Onlardan geriye sadece iki tane kaldı, ‘tüp bebek’ tedavisiyle artabilirler

Kuzey beyaz gergedanı yok oluşun eşiğinde. Son erkek kuzey beyaz gergedanın 2018 yılında Sudan’da ölmesinin ardından türün yok olmasına kesin gözüyle bakıyordu. Zira geriye sadece iki kısır dişi kalmıştı: Fatu ve Najin. Bu iki dişi gergedan Kenya’da gözetim altında tutuluyor. Ama yeni bir gelişme sayesinde Fatu ve Najin türlerinin son örneği olmayabilir. Nasıl mı?

Alman hükümeti tarafından desteklenen BioRescue’den uluslararası araştırma ekibi, laboratuvarda oluşturulan gergedan embriyosunu başarılı bir şekilde taşıyıcı anneye aktararak dünyanın ilk “tüp bebek” gergedan hamileliğini mümkün kıldı. İnsanlarda, atlarda ve ineklerde yaygın olarak kullanılan bu tüp bebek yöntemi daha önce gergedanlarda hiç uygulanmamıştı. Bu işlem güney beyaz gergedanı üzerinde yapıldı ama aynı işlem kuzeydeki akrabaları üzerinde de uygulanabilir.

Tüp bebek tedavisinin başarılı olduğu ilk beyaz gergedan yavrusu. Fotoğraf: BioRescue

İşlemin uygulandığı baba ve hamile anne, fetüs 70 günlükken nadir görülen bir bakteriyel enfeksiyona yakalanarak öldü. Ancak araştırmacılar annenin hamile kalmasının tekniğin işe yarayabileceğinin kanıtı olduğunu söyledi. Leibniz Hayvanat Bahçesi ve Yaban Hayatı Araştırma Enstitüsü’nde profesörlük yapan ve BioRescue projesinin başında bulunan Thomas Hildebrandt, tekniğin kuzey beyaz gergedanlarını kurtarmak için önemli bir adım olduğunu söylüyor.

The Guardian’a konuşan Hildebrandt, “Bu küçük bebek her şeyin kanıtı. Sperm enjeksiyonuymuş, döllenmeymiş, sıvı nitrojenmiş… Bunlar gergedanlar üzerinde daha önce hiç yapılmamıştı. Başarısızlıkla sonuçlanabilirdi” dedi. Sürecin gergedanlarda işe yaramış olması “büyük” bir atılım yapıldığı anlamına geliyor. Hildebrandt, “İnsanlar kolay! Biz iki buçuk tonluk bir memeli üzerinde çalışıyoruz” sözlerini dile getirerek bu büyüklüğün ne anlama geldiğini açıkça belirtiyor.

Araştırmacılar ilk gebelikte herhangi bir sorun çıkmazsa altı ay içinde kuzey beyaz gergedanı yavrusunun doğabileceğini söylüyor. Bilim insanları yavruların Fatu ve Najin hâlâ hayattayken doğmasının önemli olduğunu söylüyor. Çünkü nasıl kuzey beyaz gergedanı gibi davranabileceklerini onlara gösterebilecek başka bir kuzey beyaz gergedanı yok.

Araştırmacılar ilk denemeler başarılı olursa bu tekniği daha çok kullanırken müzedeki kalıntılardan genetik materyal alabileceklerini, böylelikle yavruların genetik çeşitliliğini artırmak için kullanabileceklerini söyledi.

Beyaz gergedan Emma, “aşkı bulmaya” Japonya’ya gidiyor