52 yaşındaki İngiliz müzisyen Steve Young daha önce ikinci evre melanoma sahipti. Melanom cilt kanserleri içinde en agresif seyirli ve hayatı en çok tehdit eden türü. Young melanomu daha önce yenmiş ama bildiğimiz üzere kanserin nüksetme ihtimali daima var. Kanserin nüksetmesini engellemek için “en iyi şansı” olarak gördüğü bir yola adım attı. Melanomun nüksetmesini önlemek amacıyla tasarlanmış bir mRNA aşının üçüncü aşama deneylerine katıldı.
mRNA-4157, bazen de V940 olarak adlandırılan aşı, pembrolizumab ilacıyla birlike verilmek üzere tasarlandı. Deneylerin önceki aşamalarında elde edilen sonuçlar, ikisinin kombinasyonunun melanomun cerrahi olarak vücuttan çıkarılmasının ardından 18 ay içinde nüksetmesinde ya da ölüme sebep olmasında yüzde 44’lük bir azalmaya vesile olduğunu gösterdi.
Deneylerin üçüncü aşamasına bini aşkın kişi katılıyor. Gönüllüler kendilerine aşı yapılırken pembrolizumabın da kullanıldığını biliyor. Ama asıl bilmeyecekleri şey gerçek aşıyı mı aldıkları yoksa sadece plasebo etkisinde mi oldukları. Deneyde yer alan araştırmacılardan Dr. Heather Shaw, aşıların sadece melanom için değil; akciğer, mesane ve böbrek gibi diğer kanser türlerinde de test edildiğini söyledi.
Melanom en yaygın cilt kanseri olmasa da Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği’ne göre en çok ölümle sonuçlanan kanser türü. Melanom, 2020 yılı verilerine göre Türkiye’de yılda 100 bin kişiden yaklaşık ikisinde görülüyor ve 100 bin kişiden yaklaşık bir kişinin ölümüne yol açıyor. Melanoma yakalananların sayısı her geçen gün daha da artıyor. Dolayısıyla daha iyi tedavilere her zamankinden daha çok ihtiyaç var. Hastalığın tedavisinde şimdilik radyoterapi, ilaçlar ve kemoterapi kullanılıyor.
mRNA aşıları özellikle Covid-19 pandemisinden sonra ilgi odağı haline geldi. Pandeminin kontrol altına alınmasına yardımcı olan aşılardan birinin geliştiricisi olan Moderna, bu cilt kanseri aşısının da arkasındaki isim. Aşıyı başka bir ilaç firması olan MSD ile işbirliği içinde geliştiriyorlar.
mRNA aşıları, vücut hücrelerine belli başlı proteinleri üretmeleri için talimat vererek işlev görür. Örneğin koronavirüse karşı kullanılabilecek, bağışıklık sisteminin de sorun çıkarmayacağı proteinler viral proteinlerdi. mRNA-4137’deyse vücuda yalnızca kanser hücrelerinde bulunan ve neoantijen denen 34 farklı proteinin üretilmesi talimatı veriliyor.
İşleri daha heyecanlı kılan ise aşının her hastaya özel olarak tasarlanabilmesi. Yani aşı hastanın bağışıklık sistemine uygun şekilde hazırlanabiliyor. Aşıları özelleştirmek için ameliyat sırasında hastadan kanserli hücrenin örneği alınıyor. Ardından DNA dizilimi yapılıyor, burada devreye yapay zeka giriyor.
50 yaşın altındaki insanlarda kanser neden artıyor?
Fotoğraf: Shutterstock 
Oyunlar ve Bulmacalar