Üniversitelerde antisemitizm tartışmasının patlak vermesiyle hedef haline gelen üç büyük üniversiteden Harvard Üniversitesi’nin rektörü Claudine Gay öğretim görevlileri ve mezunlar derneğinin sarsılmaz desteğiyle istifa etmekten kurtulmuştu. Ama üniversitenin ilk siyahi rektörü unvanını taşıyan rektör bu sefer intihal tartışmalarının tam ortasına düştü.
Siyaset bilimci Gay iddiaya göre özgeçmişinde yer alan tezinde ve 11 dergi makalesinin neredeyse yarısında uygun atıf yapmadan başka kaynaklardan alıntı yapmakla suçlanıyor. Mevzubahis örnekler kısa teknik tanımlardan diğer akademisyenlerin araştırmalarının özetlendiği paragraflara kadar uzanıyor. Bazı durumlarda diğer akademisyenlere doğrudan atıf yapılmadığı da iddia ediliyor.
Mesela dikkat çeken ve internette de çok konuşulan bir örnekte Gay’in tezinin teşekkür bölümünde akademisyen Jennifer L. Hochschild’in 1996 tarihli kitabının teşekkür bölümünden iki cümle aldığı görülüyor. Hochschild tezinin teşekkür kısmında “kendisine verileri doğru bir şekilde elde etmenin ve gösterdikleri yolda korkmadan ve kimseyi kayırmadan ilerlemenin önemini gösteren ve bazen kendisini istediğinden çok daha fazla yönlendiren” bir akıl hocasından bahsediyor. Gay ise Hochschild’den bir yıl sonraki tez teşekküründe, “kendisini bazen istediğinden çok fazla yönlendiren” ailesine teşekkür etmiş. Tez danışmanı Gary King’e de “verileri doğru şekilde elde etmenin ve gösterdiği yoldan korkmadan ve kimseyi kayırmadan ilerlemenin önemini hatırlattığı” için teşekkür etmiş.
NYT’de yer alan haberde Gay’i yıllardır tanıyan ve akademide kalmasını destekleyen Hochschild’in kendisiyle yapılan röportajda teşekkürlerdeki iki cümlenin aynı olmasına şaşırdığı, ancak “duygu ve ifadeler ayırt edici şeyler olmadığı için çok da rahatsız olmadığını” dile getirdiği yazıldı.
Soruşturmaya dışarıdan heyet atandı
Harvard Gay’in akademik çalışmalarında intihal olup olmadığıyla ilgili artan şüpheler sebebiyle inceleme başlattı. İncelemenin ilk aşamalarında birkaç yerde atıfların yetersiz kaldığı, ancak bunun rektöre intihal suçlaması yöneltmek için yeterli olmadığını belirten üniversite Gay’den gerekli düzeltmeleri yapmasını isteyeceğini söylemişti. Harvard’ı soruşturan kongre komitesi üniversiteye gelen mektuplarla giderek artan iddialarla ilgili tüm belgeleri talep etti.
Çarşamba günü yapılan yeni bir açıklamada Gay’in çalışmalarında iki yetersiz atıf örneği daha olduğu belirtildi. Sorun Gay’in 1997 tarihli doktora tezinde çıkmış. Harvard tezde “uygun atıf yapılmadan tekrarlanan” iki dil örneğine rastlanmış. Harvard yeni bulunan eksikliklerin Gay tarafından düzeltileceğini bir kez daha belirtti. Ne var ki bu sefer de üniversite yönetim kurulu Harvard Corporation’ın Gay’i hedef alan intihal iddialarını ele alma süreci ve rektöre fazla hoşgörülü davranılıp davranılmadığı konusunda sorun çıkardı.
Sol eğilimli Boston Globe Harvard’ın Gay’in intihal yaptığına ilişkin ilk açıklamasında “kafa karıştırıcı” demesini sert dille eleştirerek “Gay herhangi bir araştırma standardını ihlal etmediyse neden çalışmalarında bir şeyleri düzeltme ihtiyacı duysun” diye sordu.
Harvard’ın çarşamba günkü açıklamasında Gay’in çalışmalarına dair soruşturmanın normalde öğretim üyeleriyle ilgili intihal iddialarını soruşturmakla yükümlü Fen Edebiyat Fakültesi tarafından yapılmadığı belirtildi. “Dar pencereden bakmak”la suçlanan yönetim kurulu çıkarlarını ön planda tutmadığını göstermek amacıyla üniversite dışındaki akademisyenlerden oluşan bir heyet atadı. Harvard kurumun “üniversiteyle hiçbir bağı olmayan” ve “disiplinler arası uzmanlıkları Gay’in çalışmasını incelemeye uygun, ülkenin en saygın siyaset bilimcileri arasında yer alan” akademisyenlerden oluşan üç kişilik bağımsız bir inceleme heyeti atadığını belirtti. Ancak bu siyaset bilimcilerin isimleri açıklanmadı.
