Fidan Çin ve Rusya’daki Gazze toplantısına katılamadı ama sonrakilere gidecek

Pazartesi günü Arap ve Müslüman ülkelerin dışişleri bakanlarıyla İslami İşbirliği Teşkilatı’nın başkanı Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi tarafından Beijing’de ağırlandı. Bu iki günlük bir zirveydi ve Müslüman liderlerin Gazze’de acil ateşkes sağlama amaçlı uluslararası zirvelerinin ilkiydi. Zirveye Suudi Arabistan, Ürdün, Mısır, Filistin Yönetimi ve Endonezya dışişleri bakanları katılırken Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Türkiye’yi temsilen zirveye katılmaması dikkat çekti. Malum bu heyet ayın başlarında Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Riyad’daki zirvesinde oluşturulmuştu ve içinde Türkiye de yer alıyordu.

Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak Fidan’ın turun ilk ayağı olan Beijing’deki zirveye katılamadığını, heyetin ikinci olarak gittiği Moskova’daki ziyareti de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Cezayir ziyareti nedeniyle kaçırdığını söyledi.

Ancak Fidan pazartesi günü turun sonraki ayaklarına katılacağını söyledi. Hafta sonunda El Cezire’ye demeç veren Fidan Müslüman ülkelerin Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi için “tüm diplomatik ve insani yolları” kullanmaya karar verdiğini söyledi. Fidan İsrail’in bölgeye yönelik saldırılarının BM ve diğer platformlarda benzer düşüncelere sahip ülkelerin çabalarıyla durdurulabileceğini de sözlerine ekledi.

Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak Reuters’a heyetin önümüzdeki günlerde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni (BMGK) ziyaret ederek başta konseyin veto hakkına sahip üyeleri ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa olmak üzere tüm üyelere Gazze’de acil ateşkes sağlanması için baskı yapacağını söyledi.

Rusya’daki görüşmeler nasıl gitti?

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Müslüman temsilcilerle birlikte.

Heyeti Rusya’nın başkenti Moskova’da Rusya Savunma Bakanı Sergey Lavrov ağırladı. Lavrov da Çinli mevkidaşı Wang gibi Gazze’deki savaş nedeniyle şeride giren insani yardım hacminin “açıkça yetersiz” olduğunu söyledi ve “Bugünkü durum uluslararası hukuku göz ardı eden bir yol izlemenin nasıl bir felakete yol açabileceğini gösteriyor. Gazze Şeridi’nde halihazırda feci bir insani kriz görüyoruz. Bölgeye gönderilen insani yardım açıkça yetersiz ve BM bünyesinde insani yardımla ilgilenen kurumlar alarm veriyor” diye ekledi.

Hamas’ın ismini vermeyen Lavrov Rusya’nın “terörizmin tüm tezahürlerini kınadığını” söylemekle birlikte terörizmle “toplu cezalandırma biçimini almayan” ve “uluslararası insancıl hukuk normlarını ağır bir şekilde ihlal etmeyen” yöntemlerle mücadele edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Rus bakan iki ülke arasındaki barış sürecinin BM ve 2002 Arap Barış Girişimi çerçevesinde onaylanan ve uluslararası toplum tarafından kabul gören bir zeminde yeniden başlatılması çağrısını yaptı.

Rotada İngiltere ve Fransa var

Heyetin yeni rotası ise İngiltere ve Fransa olacak. Burada İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşülecek. Her iki lider de savaşın başlarında İsrail’i ziyaret ederek Netanyahu hükümetinin kendini savunma hakkı olduğunu dile getirmiş, İsrail’in adımlarında yanında olduklarını teyit etmişti. Ne var ki Macron daha sonra fikir değiştirip “bir an önce ateşkes” çağrısı yapmaya başladı.

Müslüman temsilcilerin Batı bloğu yerine önce Çin ve Rusya’ya gitmesi de esasında çok şey anlatıyor. Zira altı hafta boyunca Gazze savaşı için herhangi bir karar alamayan BMGK’da hem Rusya hem de Çin ateşkes çağrısını tekrar tekrar dile getirirken, başta ABD olmak üzere Batı bloğu bu süre zarfında İsrail’in kendini savunma hakkı olduğunu söyleyerek ateşkes değil “insani mola” verilmesi gerektiğini savunmuştu. Batı ateşkese sıcak bakmama sebebi olarak da Hamas’ın bu süreçte kendini toplayabileceğini göstermişti.

7 Ekim’de başlayan savaşta şimdiye kadar çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 13 binden fazla Gazzeli yaşamını kaybetti. İsrail’in bölgedeki hastanelere yönelik saldırıları ise devam ediyor.

Arap temsilciler Çin’de: Gazze’ye ‘acil müdahale’ çağrısı