Financial Times’tan ekonomi politikalarına övgü geldi
1 trilyon dolarlık petrol rezervinin üzerinde oturan Guyana, büyümede dünya şampiyonu
Geçen yıl yüzde 62,3 ile dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olan Guyana, 11 milyar dolar petrol rezervi petrol üretimi ve ihracat sektöründen elde ettiği gelirle 5 yıl içinde yüzde 100'den fazla büyüme yolunda ilerliyor.
En yoksul Karayip ülkelerinden biri olan Guyana, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi haline geldi. Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olan Guyana, büyük ölçüde petrol üretimi ve ihracat sektöründen elde ettiği gelirle 2028 yılına kadar yüzden 100’den fazla büyüme yolunda ilerliyor. Güney Amerika’da yaklaşık 800 bin nüfuslu bir ülke olan Guyana’nın, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) son gayri safi yurtiçi hasıla GSYH tahminlerine göre, yıl sonuna kadar yüzde 38 büyümesi öngörülüyor. IMF’ye göre Guyana 2022 yılında yüzde 62,3’lük bir GSYH büyümesi kaydederek dünyada en yüksek büyümeyi gerçekleştiren ülke oldu.
IMF bu iyimser tahmininde yalnız da değil. Fitch Solutions’ın araştırma birimlerinden BMI’ın Latin Amerika Başkanı Andrew Trahan da “Guyana’nın bu yıl patlayıcı bir büyüme göstereceği” görüşünde. Trahan, Guyana’da reel GSYH’nin önümüzdeki 5 yıl içinde yaklaşık yüzde 115 artmasını beklediğini belirterek, “Artışın kesin büyüklüğü, ek petrol üretiminin ne kadar hızlı bir şekilde devreye alınacağına bağlı” diyor.
BMI, Guyana’daki petrol üretiminin, ülkenin Stabroek bloğundaki yeni açık deniz sahalarının ExxonMobil liderliğindeki bir konsorsiyum tarafından açılmasıyla bu yıl günde yaklaşık 390 bin varilden 2027 yılına kadar günde bir milyon varilin üzerine çıkacağını düşünüyor. ExxonMobil’e göre ülkenin Atlantik kıyısı açıklarında 6,6 milyon dönümlük bir açık deniz petrol rezervuarı olan bölgede 11 milyar varil petrol rezervi bulunuyor.
Ekonomisini farklı sektörlerle çeşitlendiriyor
Zaman içinde petrol fiyatları oldukça oynak olacağı ve sonra da düşeceği için Guyana’nın ekonomisini çeşitlendirmesi son derece önemli. “Guyana’nın güçlü büyümesi, son yıllarda yapılan bir dizi keşfin ardından petrol üretimindeki hızlı artıştan kaynaklandı ve kaynaklanmaya devam edecek” diye konuşan Trahan, daha yüksek petrol üretiminin Guyana’nın net ihracatını destekleyeceğini belirtiyor.
Üçüncü bir petrol sahasının devreye girmesiyle artan petrol üretiminin yanı sıra Guyana’nın petrol dışı sektöründeki büyümesi ulaşım ve konut yatırımlarıyla desteklendi. IMF raporuna göre, Guyana’nın tarım, madencilik ve taş ocakçılığı sektörleri de iyi performans gösterdi. Trahan, ülkenin 2023 yılında da dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi olacağını tahmin ediyor ve en azından önümüzdeki 2 yıl boyunca bu unvanı korumasını beklediğini belirterek, “Petrol üretimi artmaya devam ettikçe bu güçlü büyümenin önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini ve reel GSYH’nin 2022 ile 2028 yılları arasında yaklaşık yüzde 115 artacağını düşünüyoruz” diyor.
En yoksul Karayip ülkelerinden biriydi
Düşünce kuruluşu Chatham House’da yardımcı araştırmacı olan Valerie Marcel, Guyana’nın en yoksul Karayip ülkelerinden biri olmaktan hızla büyüyerek “olağanüstü büyüme gösteren” bir ekonomi haline geldiğini söylüyor. Pozitif büyüme yörüngesinin ülkenin siyasi istikrarına ve yüksek petrol fiyatlarına bağlı olacağını vurgulayan Marcel, “Zaman içinde petrol fiyatları oldukça değişken olacak ve sonunda düşük kalacak. Bu nedenle Guyana’nın ekonomisini çeşitlendirmesi son derece önemli” diyor.
Marcel, petrol gelirlerine bağımlı her ülke gibi Guyana’nın da başta yolsuzluk ve Hollanda hastalığı (ani zenginleşme kaynağına kavuşan bir ekonomide mevcut üretim faktörlerinin diğer üretim alanlarından çekilip yeni kaynağa yönelmesi sonucunda toplam üretimin azalması) olmak üzere risklerle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunuyor.
Aynı şekilde BMI da kayda değer siyasi riskler görüyor. Trahan, “Guyana, Hintli ve Afro-Guyanalı nüfusları arasında derin bölünmelerin yaşandığı, yolsuzluk ve organize suçlarla mücadele eden bir ülke. Petrol gelirlerinin akışı bu ayrılıkları daha da derinleştirebilir” diyor.
Oyunlar ve Bulmacalar