Uyumak beynimizdeki toksinlerden arınmamıza yardımcı olmuyor

İyi bir gece uykusunun vücut üzerinde onarıcı etkisi olduğu söylenir. Popüler bilimsel açıklama uyku halindeyken beynin toksinleri temizlediği yönündedir. Zira uykunuzu yeterince alamadığınız zaman algılama yetiniz düşer, refleksleriniz zayıflar. Ancak Nature Neuroscience dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma bu görüşün yanlış olabileceğine dikkat çekiyor.

Fareler üzerinde yapılan deneylere göre uyku ya da anestezi altındayken beyindeki sıvının temizlenmesi ya da hareket etmesi sandığımızın tam aksine azalıyor. Imperial College London biyofizik ve anestezi profesörü, aynı zamanda çalışmanın yazarlarından olan Prof. Nick Franks uykusuzluğun yarattığı etkileri göz önünde bulundurduğumuzda beynin uyku sırasında çalıştığı izleniminin akla mantıklı geldiğini kabul ediyor. Ancak Franks beynin temizlik sisteminin uyku sırasında faaliyetlerini artırdığına dair doğrudan kanıta sahip olmadığımızı belirtiyor.

Araştırmacılar farelerin beynini incelemek için floresan boyadan faydalandı. Bu sayede boyanın beynin sıvı dolu boşluklarından diğer bölgelere ne kadar hızlı hareket ettiğini görebildiler. Eğer uyku halinde beyin temizliğe başlıyorsa boyada azalma olması gerekirdi. Halbuki çalışmada uyanık farelerle kıyaslandığında uyuyan farelerin boyayı temizleme oranının yüzde 30, anestezi altındakilerin ise yüzde 50 oranında azaldığı görüldü.

Bilim insanları her memelinin uykuya ihtiyaç duyması nedeniyle bulguların insanlar için de geçerli olabileceğini düşünüyor. Birleşik Krallık Demans Araştırma Enstitüsü’nün geçici yöneticisi ve aynı zamanda çalışmanın yazarlarından olan Prof. Bill Wisden, “Neden uyuduğumuzla ilgili birçok teori var. Beyindeki toksinlerin temizlenmesi temel nedenlerden olmasa da uykunun önemi yadsınamaz” diyor.

Bu bulgular uyku yetersizliği ve Alzheimer arasındaki bağlantıyı çözümlemek için önem taşıyor. Uykusuzluğun Alzheimer’a neden olup olmadığı, oluyorsa da erken belirti olup olmadığı henüz net değil. Wisden “Uyku bozukluğu, demansı olan kişilerde sık görülen bir belirti. Ancak bunun hastalığın ilerlemesinde bir sonuç mu yoksa itici bir unsur mu olduğunu hâlâ bilmiyoruz. İyi bir uyku, toksinleri azaltmasa da başka nedenlerden dolayı bunama riskini azaltabilir” diyor.

Öte yandan araştırmacılar hareket halinde olmanın beyindeki toksinlerden kurtulmanın etkili bir yöntemi olduğunu söylüyor.

Uykusuzluğa en büyük çare: Fiziksel aktivite