Paylaşımlı yolculuk Ankara’ya doğru yola çıktı, Martı Wall Street’te uçuşa geçti

Paylaşımlı yolculuk yönetmeliğinin önü açıldı. Bugüne kadar bu konuda yetkisi olmadığını öne süren Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) düzenlediği alt komisyon toplantısında paylaşımlı yolculuk için görüş almak amacıyla ilgili bakanlıklara ve devlet kurumlarına yazı gönderilmesine karar verildi. Bugüne kadar UKOME’nin gündemine alınmayan paylaşımlı yolculuk uygulamasının Türkiye’de bayraktarlığını yapan Martı TAG kurucusu Oğuz Alper Öktem UKOME alt komisyon toplantısından sonra yaptığı açıklamada “Görüşlerin gelmesinden sonra bir paylaşımlı yolculuk yönetmeliği için komisyon kurulacak” dedi. Edinilen bilgiye göre komisyondaki görüşmelerin ardından konu karar ve oylama için UKOME’ye gelecek.

Toplantıda ilgili bakanlıklardan ve kamu kurumlarından görüş sorulması ve ardından da yönetmelik için düğmeye basılması karar çıkması hisse senetleri Wall Street’te işlem gören Martı Technologies’e yaradı. Öktem tarafından kurulan ve geçen yıl temmuz başında Wall Street’te halka arz edilen şirketin hisse senetleri kararın duyulmasıyla birlikte güne hızlı başladı ve değer kazancı bir ara yüzde 6,3’e ulaştı. Ardından gelen satışlarla hafif inişe geçen hisse ABD’de tüm borsaların düştüğü günü, bir önceki güne göre yüzde 6,06’lık artışla 1,75 dolardan kapatmayı başardı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından İBB Bakırköy Hizmet Binası’nda gerçekleştirilen alt komisyon toplantısı sonrası gazetecilere açıklama yapan Öktem “Taksiciler toplantıyı terk etmek için kalktı ve üstümüze yürümeye çalıştı. Karar çok net” dedi.  İstanbul’un kendileriyle olduğunu söyleyen Öktem şunları söyledi:

“Kazanacağız demiştik, kazanıyoruz. İstanbul bizimle. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı’ndan da destek bekliyoruz. Bu konunun geçmesi için devlet büyüklerimizden destek bekliyoruz, çünkü kazanacağımızı biliyoruz. 178 bin kişilik devasa bir aileyiz, bu da 178 bin tencere demek. 178 bin insanın karnının doyması demek. Bu dünyanın her tarafında var, Türkiye’de de olacak engellenemez.”

İstanbul’da 20 bin taksi var, yılda 65 milyar TL ciro yapıyorlar

Nüfusu 20 milyona doğru giden İstanbul’da 20 bin taksi var. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin satmak istediği beş bin taksi plakası da eklenince bir süre sonra İstanbul’da taksi sayısı 25 bine ulaşacak. Bu konudaki sıkıntıyı İstanbul Taksiciler Esnaf Odası ile atamalarla çoğunluğun hükümetin eline geçtiği Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) dahil herkes kabul ediyor ama her kafadan bir ses çıktığı için çözüm konusunda anlaşma olmuyor. Sorunun çözümü olabilecek paylaşımlı yolculukla ilgili yönetmelik  İstanbul Taksiciler Esnaf Odası’nın direnişi ve başta hükümet olmak üzere siyasilerin kayıtsızlığı nedeniyle çıkartılamıyor. Sokaklarda gördüğünüz UBER ya da Bitaksi yazan araçlar yönetmelik olmadığından tüm dünyadakine benzer  paylaşımlı yolculuk da yaptırmıyorlar. Tümü taksi plakalı araçlar ve İBB’den aldıkları lisansla elektronik ortamda müşteri bulup hizmet veriyor. Yani onların varlığı taksi sayısında artış olduğu anlamına gelmiyor.

Martı TAG’ın kurucusu Oğuz Alper Öktem’e göre İstanbul’daki her taksi günde ortalama 40 yolculuk yapıyor. Bu da İstanbul’da yılda 65, tüm Türkiye’de ise 95 milyar TL ciro yapıldığı anlamına geliyor. Ancak esnaf odasına kayıtlı taksiciler vergilemede basit usule tabi oldukları için neredeyse “hiç” denecek kadar az vergi ödüyor. Yani Türkiye’de yıllık 95 milyar TL’ye ulaşan cirolarından yüzde 20 KDV ve yüzde 29 gelir vergisi ödemedikleri için bir milyar dolar vergi kaybı ortaya çıkıyor. Basit bir hesaplamayla taksi sektöründen diğer tüm sektörlerdeki kadar vergi alınsa her yıl bir Marmaray veya bir Osmangazi Köprüsü daha yapılabilir.

Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği sisteme bugün için yalnızca İstanbul’da e- fatura kesme zorunluluğu olan ve hem KDV hem de gelir vergisi ödeyen 150,000 yeni oyuncuyu getireceği için taksilerden doğan 1 milyar dolarlık kayıp kapanacak. Öktem’e göre taksilerden bazıları da yeni oyuncuların rekabeti nedeniyle sisteme katılmak zorunda kalacak ve bu durumda vergi geliri daha da artacak. Bu tür bir düzenlemede ise devletin vergiyi araçları kiralayan şoförlerin değil elinde çok sayıda taksi plakası bulunduran “plaka ağaları”nın ödemesini sağlayacak düzenlemeleri yapması şart.

Siyasi karar ve kararlılık gerekiyormuş

Martı TAG kurucusu Oğuz Alper Öktem verileri paylaştığında siyasilerin ve ekonomi bürokratlarının devletin elde edeceği ek vergi geliri nedeniyle kendisine hak vermekle birlikte “Bu bir tür düzenlemenin siyasi kararlılık ve karar gerektirdiği”ni söylediklerini ifade etmişti. Öktem İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği çıkarma konusunda yetkili olmadığı görüşüne de katılmıyor. UKOME yönetmeliğinin 17’nci maddesinin (k) bendine yer göre belediye başkanının  isterse ilçe belediye başkanlarına oy vermeye davet edip UKOME’de çoğunluğu sağlayıp yönetmeliği çıkartabileceğini söyleyen Ökten şunları söylemişti:

“İkinci yöntem ise çok daha basit, Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinin (b) bendi belediyeye yani ulaşım daire başkanlığına yönetmelik çıkarma yetkisini vermiştir. Aynı kanunun 18’inci maddesinin (m) bendi İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’ne de onaylama yetkisini vermiştir. Yani ulaşım dairesi yönetmeliği yazabilir ve meclis onaylayabilir. Sayın Ekrem İmamoğlu inisiyatif alırsa paylaşımlı yolculuk yönetmeliği UKOME tarafından veyahut İBB Meclisi tarafından çıkabilir. Dünyada yalnızca Kuzey Kore, Moğolistan, Eritre. Kongo, Türkiye ve Küba olmak üzere altı ülkede paylaşımlı yolculuğa izin yok.”

Martı ABD’li yapay zeka şirketi Zoba’yı satın aldı

Martı, Wall Street’te 60 milyon dolarla havalandı ancak ilk gün ciddi değer kaybetti