Fidan’ın Washington temaslarından Türkiye-ABD terörle mücadele istişareleri çıktı

Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine onayı sonrasında ilişkilerin yeniden ısındığı Ankara-Washington hattında gözler son birkaç gündür Amerika Birleşik Devletleri’nde. Gözlerin orada olmasının sebebi de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Washington temasları.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’ın katılımıyla ABD’de 7-8 Mart’ta gerçekleştirilen Stratejik Mekanizma Toplantısının sonuçlarına dair ortak açıklama yapıldı. Dışişleri Bakanlığı, Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması hakkında yapılan ortak açıklamayı yayımladı.

Bakanlık, ortak açıklamanın, Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması’nın yedinci toplantısı vesilesiyle Türkiye ve ABD hükümetleri tarafından yayımlandığını belirtti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın, Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması’nın 7-8 Mart 2024 tarihlerinde Washington’da düzenlenen yedinci toplantısına başkanlık ettiği aktarılan açıklamada, “Stratejik Mekanizma kapsamında 7 Mart’ta, Türk ve ABD Dışişleri Bakanlıklarından üst düzey yetkililerin katılımıyla açık, işbirliğine dayalı, stratejik görüşmeler gerçekleştirilmiş, ardından 8 Mart’ta Bakan Fidan ve Bakan Blinken bir araya gelmişlerdir” denildi.

Pozitif gündem vurgusu

Açıklamada, “Bakan Fidan ve Bakan Blinken, ortak hedeflerin ilerletilmesi ve ortaya çıkan küresel sınamaların ele alınmasına imkan veren, sonuç odaklı, ileriye dönük, ikili pozitif gündeme bağlılıklarını yinelemişlerdir. İki Bakan Türkiye-ABD ilişkilerinin bölgesel öncelikler, terörle mücadele, savunma işbirliği, ekonomik büyüme, ticaret, enerji güvenliği ve iklim değişikliği ile insanlar arası bağlar dahil olmak üzere çeşitli alanlarda güçlendirilmesini ele almıştır” denildi.

Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı mücadele öne çıktı

Birçok konunun gündeme getirildiği toplantıda merakla beklenen kısım da Irak gündemiydi. Ancak açıklamanın Irakla ilgili bölümünde, Türkiye’nin terör örgütü PKK ve uzantılarına Washington desteğinin kesilmesi talebine değinilmezken, terör örgütü IŞİD’in yenilgiye uğratılmasındaki işbirliğine dikkat çekildi. Açıklamada, terör örgütleri PKK ve DHKP-C için ise sadece , Türkiye’yi ve Türk çıkarlarını hedef alan terör örgütü PKK, DHKP-C ve IŞİD’in kınandığına dikkat çekildi.

Açıklamada, “Türkiye ve ABD, DEAŞ’ın Suriye ve Irak’ta kalıcı olarak yenilgiye uğratılması yönündeki ortak kararlılıklarını yinelemiş ve Afrika ve Orta Asya’da bulunan DAEŞ ve El Kaide bağlantılı örgütlerin oluşturdukları tehdide karşı işbirliğini ele almışlardır” değerlendirmesi yapıldı. Fidan ve Blinken’ın Suriye krizini tüm yönleriyle ele aldığı ifade edilen açıklamada, “Türkiye ile ABD’nin BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı çerçevesinde Suriyelilerin önderliğinde, Suriyelilerin sahiplendiği bir siyasi sürece olan bağlılıklarını tekrarlamışlardır” denildi.

Ortak açıklamada, Türkiye ve ABD’nin IŞİD bağlantılı tutukluların ve Suriye’nin kuzeydoğusunda yerlerinden edilmiş kişilerin rehabilite edilebilecekleri ve kendi toplumlarına yeniden entegre edilebilecekleri ve gerektiği şekilde adalete teslim edilebilecekleri menşe ülkelerine geri gönderilmelerinin önemi yinelendi.

