İstanbul Bienali’nden haber var: Üç yıla yayılacak ve küratörü de Christine Tohmé olacak

18. İstanbul Bienali 2025’te başlayıp 2026’da devam edece ve finali 2027’de yapacak; ve üç ayrı bölümden oluşacak. Normal şartlarda bu yıl gerçekleşmesi gereken ancak küratör seçimi konusunda yaşanan tartışmalar nedeniyle bir yıl ertelenen bienale dair detaylar belli olmaya başladı. Bienal direktörlüğüne Kevser Güler’in atanmasının ardından küratör de açıklandı. Üç yıla yayılacak üç aşamalı bienalin küratörlüğünü, Uluslararası Bienal Derneği ve feminist kültür derneği Haven for Artists’in yönetim kurulu üyesi Christine Tohmé üstlenecek. Tohmé, İsrail tarafından bombalanan Beyrut’ta yaşıyor.

Bienal 20 Eylül 2025’te başlıyor

Bienalin ilk ayağı 20 Eylül–23 Kasım 2025 tarihleri arasında düzenlenecek sergiler ve kamusal programlardan oluşacak. 2026 yılında bienal kapsamında kalıcı bir akademik yapı kurulması için çalışılacak. Buna ek olarak yerel sanat inisiyatifleri ile yakın işbirliği içinde düzenlenecek dört etkinlikten oluşan bir program hayata geçirilecek. 18. İstanbul Bienali 18 Eylül–14 Kasım 2027 tarihleri arasında, süreç boyunca kurulan işbirlikleri ve araştırmalar sonucunda ortaya çıkarılacak sergiler, yayınlar, performanslar ve buluşmalarla tamamlanacak.

18. İstanbul Bienali’nin küratörlüğünü üstlenecek Christine Tohmé “Sanat alanında çalışmayı dönüştürücü buluyorum. Bu dönüştürücü etkileşim sadece nihai sunumlarda değil, asıl bunu mümkün kılan üretim aşamalarında yani yaratım süreçlerinde, gündelik karşılaşmalarda, açılışlarda, atölye ziyaretlerinde ve okuma grubu buluşmalarında hissediliyor. Bu yüzden 18. İstanbul Bienali’nin sergileme kadar üretim sürecine de ağırlık veren bir program oluşturması gerekiyor. Sürenin üç yıla esnetilmesi, bienalin yerel kültür ve sanat ortamıyla ilişkilerini derinleştirmesine olanak tanıyacak. Böylece topluca ortaya konan sorular, bağlamlar ve topluluklar üzerinden işbirlikleri şekillenebilecek. Bu çok yıllı program bölgesel ve uluslararası düzeyde farklı kuşaklardan sanatçıların birbirleriyle bağlantılar kurmasını sağlayacak, yeni ortaklıkların oluşmasını teşvik edecek ve yeni gerçekliklerle yüzleşirken sanatçılara destek olacak” dedi.

Bienalin ilk ayağı kendini koruma ve gelecek olasılıklarına ilişkin temalara odaklanacak. Bu temalar ve cevap arayacağı sorular ise şöyle: Kırılganlık ve tekrar eden krizlerle karşı karşıya kaldığımızda, maddi koşullar ve güvensizlik hissi günlük hayatımızı nasıl etkiliyor? Kendimizle, bedenlerimizle ve toplumla olan ilişkimiz nasıl şekilleniyor? Soluklanabileceğimiz alanları nasıl yaratıyoruz? Alışılmadık dayanışma biçimlerini ve direniş için karşı-stratejileri nasıl keşfediyoruz? Onarmanın ve ileriye yönelik hayal kurmanın kol kola ilerlediği bir hareket, nasıl gelecekler tasavvur etmemize olanak tanıyor? Dünyalarımız aynı anda hem kâbuslara hem düşlere; hem geçiciliğe hem dayanıklılığa yer açacak şekilde çözülürken, bu dünyalarda yaşamaya nasıl devam edebiliriz?

Küratoryal Mükemmellik Ödüllü Tohmé

Gelelim 18. İstanbul Bienali’nin açıklanan yeni küratörüne. Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta yaşayan Christine Tohmé küratoryal ve kurumsal pratiğinde kültürel üretim, sanat eğitimi ve topluluk inşasıyla ilgileniyor. 1993 yılında kâr amacı gütmeyen Ashkal Alwan derneğini kurdu ve o gün bugündür dernek çatısı altında çalışan çeşitli inisiyatifler aracılığıyla güncel sanat pratiklerini desteklemeye devam ediyor. Bu inisiyatifler arasında, ücretsiz öğrenim imkânı sunan Home Workspace Programme (2011–günümüz) ile çevrimiçi platformlar Perpetual Postponement ve aashra bulunuyor.

Küratör olarak Tohmé, Home Works: A Forum on Cultural Practices, Beyrut (2002–günümüz) ve farklı şehirleri kapsayan Sharjah Bienali 13: Tamawuj gibi birçok disiplinlerarası programı tasarladı. Çalışmaları, UNESCO-Şarja Arap Kültürü Ödülü (2018), CCS Bard Audrey Irmas Küratoryal Mükemmellik Ödülü (2015) ve Prince Claus Ödülü (2006) ile onurlandırıldı. Uluslararası Bienal Derneği ve feminist kültür derneği Haven for Artists’in yönetim kurullarında görev alıyor.

İKSV, bienal için küratör seçimine yönelik eleştirileri değerlendirdi. İstanbul Bienali için yeni yönetmelik geliyor