Aileler küçülüyor, yalnız yaşayanlar artıyor

Türkiye’de aile yapısı değişiyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye’de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü azalma eğilimi göstererek 2022 yılında 3,17 kişiye düştü. 2014 yılında yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halklarının oranı ise 2022 yılında yüzde 19,4’e yükseldi.

Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hane halklarının oranı, 2014 yılında yüzde 67,4 iken 2022 yılında yüzde 64,5’e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarının oranı 2014 yılında yüzde 16,7 iken 2022 yılında yüzde 12,8’e düştü.

Çekirdek aile bulunmayan hanehalkı arttı

Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının oranında artış olduğu gözlendi. Söz konusu hane halklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2022 yılında yüzde 3,3’e yükseldi.

Türkiye’de 2022 yılında toplam hane halklarının yüzde 10,3’ünü tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hane halkları oluşturdu. Toplam hane halklarının yüzde 2,3’ünü baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8’ini ise anne ve çocuklardan oluşan hane halklarının oluşturduğu görüldü.

Türkiye’nin geri kalanından ne kadar daha fazla para kazanıyorsunuz?

En geniş aile Hakkari’de

Geniş aileden (Anne-baba ve onlara bağımlı çocuklardan oluşan çekirdek ailenin genellikle tek yanlı bir soy grubu çevresinde örgütlenmiş, büyükbaba, büyükanne, amca, hala, teyze gibi kan bağı olan yakın akrabalardan oluşan geniş biçimi) oluşan hane halklarının oranının en yüksek olduğu il, 2022 yılında yüzde 20,5 ile Hakkari oldu. Hakkari ilini yüzde 18,7 ile Batman, yüzde 17,3 ile Bartın ve Şırnak izledi. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 8,6 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini yüzde 9,2 ile Çanakkale ve yüzde 9,3 ile Niğde izledi.

Aile mutluluk kaynağı

Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2022 sonuçlarına göre bireylerin mutluluk kaynağı olan kişiler incelendiğinde, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 67,6 olurken, bunu sırasıyla yüzde 16,3 ile çocuklar, yüzde 4,8 ile kendisi, yüzde 3,9 ile eş, yüzde 3,8 ile anne/baba ve yüzde 1,9 ile torunlar takip etti.

Boşanmalarda velayetin yüzde 76’sı anneye verildi

Kesinleşen davalar sonucunda 2022 yılında 180 bin 954 çift boşanırken 180 bin 592 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin 2022 yılında yüzde 75,7’si anneye, yüzde 24,3’ü babaya verildi.

Geniş ailelerin yüzde 29’u yoksulluk sınırında

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2022 yılında yüzde 21,6 olarak gerçekleşti.

Hane halkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hane halklarının yüzde 10,9’unun, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yüzde 21’inin, geniş ailelerden oluşan hane halklarının yüzde 28,9’unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının ise yüzde 15,5’inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.

100 kişiden 57’si kendi konutunda oturuyor

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2022 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde, fertlerin yüzde 56,7’sinin oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 27,2’sinin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 1,1 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 olarak gerçekleşti.

Üç kişiden biri ısınamıyor

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre fertlerin yüzde 33,61’inin 2022 yılında konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadığı, yüzde 33,57’sinin sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle sorun yaşadığı ve yüzde 21,72’sinin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü.