2 milyon dolara mal olan şaka: Çinli komedi şirketi ‘orduya hakaret etmek’le suçlandı

Çin’de popüler komedyen Li Haoshi’nin cumartesi günü Beijing’de gerçekleştirdiği iki canlı gösteri sırasında Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nu sokak köpeğine benzetmesi bağlı olduğu komedi şirketine pahalıya mal oldu.

Sosyal medyada dolaşıma giren videoda Li, sahiplendiği iki sokak köpeğinin bir sincabı kovaladığı sahneyi anlatıyordu. Köpeklerin sincabı kovalamasındaki vahşetin kendisine Çin ordusunun erdem ve cesaretle ilgili, “Örnek davranışlarını sürdür, kazanmak için savaş” sloganını hatırlattığını söyledi.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bu sloganı 2013 yılında iktidara geldikten kısa bir süre sonra askeri bir heyetle yaptığı toplantıda kullanmış, o zamandan beri de yaygın kullanılır hale gelmişti. Li’nin sözleri Çinli milliyetçiler tarafından Şi’yle alay ettiği şeklinde yorumlandı. Tabii ılımlılar da yok değildi. Bu kişiler de Li’nin sözlerinin bağlamından koparıldığını söyledi.

Bunun üzerine Beijing Belediyesi Kültür ve Turizm Bürosu da Li’ye orduya ‘ağır hakeret etmek’ ile suçladı. Yetkili makam Li’nin şakasının ‘alçakça bir toplumsal etki’ yarattığı söyledi. Açıklamada, “Hiçbir şirket ya da bireyin Halk Kurtuluş Ordusu’nun şanlı imajını ahlaksızca lekelemesine izin vermeyeceğiz” denildi.

Yetkililer bu açıklamalarla yetinmeyerek merkezi Şanghay’da olan Ciaoguo Culture Media komedi şirketinin Beijing’de düzenlediği tüm etkinlikleri süresiz olarak askıya aldı. Bu da yetmedi, soruşturma sırasında ortaya çıkarılan ve yetkililerin ‘yasa dışı gelir’ olarak tanımladığı yaklaşık 180 bin dolar değerindeki gelire de el konuldu. Şanghay’daki yetkililer de Beijing Belediyesi’nin izinden giderek şirketin Şanghay’daki tüm etkinliklerini askıya alarak, şirkete bundan çıkaracakları dersler üzerine ‘derinlemesine düşünme’ talimatı verdi.

Öte yandan şirketten pazartesi günü yapılan açıklamada Li’nin gösterinin hemen ardından süresiz olarak şirketten uzaklaştırıldığı bildirildi. Li de Çinlilerin kullandığı sosyal medya platformu Weibo’da yaptığı paylaşımda ‘çok utandığını ve pişman olduğunu’ dile getirerek, yaptığı karşılaştırmanın ‘çok uygunsuz kaçtığını’ söyledi.

Bu ceza, Çin’in yeni yeni gelişen stand-up sektörüne ağır bir darbe indirdi ve ifade özgürlüğünün giderek katılaştığı ülkede komedyenlerin aslında ne kadar zor bir yolda yürüdüklerini ortaya koydu. Çin’deki yetkililer yapılan film ve sanat eserlerinin toplum üzerinde olumlu bir ahlaki etki yaratmasını istiyor. Bu görüş sanatın siyasetin bir aracı olarak görüldüğü Mao Zedong dönemine dayanıyor. Aslında bu cezayla diğer sanatçı ve yazarlara da ‘doğru bir yaratıcı düşünceye’ sahip olma gözdağını veriyor.

Basın özgürlüğü raporu: Afganistan’ın bile gerisindeyiz