ABD Türkiye’ye F-16, Yunanistan’a F-35 satıyor

Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine onay vermesinin ardından Yunanistan’ın beklediği F-35’lerin gecikmesine dair rahatsızlığı gündeme gelmiş, biz de detaylıca yazmıştık (Haberi buradan okuyabilirsiniz). Bu rahatsızlık pek uzun sürmedi. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Yunanistan’a yaklaşık 40 adet yeni nesil F-35 savaş uçağı satışını onayladı, üstelik “hediyelerle” birlikte. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis uçakların satışının onaylanmasına yönelik memnuniyetini dile getirirken Washington’un Yunan Silahlı Kuvvetlerini çok güçlendirecek önemli miktarda ekipmanı ücretsiz verdiğini de söyledi.

Miçotakis X platformu üzerinden “Bugün milli savunmamız ve Yunan diplomasisi açısından önemli bir gün. Yunanistan resmi olarak 40’a yakın yeni nesil F-35 savaş uçağını edinme yolunda ilerliyor” açıklaması yaptı. Yunan Başbakan Silahlı Kuvvetlerin kara, hava, deniz olmak üzere üç kolunu ve Sahil Güvenliğini büyük ölçüde güçlendirecek önemli miktarda ekipmanı ücretsiz olarak da alacaklarını duyurdu. Bunlar arasında fırkateynler, C-130 kargo uçakları, tanklar, zırhlı araçlar ve daha da fazlası yer alıyor.

Σήμερα είναι μία σημαντική ημέρα για την εθνική μας άμυνα και για την ελληνική διπλωματία. Γιατί, με βάση επιστολή που έλαβα από τον Υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Antony Blinken, αναδεικνύεται και επισφραγίζεται το στρατηγικό βάθος των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. pic.twitter.com/d4zIdlDtDq

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) January 27, 2024

Bölge için ‘süper güç’ nitelemesi

Yunan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis verilen onayın Atina’nın ABD’den gelişmiş F-35 savaş uçakları satın almakla ilgilendiğini iletmesinden kısa süre sonra geliştiğini söyledi.  SKAI kanalına demeç veren Yerapetritis Yunanistan’ın Türkiye ile ilişkilerinden duyduğu memnuniyeti de vurguladı. ABD’den F-35 savaş uçaklarının temin edilmesiyle ülkenin askeri kapasitesinin artırılması gerektiğini vurgulayan Yunan Dışişleri Bakanı ABD’yi “bölgede önemli bir oyuncu ve süper güç” olarak niteledi.

Biden yönetiminin Atina’ya uçak satışını onayı ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye’ye 40 F-16 savaş uçağının satışı ve mevcut F-16’ların modernizasyonu konusunda Kongre’ye resmi bildirimde bulunmasının hemen sonrasında geldi.

Kongreye resmi bildirim

Biden yönetiminin Türkiye’ye 23 milyar dolarlık F-16 satışına karar verdiğini Kongre’ye bildirmesiyle gözler artık Washington’dan gelecek haberde. ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansından yapılan yazılı açıklamada ABD Dışişleri Bakanlığının Türkiye’ye 40 F-16 Blok 70 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kiti satılmasını onaylayan resmi tebligatı Kongre’ye gönderdiği belirtilmişti. Açıklamada “Dışişleri Bakanlığı Türkiye Cumhuriyeti’ne yaklaşık 23 milyar dolar değerinde F-16 alımı ve modernizasyonu ve ilgili ekipmanın satışını onaylayan kararını verdi” ifadelerine yer verildi ve Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansının ilgili sertifikasyonu bugün Kongre’ye ilettiği kaydedildi. Türkiye’ye F-16 satışının NATO’nun güvenlik ve istikrarı açısından önemli olduğu vurgulanan açıklamada Ankara’ya 40 yeni F-16 savaş uçağı ile 79 F-16 modernizasyon kitinin yanı sıra ilgili ekipmanın temin edileceği belirtildi. Silah satışının gerçekleşebilmesi için ABD yönetiminin sunduğu satış tebligatına Kongre’den itiraz gelmemesi gerekiyor.

Satışa onay mesajları

Yabancı ülkelere silah satışlarında denetim görevi olan Senato Dış İlişkiler Komitesinin Başkanı Ben Cardin Türkiye’ye F-16’ların satışına onay vereceğini söyledi. Cardin’in hemen ardından Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Michael McCaul’dan da benzer bir mesaj geldi. McCaul İsveç’in NATO üyeliğinin Ankara tarafından onaylanmasından memnuniyet duyduğunu ve mevcut durumda Türkiye’ye F-16’ların satışına onay vereceklerini söyledi.

Atina gecikmeyi Türkiye’ye bağlamıştı

Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini’nin İngilizce edisyonunda 26 Ocak’ta yayınlanan yazıda Atina’nın F-35 onayının uzamasından duyduğu rahatsızlığa yer verilmişti. Haberde Atina’nın Washington’dan beklediği kabul mektubunun Türkiye’nin F-16 sürecinden önce gelmesinin öngörüldüğü ifade edilirken Türkiye ile ilgili endişelere de değinilmişti. “Atina’da bazı rahatsızlıklar var” denen haberde “Washington’un Kabul Mektubu’nun gecikmesinden dolayı Atina’da bazı rahatsızlıklar var. ABD’nin yanıtının Başbakan Kiryakos Miçotakis’in bu hafta (24-26 Ocak) iptal edilen (hastalık nedeniyle) ziyaretinden önce gönderilmiş olması gerekiyordu. Talep Haziran 2022’de gönderildi ve yanıttaki gecikme açıkça Washington’un Ankara ile Türkiye’nin F-16’ları için modernizasyon kitleri talebi ve yeni jetler satın alması ile İsveç’in NATO üyeliği konusunda yaşadığı çıkmazla bağlantılı” denmişti.

İsveç süreci

İsveç’in NATO’ya katılım protokolünün Türkiye tarafından uygun bulunduğuna dair onay belgesi dün Washington’da ABD makamlarına teslim edildi. Resmi kaynaklardan edinilen bilgiye göre İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü Türkiye’nin uygun bulduğuna dair onay belgesi dün ilgili ABD makamlarına iletildi.

ABD makamları Türkiye’nin F-16’ların tedarik ve modernizasyon talebini ABD Kongresine dün resmen bildirdi. ABD Kongresinin Türkiye’ye F-16 satılmasına ilişkin resmi bildirimin ardından 15 günlük değerlendirme ve itiraz süresi var. Bu sürede itiraz gelmezse satış izni onaylanmış olacak. Senato ve Temsilciler Meclisinin dış ilişkiler komiteleri yabancı ülkelere silah satışına ilişkin yönetimin bildirim gönderdiği ve satışları değerlendiren Kongre komiteleri olması sebebiyle önem taşıyor.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Türkiye’nin F-35 programından resmi olarak çıkarıldığına ilişkin Ankara’ya Nisan 2021’de bildirimde bulunmuştu. ABD Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması nedeniyle Ankara’ya yaptırım uygulama kararı almış ve F-35 projesinden çıkartmıştı.

Türkiye F-35 konusunda bu yaşadıklarından sonra F-16 alımı ve modernizasyonu için diplomatik çabalar göstermişti. Ancak F-16 vizesi ancak İsveç’in NATO üyeliği onayıyla çıkabilmişti. İsveç’in NATO’ya üyeliğini onaylayan ilgili yasal düzenleme önce TBMM’de kabul edilmiş, ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanmıştı.

ABD, Türkiye’ye F-16 satışı için süreci resmen başlattı ama karşı lobiler de atakta