İstanbul Tiyatro Festivali günlüğü: Çehov’un 130 senelik ‘Martı’sı bugüne sesleniyor

28. İstanbul Tiyatro Festivali’nde günlerden ‘Martı Mıyım’dı. İstikamet Alan Kadıköy dedik. Sahnede dekor içinde dekor. “Oyun başlıyor” duyurusundan sonra çok da alışkın olmadığımız bir şeyler oluyor. Yönetmen bir dış ses olarak seyircilere sesleniyor. Tıpkı bir sunucu gibi önce oyunu sonra oyuncuları takdim ediyor. O an oyundayız ama aslında değiliz. Zaman da mekan da absürtlüğün neşesine bırakıyor kendini bir anda.

Bol ödüllü topluluk Tiyatro BeReZe Çehov’un ‘Martı’sından uyarladığı yeni yapımında Çehov’un karakterleriyle tanıştık, zamanı büktük, mekanı eğdik. Çehov’un ‘Martı’sı bugünkü halimize karşılık geliyor ve havada asılı duran sorularımıza göz kırpıyor. ‘Martı Mıyım?’ bu incelikli oyunu günümüze taşıyarak sahnede hem kurguyla gerçeği hem de geçmişi, şimdiyi ve geleceği birlikte yaşatıyor.

Arkadina olarak izlediğimiz Sezin Akbaşoğulları birden rolünden çıkıp -ya da aslında tam olarak rolün gerektirdiği üzere- Türkiyeli oyuncuların ekonomik zorluklarından ve Yeldeğirmeni’ndeki kiralarından bahsediyor. Bilinmeyen bir zamandayız gibi ama günümüzün sözcükleri yankılanıyor bir anda tüm salonda. Hepimiz ‘slaaaay’liyoruz aniden. Oyun içinde oyun, hem bir kurmacanın içindeyiz ama bir yandan da kendimizdeyiz.

Tiyatro BeReZe’den Çehov’un ‘Martı’sına güncel bir bakış

Tiyatro BeReZe 2006’dan bu yana hikâye anlatıcılığı, obje tiyatrosu, clown, buffoon, dans tiyatrosu gibi farklı stillerde 20 oyun sahneledi. Avrupa ve Güney Amerika’ya turnelere çıkan topluluk 40’tan fazla festivale konuk oldu. Tiyatro BeReZe’nin kurucularından Elif Temuçin, Danimarka merkezli MishMash’ın da kurucuları arasında ve çalışmalarına bu iki topluluğun yanı sıra Bremer Shakespeare Topluluğu ile de devam ediyor. Temuçin’in 25’e yakın oyunda yönetmen, yazar veya oyuncu olarak imzası var.

Bahar Çuhadar: ‘İşte size en alasından tiyatro’

Salondan sık sık kahkahalar yükseldi. Başlarda tedirgin yaklaştığını hissettiğimiz tüm salon kendini sahnedeki bu neşeli tekinsizliğin kollarına bıraktı. Laf aramızda 10Haber tiyatro yazarı Bahar Çuhadar’ın kahkahaları da epey yükselenler arasındaydı. Bu noktada sözü ona bırakalım, sezon boyunca devam edecek oyun hakkında bakın ne düşünüyor Çuhadar:

“İşte size en alasından tiyatro!’ Çehov’un 130 senelik ‘Martı’sı, Tiyatro BeReZe’nin renkli, eğlenceli ve maharetli ellerine emanet… 28. İstanbul Tiyatro Festivali’nin üçüncü haftasında, en nihayet yerli yapımlar arasında yüz güldüren, pek çok açıdan tatmin eden bir işle karşı karşıyaydık. Tiyatro BeReZe ekibinin ‘muzip’ denebilecek yaratıcı aklını bilenleri, topluluğun tiyatro çizgisini takip edenleri şaşırtmayan, ekibin bakış açısıyla ilk defa karşılaşacak seyirciyi de üzmeyecek, mest edecek bir ‘Martı’ yorumu çıktı, dün gece Alan Kadıköy’de karşımıza.

Çehov’un kült karakterlerinin sanat ve hayat algıları, kişisel tutku ve hırsları, kıskançlıkları üzerinden bir hayat okumasıdır ‘Martı’. Sezin Akbaşoğulları (Arkadina), Tolga İskit (Trigorin, doktor Dorn), Nazlı Bulum (Nina, Polina), Erkan Uyanıksoy (Treplev, Medvedenko), Sanem Öge (Masha); her biri oyunculuk maharetlerine daha önce defalarca kez şahit olduğumuz isimler, müthiş bir topluluk ritmi ama aynı zamanda şahane birer tekil enerji sunarak sahnedeydi. Kostüm tasarımı da cabası… Elif Temuçin’in yönetiminde; oyun-oyun dışı katmanlarını iç içe geçiren, komedisini hem metinden kaynaklı hem de günümüz oyunculuk dünyasına göndermeli nüanslarla veren bir ‘Martı’ yorumu izledik.

Metni bilenlerin belki bir parça daha fazla keyif alacağı ama her açıdan kendini seyirciye bırakan, sahne tasarımı ve oyunculuk diliyle ‘pop art’ bir duygu uyandıran, Çehov’un her daim, her çağda bizimle olduğunu hissettiren neşeli ve canlı bir iş, ‘Martı mıyım?’ tiyatroya meftun olanların neden direnmeye, her türü zorluğa rağmen inat etmeye devam ettiğini anımsamak isterseniz, sezonda bir yerlerde muhakkak yakalayın derim…”

Elif Temuçin’in yazıp uyarladığı ‘Martı Mıyım?’ Sezin Akbaşoğulları, Sanem Öge, Tolga İskit, Nazlı Bulum, Erkan Uyanıksoy’ın performansları ve Şehsuvar Aktaş’ın sesiyle sahnedeydi. Oyun bugün de 20.00’de Alan Kadıköy’de.

📍Alan Kadıköy’e nasıl giderim diyenlere biraz yardımcı olalım. Zira isminde Kadıköy geçince çok daha merkezi bir yerde olacağını düşünüyor olabilirsiniz. Ancak hangi toplu taşıma aracıyla giderseniz gidin yürümek zorundasınız. O nedenle saatlerinizi de, yolculuğunuzu da buna göre  ayarlayın deriz. Alan Kadıköy’e Avrupa ve Anadolu Yakası’ndan M4 Metro ve Marmaray hatlarını kullanarak ulaşabilirsiniz. Mekân Ayrılık Çeşmesi durağına 900 metre mesafede. Ulaşım için mekâna 500 metre mesafede bulunan Koşuyolu Köprüsü’nden geçen İETT otobüsleri ve minibüsler de kullanılabilir.

Tiyatro Festivali günlüğü: 2500 yıl geçmiş hala analar çocukları için adalet arıyor