İsveç’te cinsiyet değiştirme yaşı artık 16

İsveç parlamentosu cinsiyet değiştirmek için asgari yaşı 18’den 16’ya indiren ve cerrahi müdahalelere erişimi kolaylaştıran bir yasayı kabul etti. Yasa İsveç’in 349 sandalyeli parlamentosunda 234 “evet” ve 94 “hayır” oyuyla kabul edildi.

İskandinav ülkesi 1972’de yasal cinsiyet değişikliğini ilk uygulayan ülke olurken, bireylerin kendi kendini tanımlamasına olanak sağlamayı ve yasal prosedürü basitleştirmeyi amaçlayan yeni teklif ülkede yoğun bir tartışmaya yol açtı.

Muhafazakar Başbakan Ulf Kristersson’un merkez sağ koalisyonu bu konuda ikiye bölünmüş durumda; kendi partisi olan Ilımlı Muhafazakar Parti yasayı büyük ölçüde desteklerken daha küçük olan Hıristiyan Demokratlar yasaya karşı çıktı.

Parlamentoda hükümeti destekleyen ancak hükümetin bir parçası olmayan aşırı sağ kökenli popülist parti İsveç Demokratları da yasaya karşı.

İktidardaki muhafazakar partiyi temsil eden milletvekili Johan Hultberg parlamentoda yaptığı konuşmada “İsveçlilerin büyük çoğunluğu yasanın değiştiğini asla fark etmeyecek ancak bazı trans bireyler için yeni yasa büyük ve önemli bir fark yaratıyor” dedi.

Sweden passes law lowering age to legally change gender from 18 to 16 https://t.co/QfeccKjNeG pic.twitter.com/TgraPD1TWt

— Guardian World (@guardianworld) April 17, 2024

Hem cerrahi operasyonu hem de yasal değişikliği kolaylaştıracak

Yeni yasa yaş sınırının düşürülmesinin ötesinde bir kişinin yasal cinsiyetini değiştirmesini kolaylaştırmayı amaçlıyor.

Tasarının parlamentodan geçişini memnuniyetle karşılayan İsveç LGBTİ ve İnterseks Hakları Federasyonu (RFSL) Başkanı Peter Sidlund Ponkala AFP’ye “Bugünkü süreç çok uzun, İsveç’te yasal cinsiyetinizi değiştirmek yedi yıla kadar sürebiliyor” dedi.

İsveç’te toplam iki yeni yasa 1 Temmuz 2025’te yürürlüğe girecek: biri cinsiyet değişikliğine yönelik cerrahi prosedürleri, diğeri de resmi kayıtlarda yasal cinsiyet değişikliğine yönelik idari prosedürü düzenliyor.

Yasaya göre kişiler 16 yaşında yasal cinsiyetlerini değiştirebilecekler ancak 18 yaşın altındakilerin ebeveyninin, bir doktorun ve Ulusal Sağlık ve Refah Kurulu’nun onayına ihtiyacı olacak.

Öte yandan bireyin biyolojik cinsiyeti ile kendini tanımladığı cinsiyet arasındaki uyumsuzluk nedeniyle sıkıntı yaşayabileceği “cinsiyet disforisi” teşhisi artık gerekli olmayacak.

Bu konuda geçiş için cerrahi prosedürlere 18 yaşından itibaren izin verilecek ancak artık kurulun onayı gerekmeyecek. Yumurtalıkların ya da testislerin alınmasına ise bugünkünden farklı olarak sadece 23 yaşından itibaren izin verilecek.

Benzer gelişmeler Avrupa’ya yayılıyor

Danimarka, Norveç, Finlandiya ve İspanya halihazırda benzer yasalara sahip ülkeler arasında yer alıyor.

Geçen cuma günü Alman milletvekilleri de benzer bir yasayı onaylayarak transseksüel, interseks ve ikili cinsiyete sahip olmayan kişilerin doğrudan nüfus müdürlüklerindeki resmi kayıtlarda isim ve cinsiyetlerini değiştirmelerini kolaylaştırdı.

Birleşik Krallık’ta İskoç parlamentosu 2022 yılında 16 yaş ve üzeri kişilerin kimlik belgelerindeki cinsiyet tanımlamalarını kendi beyanlarıyla değiştirmelerine olanak tanıyan bir yasa tasarısını kabul etti. Fakat İskoçya’nın en yüksek hukuk mahkemesinin Aralık ayında onayladığı bu karar, İngiliz hükümeti tarafından engellendi.

Mevzuat İskoçya’yı, asgari yaşın 18 olduğu ve tıbbi bir teşhisin gerekli olduğu Birleşik Krallık’ın geri kalanından ayırıyordu.

Cinsiyet değişikliği konusunda dikkatli olunması gerektiğini belirten İsveçli yetkililer, 2022 yılında çok nadir durumlar dışında reşit olmayanlara hormon tedavisini durdurma kararı almış ve geçiş yapmak isteyen genç kızlara yönelik mastektomilerin araştırma ortamıyla sınırlı tutulması gerektiğine hükmetmişti.

Bu arada İsveç’te cinsiyet disforisi vakalarında keskin bir artış görülüyor. Sağlık ve Refah Kurulu’na göre bu durum, 2008’den bu yana yüzde 1500’lük bir artışla, özellikle kız olarak doğan 13 ila 17 yaşındaki çocuklar arasında görülmekte.

İlerici ve liberal İskandinav ülkesinde cinsiyet geçişine tolerans uzun zamandır yüksek olsa da, siyasi partiler yeni teklif konusunda kendi içlerinde bölünmüş durumda.

Bu hafta yayınlanan bir ankete göre İsveçlilerin neredeyse yüzde 60’ı öneriye karşı çıkarken sadece yüzde 22’si öneriyi destekliyor.

Teklifin yarattığı karmaşık duyguların bir işareti olarak parlamento üyeleri yasayı tartışmak için altı saat harcadı.

Gana’da LGBTİ+ yasağı: Hapis cezası geliyor

Rusya LGBTİ+ hareketini ‘terörist örgütler’ listesine aldı, iki kişi tutuklandı

Papa’dan toplumsal cinsiyet yorumu: Çağın en çirkin tehlikesi