‘Gözdağı’ Kremlin’e ağır mı geldi; Putin-Trump görüşmesini yalanladı

Günün bilmecesi şu: Amerika’nın yeni seçilen ama göreve başlamasına daha iki aydan fazla süre olan olan Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin son günlerde telefonda konuştu mu, konuşmadı mı?

Konuştuğuna dair haber, Amerika’nın ve dünyanın saygın yayın organlarından The Washington Post gazetesinde yayınlandı. Amerikan gazetesi Washington Post ABD’nin seçilmiş yeni başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in perşembe günü görüştüğünü yazdı, biz de dün bu haberi 10Haber’de yayınladık. Gazeteye göre Trump telefon görüşmesini Florida’daki malikanesinden gerçekleştirmişti. Görüşmeyle ilgili bilgi sahibi kaynaklar Trump’ın Putin’e Ukrayna’daki savaşı daha da tırmandırmama tavsiyesinde bulunduğunu, Washington’un Avrupa’daki askeri yapılanmasına dikkat çektiğini söylemişti.

Normalde The Washington Post gibi gazetelerin haber yayınlama standardı, bu bilginin birden fazla kaynaktan doğrulanmasını gerektirir. Post’un kaynaklarının Başkan Donald Trump’ın çevresinden olduğunu varsaymak için çok neden var ama gazete bu kaynaklarını henüz açıklamış değil.

Fakat dün çarpıcı bir şey oldu. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov bu görüşmeyi kategorik olarak yalanladı, ‘Hayal mahsulü’ dedi. Peskov, “tamamen gerçek dışı” olarak nitelediği haberle ilgili olarak Rus haber ajansı Interfax’a “Bu, saygın görülen yayınlarda bile yayınlanan bilgilerin kalitesinin en bariz örneği. Tamamen kurgu, yanlış bilgiden başka bir şey yok” dedi. Putin’in Trump ile temas kurma planı olup olmadığıyla ilgili soruya Peskov “Henüz böyle somut bir plan yok” yanıtını verdi.

Peki görüşme oldu mu olmadı mı? The Washington Post, Peskov’un kendilerini yalanlamasını da haberleştirdi.

Trump’ın kampanya sürecindeki tavrı

Trump’ın ocak ayında iktidarı ABD Başkanı Joe Biden’dan aldıktan sonra dış politikasının nasıl şekilleneceği konusu epey merak konusu. Seçim kampanyası boyunca Ukrayna’daki savaşı “taraflar istese de istemese de” bitireceğini söyledi. Ayrıca Ukrayna’ya yardım göndermeme taraftarı olduğunu “(Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir) Zelenski tam bir pazarlamacı. Ne zaman ABD’ye gelse milyonlarca dolar yardımı kapıp gidiyor” sözleriyle net bir şekilde göstermişti.

ABD’li lider başkanlık kampanyasında Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitirebileceğini söylemiş, ancak bunu nasıl başaracağına dair ayrıntı vermemişti. Yine de verdiği sinyaller Rusya’nın ele geçirdiği toprakların hiç olmazsa bir kısmını elinde tutmasına izin verme yönündeydi. Başkan Yardımcısı Adayı JD Vance de savaşın bitmesi taraftarı olduğunu birçok kez dile getirdi. Bu da Trump’ın iktidara gelmesinin Rusya’ya yarayacağını düşündürtüyordu.

Trump’ın Ukrayna vaatlerini yerine getirip getirmeyeceği konusundaki gerginlik sürerken Kremlin’in iki lider arasındaki telefon görüşmesini yalanlaması dikkat çekici.

Trump’ın politikalarını uygulayıp uygulamayacağı şaibeli

Peskov daha önce Rus muhabir Pavel Zarubin’e Trump’ın barış odaklı söylemlerinin Moskova’yı umutlandırdığını söylemekle birlikte ABD’li liderin öngörülemezliğinden bahsetmiş, vaatlerini yerine getirip getirmeyeceğinin belirsiz olduğunun altını çizmişti.

Moskova’daki birçok kişi Trump savaşı bitirme yolunda adımlar atmak istese bile ABD’deki diğer kurumlar tarafından kısıtlanabileceğinden endişe duyuyor. Putin de perşembe günü Valday Forumu’ndaki konuşmasında bu endişelere değinmişti. Trump’ın ilk döneminde “rahat hareket edemediğini” söyleyen Putin bu yüzden ABD’li liderin “bir şey söylerken ya da yaparken korktuğunu” anlattı.

Kremlin neden yalanladı?

Moskovalı bir iş insanı Kremlin’in böyle bir görüşmeyi gayriresmi olsa bile doğrulamak istemeyebileceğini söylüyor. Nihayetinde ABD basınına yansıyan haberlerde Trump’ın Putin’i üstü kapalı şekilde tehdit ettiği anlaşılıyor. Washington Post’a konuşan iş insanı “Ya kimsenin bu görüşmeyi teyit etmeyeceğinden eminler ya da Trump’ın tehditkâr mesajını tepkisiz bırakamadılar. Bu şekilde korkmadıklarını ve işgal altındaki toprakları tamamen ele geçirene kadar kaldıkları yerden devam edeceklerini göstermek zorunda kalacaklar” dedi. Burada bahsi geçen topraklar Zaporijya, Donetsk, Luhansk ve Herson.

Ancak Avrupa Putin’in bu topraklarla sınırlı kalmayacağını, başarı elde ederse daha da ileri gideceğini düşünüyor. Oysa Putin Valday Forumu’nda barış sağlanabilmesi için Ukrayna’nın tarafsızlığı kabul etmesi gerektiğini söyledi. Yani NATO’ya üye olma sevdasından vazgeçmek zorunda. Putin konuşmasında “Eğer Ukrayna tarafsız olmazsa Rusya ile iyi komşuluk ilişkisi kuracağını düşünmek zor olur” dedi ve yapılacak ateşkeste Ukrayna’nın mühimmat stoklamasına izin verilmeyeceğinin de altını çizdi.

Trump’ın yarışı aldığı kesinleştikten sonra Peskov, Putin’in ABD’l lideri arama gibi bir planı olmadığını söylemişti ancak Rus lider perşembe günü kamuoyuna açık şekilde Trump’ın zaferini kutladı. Trump’ın temmuz ayındaki suikast girişimine rağmen gösterdiği cesareti öven Putin “Canına kastedildiği andaki davranışı benim üstümde de bir etki bıraktı. Cesur bir adammış” dedi.

Putin aynı forumda iki lider arasında telefonlaşma olup olmayacağı konusunda da şöyle konuştu: “Benim açımdan Trump’ı aramakta utanç verici bir şey yok. Aramamamın sebebi Batılı liderlerin beni neredeyse her hafta aradıktan sonra birdenbire durmuş olması. Eğer içlerinden biri yeniden temas kurmak isterse her zaman söylediğim gibi buna karşı değiliz.”

Dengeleri değiştirecek görüşme: Trump ve Putin Ukrayna’yı konuştu