Bakan Fidan ve Bakan Blinken’ın, “terörizmin her türü ve tezahürüyle mücadele edilmesi gerektiğini yinelediği” kaydedilen açıklamada, “Türkiye ve ABD, Stratejik Mekanizma kapsamında, ulusal güvenliklerine tehdit teşkil eden terörizme karşı işbirliğini artırmak, organize suç ve uyuşturucu kaçakçılığına karışan şebekeleri ele almak amacıyla Türkiye-ABD Terörle Mücadele İstişarelerini yeniden başlatmıştır” bilgisi paylaşıldı.

Hakan Fidan’dan PKK ve FETÖ uyarıları

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD ile Türkiye arasındaki Stratejik Mekanizma Toplantısı sonrasında Türk gazetecilerle de bir araya gelip açıklamalar yaptı. Washington’da hem ABD’li mevkidaşı Antony Blinken, hem ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, hem de Kongre üyeleriyle yaptığı görüşmelerde ABD’nin YPG/PKK’ya desteği ve FETÖ ile ilgili atması gereken adımlar, ikili ve bölgesel konuları kapsamlı şekilde ele aldıklarını anlatan Fidan, özellikle Gazze konusuna görüşmelerinde geniş şekilde yer ayırdıklarını belirtti.

ABD’li muhataplarıyla enerji, ekonomi, finans, maliye, terörle mücadele ve bölgesel konular başta olmak üzere Gazze, Suriye ve Ukrayna gibi ana başlıklarda karşılıklı görüş alışverişinde bulunduklarını anlatan Fidan, Türkiye’nin bu konulardaki pozisyonunu net şekilde ortaya koyduklarını belirtti.

ABD sadece silah vermiyor

ABD’nin terör örgütü PKK’ya verdiği desteğin sadece silah olmadığını, bunun yanında aktarılan kapasite, verilen eğitimler ve oluşturulan kurumsallaşmanın Türkiye için tehdit olduğunu da söyleyen Fidan “Türkiye Cumhuriyeti devleti, sınırları içerisinde veya dışında kendine tehdit oluşturan bütün tehdit ve terör odakları ile meşru ulusal ve uluslararası hukuk çerçevesinde savaşmaktadır ve savaşmaya devam edecektir. Bundan hiç kimse bizi alıkoyamaz” dedi.

“Sizin geçici olarak başlattığınız bu sürecin artık bir kalıcılığa dönüşmesinin iki ülke arasındaki stratejik ilişkinin ilerlemesinin önündeki en büyük engel olduğunu söyledik, bunun bir an önce son bulması, buna bir çözüm getirilmesi gerekiyor, aksi taktirde iki ülke daha büyük bir karşı karşıya geliş riskini taşıyor terör örgütü üzerinden” diyen Fidan bu konunun iki ülkenin de menfaatine olmadığını söyledi.

Fidan, “Suriye’de YPG ile olan ilişkilerinden memnuniyetsizliğimizi ve bunun iki ülke arasında iki NATO üyesi ortak arasında ortaya çıkardığı stratejik tehlikenin ne olduğunun altını bir kez daha çizdik” dedi. Bakan Fidan, FETÖ’nün halen bir tehdit olduğunu ve bu konuda ABD’nin atması gereken adımlar olduğunu da muhataplarına net bir şekilde ilettiğini ifade etti.

F-16’larla ilgili siyasi sürecin tamamlandığını ve bu süreçte Biden yönetiminin bir irade koyarak Kongre’yi bilgilendirdiğini kaydeden Fidan, artık uçakların üretim ve teslimatıyla ilgili teknik süreçlerin başladığını belirtti. Ayrıca Fidan F-35’lerle ilgili ödeme yapıldığını ve alınması gereken uçaklar olduğunu belirterek “F-35 konusunda biliyorsunuz biz bu programın bir parçasıydık, daha sonra haksız yere buradan bir çıkarma söz konusu oldu, S-400 konuları bahane edilerek. Biz tekrar pozisyonumuzu koruyoruz, yani buraya yapmış olduğumuz bir ulusal ödeme var, almamız gereken uçaklar var. Türkiye tabii bu konuları geniş fikirli açık bir şekilde konuşmaya tartışmaya her zaman hazır. Geldiğimiz aşamada aslında bu konuları farklı perspektiflerle tartışabileceğimize de inanıyoruz. Amerika’nın da bu konuda açık fikirli olması lazım diye düşünüyoruz, bazı görüş alışverişleri var” diye konuştu.

