Venedik Bienali’nde kriz var: Polonya pavyonuna siyaset karıştı

Adriano Pedrosa küratörlüğünde 20 Nisan- 24 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilecek Venedik Bienali daha başlamadan krizle uğraşıyor. Krizin merkezi Polonya pavyonu. Sanatçı Ignacy Czwartos bienalde Polonya pavyonunu temsil etmek üzere seçilmişti. Czwartos’un pavyonunda 35’ten fazla eser yer alacaktı; ilk taslağa göre eserlerden biri eski Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i gamalı haçın yanında gösteren bir resimdi. Bu eser kriz yarattı.

Teması ‘Yabancılar Her Yerde’ olarak açıklanan bienalde yer alacak bu eser önce tartışmalara neden oldu. 60. Venedik Bienali’nin kapsayıcı temasıyla çeliştiği, mağduriyet anlatısını teşvik ettiği için eleştirildi. Bazıları da projeyi önceki iktidar partisinin milliyetçi-popülist siyasetini yansıttığı için eleştirmişti.

Ignacy Czwartos’un bir tablosu.

‘Bu bir sansür’

Bunun üzerine kültür bakanlığı bir bildiriyle Czwartos’un projesini iptal ettiğini duyurdu. Yeni alınan karara göre ülkeyi Venedik Bienali’nde Yuriy Biley, Pavlo Kovach ve Anton Varga’nın yer aldığı Open Group temsil edecek. Sanatçı Czwartos ise alınan kararı sansür olarak yorumluyor:  “Seçim yasal prosedürlere göre yapıldı. Yarışma jürisinin kararı kültür ve ulusal miras bakanı tarafından kabul edildi. Benimle sergiyi düzenleyen Zachęta Gallery arasında sözleşme imzalandı. Ben bunu sansür sayarım.”

Polonya pavyonu artık Czwartos’un resim ve heykelleri yerine Ukraynalı sanatsal kolektif Open Group’un bir performans videosunu içerecek. ‘Benden Sonra Tekrar Et’ başlıklı film ülkenin doğu ve güneyinin farklı bölgelerinden zorla yerinden edilmiş Ukrayna halkının savaşla ilgili anılarını hatırladıkları seslerle anlatan röportajlardan oluşuyor.

Polonya 2. Dünya Savaşı’ndaki Katyn Katliamı nedeniyle hem Rusya hem de Almanya ile tarihsel olarak mesafeli bir ülke. 1940 yılında yaklaşık 22 bin Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılır, toplu bir infazdır bu. Katliamdan yıllarca Nazi Almanyası suçlandı, Almanlar bu iddiaları hep reddetti ve 1990’da Mihail Gorbaçov sorumlunun Sovyetler olduğunu kabul etti. 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa’ya Josef Stalin’in infaz emrinin  imzalı orijinal belgelerini verdi. Böylece katliamın Ruslar tarafından yapıldığı anlaşıldı. 

İKSV Bienali’nde yönetim değişikliği: Bige Örer ayrılıyor