• ALTAY Tankıyla ilgili çalışmalar devam ediyor. Toplam 250 tankımız ALTAY olacak.
• Siber Savunma ile uğraşıyoruz. Siber ülkemizi savunmak için ne gerekiyorsa çok ciddi yatırımlar yapıyoruz. Eğitim konusunda da dünyada neresi en iyiyse oradan eğitim alıyoruz.
• MKE’de eski teknolojiler var onları yeniliyoruz. Çalışmaları başlattık seneye bu zamanlar size bunları sunarız.
• Sınırlarımız olmadığı kadar güvenilir. Sınırlarımızda 60 bin personelimiz 24 saat çalışıyor. Arzu eden her vekili sınıra götürebiliriz.

Ankara’nın F35 ile sınavı

Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı’na (JSF) Ortak Mutabakat Zabtı ile ortak üretici olarak katılmıştı.

Programın katılımcıları Türkiye’nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç’ten oluşuyordu.

Türkiye ilk etapta 100 adet F-35A uçağı almayı taahhüt etmişti.

2018’de 4 F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye’ye verilmiş ancak uçaklar ABD’de, Türk pilotların da katıldığı eğitim programlarına tabi tutulmuştu. Daha sonra ise 2 F-35 uçağının daha mülkiyeti verilmişti.

Ancak Türkiye ile ABD arasında S-400 krizi çıktığından bu 6 uçak Türkiye’ye transfer edilmemiş ve 2020 Savunma Bütçesi kapsamında bunların ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırılmıştı.

Türkiye ayrıca uçak için 1005 parça üretiyordu. Türk firmalarının da bu üretime katılımı büyük oranda askıya alınmıştı. ABD’nin Aralık 2020 itibarıyla da 1005 parçanın tamamı için yeni tedarikçiler bulduğu ortaya çıkmıştı.

Ankara’nın kafası karışık… Bir yetkili, “F-16 olmazsa Rus Su-35 masaya gelir” dedi, diğeri Eurofighter’dan söz etti