Fidan Sullivan ile görüşmesinde PKK mesajı ile dikkat çekmişti

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile Washington’da iki önce bir araya gelerek PKK çıkışıyla dikkat çekmişti. Fidan Türk tarafının Suriye’deki terör örgütleriyle mücadele konusunda kararlılığının vurgulandığı görüşmede, bu konuda ABD’nin, müttefiklik ruhuna uygun hareket etmesi ve terör örgütü PKK’nın uzantılarıyla ilişkisini kesmesi gerektiğine dikkat çekmişti.

İsveç memnuniyeti ve savunma sanayisinde işbirliği mesajı

Fidan ve Blinken’ın, Washington’da yapılacak 75. NATO Zirvesi öncesinde mevcut tehditler ve zorluklar karşısında NATO içindeki koordinasyon ve dayanışmayı güçlendirmenin yollarını ele aldığı kaydedilen açıklamaya şöyle devam edildi: “İki Bakan, müttefikler olarak kolektif savunmaya ve NATO’nun Açık Kapı Politikasına olan köklü bağlılıklarını bir kez daha teyit etmiştir. NATO’nun en büyük iki silahlı kuvveti olarak her iki taraf da taahhütlerin yanı sıra kabiliyetleri geliştirmek, birlikte çalışabilirliği sağlamak ve kolektif güvenliğin gücünü arttırmak için yeniden tesis edilen iki yönlü savunma ticareti ilişkisinin önemini yinelemiştir. İki Bakan, İsveç’in 32. NATO müttefiki olarak teşkilata katılımını ve bu katılımın İttifakı ve Avrupa-Atlantik güvenliğini güçlendirecek olmasını memnuniyetle karşılamıştır.”

Ortak açıklamada dikkat çeken konulardan biri de savunma sanayi alanındaki işbirliği mesajı oldu. Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine iki yıl ayak diretmesinden sonra verdiği onay, Washington ve Ankara arasındaki gerilimi büyük ölçüde azaltmıştı. İsveç onayı sonrasında F-16 satışı ve modernizasyonu konusunda işleri lehine çeviren Türkiye’nin, eski Başkan Donald Trump döneminde çıkarıldığı F-35 programına geri alınıp alınmayacağı da gündeme gelmişti. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Victoria Nuland, Rusya’dan alınan S-400 füze savunma sistemiyle ilgili durumun çözülmesi halinde Türkiye’yi yeniden F-35 programına kabul etmekten memnuniyet duyacaklarını belirtmişti.

Bu gelişmeleri takiben bugünkü ortak açıklamada bulunan savunma sanayisinde işbirliğinin artırılması kısmı da dikkat çekti. Açıklamada, iki Bakan’ın, Türkiye-ABD güvenlik ilişkisini, stratejik zorluklar ve fırsatlarla başa çıkmak için iki ülkenin önemli yeteneklerini ve teknolojik yeniliklerini geliştirecek şekilde dönüştürme fırsatlarını ele aldığı belirtilerek, “Bu kapsamda iki Bakan, 2024 yılında Türkiye- ABD Savunma Ticareti Diyaloğu toplantısının yapılacağını ve iki ülkenin savunma sanayi işbirliğini ilerletme fırsatlarını değerlendireceğini duyurmuştur” bilgisi verildi.

İki devletli çözüm vurgusu

Açıklamada, “Bakan Fidan ve Blinken, Gazze’de devam eden krizi ele almış ve diplomatik faaliyetlerini değerlendirmişlerdir. Taraflar, çatışmanın sona erdirilmesine yönelik bir yol bulunması ve insani krizin derhal üstesinden gelinmesinin önemini vurgulamış, ayrıca iki devletli kalıcı bir çözüme olan bağlılıklarını bir kez daha teyit etmiştir” ifadeleri kullanıldı.

Ankara’ya Karadeniz tebriği

Bakan Fidan ve Blinken’ın, Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne ilişkin Türkiye ve ABD’nin desteğini yinelediği belirtilen açıklamada, “Amerika Birleşik Devletleri, kısa süre önce duyurulan Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu ile tahıl sevkiyatı ve diğer uluslararası ticaret için hayati önem taşıyan güvenli rotaların kolaylaştırılması da dahil olmak üzere Türkiye’nin Karadeniz’deki çabalarını memnuniyetle karşılamaktadır” değerlendirmesi aktarıldı.

