Türkiye’nin adının da geçtiği suikastte eski senatöre ömür boyu hapis

Eski Haitili senatör 2021'de ülkenin cumhurbaşkanını Moise'nin öldürüldüğü suikastı planlama suçundan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Dünya 20 Aralık 2023

Bu haber 9 ay önce yayınlandı

Haiti’nin 53 yaşındaki Devlet Başkanı Jovenel Moise 7 Temmuz 2021’de evine giren silahlı kişilerce öldürülmüş, eşi Martine Moise yaralanmıştı. Moise suikastında kullanılan silahların Türkiye’den gittiği iddiası cinayeti burada da gündeme taşımıştı. Moise suikastında yaşanan son gelişme dikkatlerin yeniden bu cinayete çevrilmesine neden oldu. The Guardian’ın aktardığına göre Moise suikastının planlayıcılarından olduğu iddia edilen eski bir Haitili senatör 2021 yılında Karayip ülkesinde suikastla Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise’yi öldürmek için komplo kurmaktan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

John Joel Joseph ABD’li savcıların 7 Temmuz 2021’de Haiti’nin başkenti Port-au-Prince yakınlarındaki evinde vurularak öldürülen Moise’yi kaçırmak ya da öldürmek üzere kiralık katil kiralamak suçlamasıyla Miami’de gözaltına alınmıştı.

Suikasta kurban giden başkanın muhalifi olan Joseph ABD dışında cinayet işlemek veya adam kaçırmak için komplo kurmak ve ölümle sonuçlanan maddi destek sağlamak, bu maddi desteğin öldürme veya kaçırma komplosuna hazırlanmak veya gerçekleştirmek için kullanılacağını bilerek veya isteyerek suçlamalarla karşı karşıya kalmak üzere Haziran ayında Jamaika’dan iade edildi.

Ceza Joseph’in cezasında indirim almak umuduyla hükümetle pazarlığa oturmasından iki ay sonra geldi. Pazarlığa göre Joseph ceza almayacak, karşılığında da soruşturmada işbirliği yapacaktı. Tüm umut ve sözlere rağmen Joseph istediğini alamadı çünkü, Federal yargıç José E Martínez Miami’de yaklaşık 30 dakika süren bir duruşmada en yüksek cezayı verdi. Kararın açıklanmasının ardından ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Joseph af diledi ve Haiti başkanını öldürmeyi asla planlamadığını iddia etti.

Joseph “Plan kontrolden çıkmıştı. Başkanı öldürmek için planı değiştirdiler ama benim niyetim asla bu değildi” diye ekledi.

Yargıç Martínez de “Suikast girişiminde bulunsanız da bulunmasanız da tehlikeli bölgedesiniz” dedi.

Davada hüküm giyen diğer iki kişi ise Haitili-Şilili işadamı Rodolphe Jaar ve emekli Kolombiya ordusu subayı Germán Alejandro Rivera García. Her ikisi de ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Haiti-Amerikan çifte vatandaşı ve ABD Uyuşturucuyla Mücadele İdaresi’nin eski gizli muhbiri Joseph Vincent bu ay suçunu kabul etti ve Şubat 2024’te cezasını çekmeye başlayacak.

Moise suikastı

Haiti Cumhurbaşkanı 53 yaşındaki Jovenel Moise başkent Port-au-Prince’te bulunan evinde kimliği belirsiz kişiler tarafından 7 Temmuz 2021’de öldürülmüştü. Saldırıda Moise’nin eşi de ağır yaralanmıştı. Suikasttan sonraki saatlerde Moise’ye suikast düzenlendiği iddia edilen şüphelilere yönelik operasyonda dört kişi öldürülmüş, iki kişi de gözaltına alınmıştı. Bu sayı soruşturmanın devamında arttı.

Eski Başbakan Laurent Lamothe yaptığı açıklamada başkanın evinin olduğu bölgede genelde 100 koruma memuru olduğunu söylese de komşuların ve tanıdıkların ifadelerine göre olay günü evin etrafında sadece birkaç koruma memuru vardı. Haiti ulusal polis teşkilatının belirlemelerine göre ise olay anında evde altı adet koruma bulunuyordu. İki korumanın muhbir olduğu, kalan dört korumanın hiç direnmediği ortaya çıkmıştı.

Kilit nokta: Koruma ve Türkiye

İşte tam bu noktada Gazeteci Ertuğrul Özkök’ün 2021 yılında kaleme aldığı bir yazı akıllara geliyor. Özkök “Tansu’ya mektuplar” başlıklı yazısında Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise cinayeti konusunu ele almıştı. “Öldürülen Haiti Başkanı’nın koruma müdürü Türkiye’den giden 260 M4 silahı katillere mi sattı?” başlıklı yazısında Özkök, “New York Times’ın araştırmacı gazetecilerine göre, Haiti Cumhurbaşkanlığı Güvenlik Birimi Türkiye’den 260 M4 silah satın almıştır. Acaba Türkiye’de resmi makamların Haiti’ye giden bu 260 silah hakkında bilgisi var mı?” diye sormuştu.

Türkiye’nin suikastla ilgili gündeme gelmesinin tek nedeni de bu değil. 2022 yılında İstanbul 37’nci Ağır Ceza Mahkemesi Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moise suikastına karışmakla suçlanan ve soruşturma kapsamında bir süre İnterpol tarafından kırmızı bültenle aranan tutuklu şüpheli Samir Nasrı Salem Handal’ın Haiti’ye iade edilmesi talebini reddetmişti.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan talepnamede Ürdün nüfusuna kayıtlı şüpheli Samır Nasrı Salem Handal’ın maktul Jovenel Moise suikastıyla ilgili olarak “suç örgütü mensubu olmak, cinayet, cinayete teşebbüs ve soygun” suçlarından kırmızı bültenle uluslararası seviyede arandığı belirtilmişti. Talepnamede şüphelinin Türkiye’ye 15 Kasım 2021’de hava yoluyla giriş yaptığı ve adli makamlar tarafından yakalandığı, aynı gün Haiti’ye iade edilmesi amacıyla geçici olarak tutuklandığı aktarılmıştı. İade evrakının Adalet Bakanlığı’na gönderildiği belirtilen talepnamede 6-7 Temmuz 2021 gecesi silahlı kişilerin Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin özel mülkiyetine girdiği, Devlet Başkanı’nı öldürüp eşini yaraladıkları, evden değerli eşya ve önemli evrakı da aldıkları, bu kişilerin çoğu yakalanırken şüpheli Handal’ın da olaya karışanların arasında olduğu anlatılmıştı. Talepnamede Cezai Konularda Uluslararası Adli İş Birliği Kanunu’nun “rızaya dayalı iade usulü” uygulanarak şüpheli tarafından kabul edildiği takdirde, bu kanun ve Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası antlaşma hükümlerine göre iade talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi istenmişti.