Gay hakkındaki iddialar üniversitelerin siyasi baskılara direnmeye çalıştığı bir döneme denk geliyor. Harvard rektörünü hedef alan intihal iddialarını ortaya atan da ilk olarak muhafazakâr medya tarafından ortaya atıldı. Aktivist Christopher Rufo 10 Aralık’ta “Claudine Gay intihalci mi?” başlıklı yazısıyla intihal iddialarının fitilini ateşledi. Gay’in teziyle ilgili sorunların altının çizildiği makale kurulun Gay’ın üniversitedeki akıbetine karar vermek üzere toplanmasından bir gece önce yayınlanmıştı.
Heyet Gay’in 1993’ten 2019’a dek yayınlanan pek çok çalışmasının incelendiğini, ancak herhangi bir yöneltilmediği için incelemeye tezin dahil edilmediğini belirtti. New York Times ise tezle ilgili şüphelerin 10 Aralık’ta Rufo’nun yazısında açık açık yazıldığını söylüyor.
Kimileri ‘intihal’ dedi, kimileri ‘önemsiz’
İddialar büyüdükçe Harvard’daki öğretim üyeleri ve başka üniversitelerden akademisyenler ihlallerin ciddiyetine dair farklı değerlendirmeler yaptı. Bazıları bunun “rahatsız edici bir örnek” teşkil ettiğini söylerken bazıları bu örneklerin “önemsiz” olduğunu belirterek iddiaların antisemitizm tartışmasından kaynaklandığını ima etti.
Harvard Hukuk Fakültesi’nde profesörlük yapan, Reagen döneminde başsavcılık yapmış Charles Fried “Bu elit kurumları hedef alan aşırı sağcı saldırının bir parçası. Belirgin olan nokta elit kurumlarda çifte standart varmış hissi yaratmak” diye tepki gösterdi. “Eleştiriler başka bir çevreden gelse iddialara biraz itibar edebilirdim” diye devam eden Fried “Ama bu insanlardan gelen iddialara itibar etmem” dedi.
Üniversitenin akademik özgürlüğüne ters düşen siyasi baskılara direnmesi” çağrısı yapan ve Gay’in görevde kalması için hazırlanan dilekçenin organizatörü olan Prof. Steven Levitsky ise örnek gösterilen pasajların çoğunlukla “hafif özensizlikten” kaynaklandığını söyledi. Örnek gösterilen intihallerin çoğunun Gay’in tezinde savunduğu iddialarda değil, metodolojilerin ve önceki çalışmaların özetiyle ilgili kısımlarda olduğunu söyleyen Levitsky “Gay niceliği önceleyen bir akademisyen. Verileri önemsiyor. Bu insanlar literatür okumalarına kafa yorarak zamanlarını harcamıyor” dedi.
Kurulun toplanmasında Gay’in Temsilciler Meclisi’nde Cumhuriyetçi New York Temsilcisi Elise Stefanik’in “Yahudi soykırımı çağrısı yapan öğrencilerin disipline verilip verilmeyeceği” sorusuna lafı dolandırarak cevap vermesinin etkisi olmuştu. Gay’in diplomatik cevap vermesi hem üniversitenin bağışçıları, hem de Beyaz Saray tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Hatta oturumda ifade veren UPenn rektörü Elizabeth Magill istifa etmek zorunda bırakılmıştı. Harvard yönetim kurulu ise Gay’in arkasında duracağını 12 Aralık’ta açıklamasına rağmen, Washington Free Beacon gibi muhafazakâr basın organlarında ve sosyal medyada ortaya başka iddialar atılmaya devam etti.
Bazıları Gay’in gerçekten de intihal yaptığını ve Harvard’ın bunu kabul ederek harekete geçmesi gerektiğini savunuyor. Vanderbilt Üniversitesi’nden 2017 yılında emekli olan siyaset bilimci Carol Swain Gay’in kendi çalışmasını kaynaksız kullanmasına ve Harvard’ın Gay’i savunmasına “öfkelendiğini” söyledi. “Harvard Üniversitesi’nin intihalin ne olduğunu işine geldiği gibi tanımlamaya karar vermesinden endişeliyim” diyen Swain “Bu benim için kabul edilemez zira” dedi.
Harvard’ın intihal tanımı esasında çok net: Öğrenciler için hazırlanan el kitapçığında “İntihal bilerek YA DA bilmeyerek başkası tarafından yazılmış bir çalışmayı kendi çalışmanda yazmaktır” deniyor. Üniversitenin kurallarına göre internet sitesi ve sahipsiz gibi görünen belgeler dahil her kaynağa “uygun şekilde atıf yapılması zorunlu.”.
Rufo yazısında Gay’in tezinde Swain’in çalışmasına en az iki kez atıf yapmadan değindiğini söylüyor. Mesela Gay “1950’lerden bu yana görevdeki meclis üyelerinin yeniden seçilme oranı nadiren yüzde 90’ın altına düşmüştür” ifadesi var. Swain, Gay’in tezinden önce yazdığı bir kitabında “1950’lerden bu yana görevdeki meclis üyelerinin yeniden seçilme oranı nadiren yüzde 90’ın altına düşmüştür” diye yazmış. Harvard’ın bu örneği sorunlu bulup bulmadığı henüz bilinmiyor.
Harvard’da ifade özgürlüğü kazandı: Claudine Gay rektör kalacak
Harvard gazetesinden ‘Soykırım’ diyen Filistinli öğrenciye sansür
Oyunlar ve Bulmacalar