Fidan ve Blinken’ın Doğu Akdeniz’deki durumu ele aldığı, istikrarın ve iletişim kanallarının korunmasının önemini vurguladığı belirtilen açıklamada, “Bakan Blinken, 2023 Aralık ayında Atina’da düzenlenen Beşinci Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi ve Türkiye-Yunanistan Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Bildirgesi’nin imzalanması da dahil olmak üzere Türkiye ve Yunanistan arasında süregelen temasları memnuniyetle karşılamıştır” ifadesi yer aldı.

Açıklamada, Fidan ve Blinken’ın Azerbaycan ve Ermenistan arasında dengeli ve kalıcı bir barış anlaşmasının teşvik edilmesi için birlikte çalışma taahhüdünde bulunduğu ve böyle bir anlaşmanın bölgesel istikrar, işbirliği ve refahı teşvik edeceği konusunda mutabık kaldığı aktarıldı.

İkili ilişkilerde büyümeye vurgu

Bakanlar Fidan ve Blinken’ın Türkiye-ABD ikili ticaretinin devamlı büyüme göstererek 30 milyar doların üzerinde gerçekleşmesinden dolayı memnuniyet duyduğu hatırlatılan açıklamada, “İki Bakan, ekonomik işbirliğini genişletmek ve derinleştirmek üzere, 4 Mart’ta Türkiye’de düzenlenen Dijital Diyalog gibi, mevcut ikili forumları geliştirmenin önemini bir kez daha teyit etmiştir” görüşleri paylaşıldı.

Açıklamada, şu ifadeler kullanıldı: “İki taraf, gelişmekte olan ülkelerdeki altyapı için yüksek standartlar oluşturmak üzere Küresel Altyapı ve Yatırım Ortaklığı kapsamındaki finansman fırsatlarından yararlanılmasını ele almıştır. Taraflar, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve ABD Enerji Bakanlığı’nın eşbaşkanlığında, Türkiye ve ABD Dışişleri Bakanlıklarının katılımıyla başlatılacak Enerji ve İklim Diyaloğu’nu desteklediklerini beyan etmişlerdir. Enerji ve İklim Diyaloğu, her iki ülkede enerji güvenliği ve enerji dönüşümü ile iklim değişikliği alanında işbirliğini geliştirecektir. Taraflar, özellikle net sıfır hedefleri ışığında, en yüksek emniyet, güvenlik ve nükleer silahların yayılmasını önleme standartlarına uygun olarak geliştirilen konvansiyonel ve küçük modüler reaktörler gibi sivil nükleer enerjinin artan önemini kabul etmişler ve Türk ve ABD kamu ve özel sektörlerini bu alanda işbirliği fırsatlarını araştırmaya ve somut öneriler geliştirmeye teşvik etmişlerdir.”

Açıklamada, Bakan Fidan ve Blinken’ın insanlar arası ilişkileri ikili ilişkilerin temel direklerinden biri olarak kabul ettiği aktarılarak, “Bu yıl, 75. yıl dönümü olan ABD-Türkiye Fulbright programı bu bağın bir göstergesidir” denildi.

Tarafların, 2020 Kültür Varlıkları Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden bu yana 72 Türk kültürel ve tarihi eserinin Türkiye’ye iade edilmiş olmasını, ortaklığın gücü açısından bir referans noktası olarak kabul ettiği kaydedilen açıklamada, “Bakan Fidan ve Bakan Blinken ortak hedefleri ilerletmek üzere olumlu, ileriye dönük, stratejik bir vizyon oluşturmak için Stratejik Mekanizmayı kullanma fırsatını memnuniyetle karşılamışlardır. Taraflar Türkiye-ABD stratejik ilişkilerinin ilerlemeye devam etmesini dilemekte ve ikili temasların artmasından memnuniyet duymaktadırlar” ifadeleri kullanıldı.

Hakan Fidan’dan ABD’ye FETÖ uyarısı