Katalan affı vaat etmişti: Sanchez ikinci dönemine başlıyor

İspanya’da Sosyalist Parti (PSOE) lideri ve mevcut Başbakan Pedro Sanchez dört aylık siyasi istikrarsızlığın ardından güvenoyu alarak başbakanlıkta ikinci dönemi garantiledi. 23 Temmuz’daki seçimlerin ardından çıkmaza giren ülkede ayrılıkçı Katalanlara af vaadi büyük bir açmazın da sonu oldu. 350 sandalyeli parlamentoda ihtiyaç duyduğu 179 sandalyeyi ayrılıkçı Katalan partisi Junts’un yanı sıra eski ETA’nın siyasi kanadıyla bağlantılı Bildu’nun oylarıyla alan Sanchez ikinci hükümetini kıl payıyla kuracak.

Güvenoyu almasının ardından açıklama yapan Sanchez kendisini destekleyenlere İspanyolca’nın yanı sıra Katalanca, Baskça ve Galiçyaca teşekkür etti.

Me quiero dirigir a todos los grupos que hoy me darán su apoyo para renovar como presidente y formar un nuevo Gobierno de coalición.

A los 179 diputados y diputadas que han comprometido su voto y que representan a más de 12,6 millones de ciudadanos que el pasado 23 de julio… pic.twitter.com/pzjHRB51QK

— Pedro Sánchez (@sanchezcastejon) November 16, 2023

Yapılan oylamada Sosyalist lidere 179 ‘evet’, 171 ‘hayır’ oyu çıktı. Haziran 2018’den bu yana 3. kez başbakan seçilen Sanchez’e partisi PSOE’den 121, koalisyonun küçük ortağı Sumar’dan 31, dışarıdan destek veren Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) ve Katalonya için Birlik’ten (Junts) yedişer, EH Bildu’dan 6, Bask Milliyetçi Partisinden (PNV) 5, Galiçya Milliyetçi Blok’tan (BNG) ve Kanarya Koalisyonundan (CC) birer milletvekili destek verdi.

Mecliste birinci parti konumunda bulunan 137 milletvekiline sahip Franco diktatörlüğü geleneğinden gelen sağ görüşlü Halk Partisi (PP), 33 milletvekili bulunan aşırı sağ görüşlü Vox ve sadece 1 milletvekili olan Navarra Halk Birliği (UPN) ise oylamada “hayır” dedi.

PSOE ve Sumar koalisyonu ekonomik ve sosyal konularda alınacak kararlarda büyük oranda fikir birliğinde olsa da hükümetin geleceğine ayrılıkçı Katalan ve Bask siyasi partiler verecek. Çünkü ihtiyaç duyulan sandalye sayısı kıl payıyla sağlanmış durumda. Bu da demek oluyor ki ERC, Junts, PNV ve EH Bildu’dan herhangi birinin desteğini çekmesi PSOE-Sumar koalisyonunun meclisteki çoğunluğunu açısından bir krize dönüşebilir. Çünkü Junts ve ERC, PSOE ile yaptıkları anlaşmaların sadece ayrılıkçı Katalanlara af getirmesiyle sınırlı olmadığını, bağımsızlık referandumunun da gündeme geleceğini açıkladı.

Başbakan Sanchez Junts ile PSOE arasında “olağanüstü ideolojik fark olduğunu” belirterek “Tamamen farklı vizyonlara sahip olduğumuzu inkar etmek siyasi açıdan ikiyüzlülük olur, ancak bizi merkezi bir unsur olarak birleştiren bir şey var. O da Katalonya’nın ilerlemesi ve istikrarı. PSOE verdiği sözleri tutacak. Bu yasama dönemi, Katalonya’daki siyasi sorunu çözmeye yönelik kararlı adımlar atacaktır” dedi.  Diğer yandan PNV Sözcüsü Aitor Esteban da “Hükümetin yerine getirmesi gereken çok fazla söz var. Bize ayrı, Katalanlara ayrı. Çok zor bir yasama dönemi olacağı belli. Dört yılı tamamlaması çok zor” açıklaması yaptı. Sanchez de güvenoyu ardından yaptığı açıklamada sürecin zorlu geçeceğini kabul etti ancak “Geriye gitmek yerine ileriye doğru gidin” mesajını da verdi.

Autonomous University of Barcelona Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan analist Oriol Bartomeus ise AP’ye yaptığı değerlendirmede Sanchez’in hükümet kurma engelini aştığı için “bir umut” hükümetini ayakta tutma şansına sahip olduğunu söylüyor. Sanchez’in muhafazakâr selefinin yerine geçtiği 2018’de başarıyla sonuçlanan güvensizlik oylamasına işaret ederek “Bu hükümetin sürdürülebilir olma ihtimali var çünkü mevcut durumda güvensizlik oylamasını kazanmak çok zor, neredeyse imkansız” diyor. Ancak mevcut hükümet içindeki bir olumsuzluğa dikkat çekerek “Ne var ki çok istikrarsız bir hükümet olacak. Çünkü Sanchez’le işbirliği yapmayı kabul eden Katalan partisi bunu şarta bağlayarak yaptı” sözlerini dile getirdi.

Aşırı sağcı Vox’un 33 vekili salonu terk etti

Bildu sözcüsünün İspanyol parlamentosundaki konuşması sırasında aşırı sağcı Vox’un 33 milletvekili salonu terk etti. Ana muhalefet lideri Halk Partisi’nden Alberto Nunez Feijoo “Başkana hata yaptığını söyledim, bunun tek sorumlusu da kendisi. Af yasama dönemine başlamanın en kötü şekli” dedi. Af teklifi Sanchez’i iktidarda kalmak için “ulusa ihanet etmek”le suçlayan PP ve Vox’un desteklediği protestolara sebep olmuştu. Sosyalist Parti’nin Madrid’deki genel merkezinin önündeki protestolar hem geçen hafta hem de çarşamba gecesi epey kalabalıktı.

PP Avrupa Birliği’ni önerilen yasayı incelemeye çağırırken, Vox Sanchez’in “darbe” yaptığını öne sürdü. Junts ise Sanchez’e önümüzdeki dört yıl boyunca “koşulsuz destek beklememesini” söyledi.

Sanchez affın İspanya’nın geçmişine sünger çekeceğini savunarak “İspanya ve çıkarları adına, İspanyolların bir arada yaşamasını savunma adına Katalan bağımsızlık süreci nedeniyle haklarında yasal işlem başlatılan kişilere af çıkaracağız. Bu af pek çok kişiye, fikirlerini paylaşmadığım ve eylemlerini reddettiğim siyasi liderlere ve aynı zamanda sürece dahil olan yüzlerce vatandaşa fayda sağlayacak” dedi.

Af 1 Ocak 2012’den 13 Kasım 2023’e kadarki dönemi kapsıyor, dolayısıyla Kasım 2014’te yapılan sembolik bağımsızlık referandumunu ve üç yıl sonrasında yapılan tek taraflı bölgesel bağımsızlık ilanını da içeriyor. Aftan yararlananlar arasında, ikinci referandumdan önceki ve sonraki günlerde davranışları nedeniyle haklarında ceza davası açılan 309 sivil ve 73 polis memuru da bulunuyor.

İspanya’da sağcılardan bağımsızlık yanlısı Katalanlara af girişimine karşı gösteri