İsrail-Lübnan ateşkesi: Hükümet ‘Biraz bekleyin’ dedi, ama Lübnanlılar yola çıktı bile

Lübnan’ın 2006’dan bu yana en şiddetli şekilde hedef alındığı saldırılar İsrail’in ateşkes içeren çerçeve anlaşmayı kabul etmesinin ardından yerel saate göre gece dört sularında sona erdi. Taraflar arasında ateşkes resmen yürürlüğe girdi, bölgedeki hava saldırısı sirenleri sustu, Beyrut’taysa gecenin karanlığını ateşkesin sağlanmasını kutlamak için havaya ateş edilen silah sesleri doldurdu. İsrail ateşkesten hemen önce Lübnan’ı ağır bombardımana tuttuğu için başkentin üstünde dumanlar yükseliyordu.

Lübnan’ın güvenlik kabinesinin de bu sabah anlaşmayı resmen onaylamak için toplanması bekleniyor. Anlaşmaya göre İsrail önümüzdeki 60 gün içinde Lübnan’daki güçlerini kademeli olarak geri çekecek. Hizbullah da İsrail sınırından uzak duracak. Resmi Lübnan ordusuysa ülkenin güneyine daha çok asker konuşlandırarak kendi toprakları üstündeki kontrolü yeniden ele geçirecek. Bununla birlikte Hizbullah ateşkesi ihlal edici eylemlere girişirse İsrail karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu söylüyor.

İran’dan destek alan ve kendine ait askeri gücü bulunan Lübnan Hizbullahı ile Lübnan hükümeti birbirinden farklı. Ateşkes de resmen İsrail, Lübnan ve aralarında ABD’nin de olduğu arabulucu ülkeler arasında yapıldı. Ama ateşkes sağlandıktan sonra evlerine dönmek için yola çıkan araçlardan Hizbullah’ın sarı bayrağı sallandırıldı.

Ordudan uyarı: İsrail çekilene kadar bekleyin

Bu süreçte saldırıların en çok hedefinde olan Dahiye’de yolları onarma işine başlandı. Geçen ay Lübnan’ın kuzeyindeki Trablus’a iki çocuğuyla birlikte kaçan 52 yaşındaki Muhammed Avada, Dahiye’deki evinin İsrail saldırılarında yıkıldığını ve mecburen bölgede yeni bir ev arayacağını söyledi. Lübnan ordusuysa sivillere en azından İsrailli askerler çekilene kadar güneye dönmemeleri çağrısı yaptı. Ordu ayrıca bölgede patlamamış mühimmat tehlikesine karşı da uyardı.

Fotoğraf: Houssam Shbaro – Anadolu Ajansı

Lübnan’ın 15 yıllık iç savaşından bu yana en kanlı çatışması olan savaşta 3800’den fazla kişi hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler’e (BM) göre de bir milyondan fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Hatta saldırılar yüzünden Suriye’ye kaçan 300 binden fazla insan bile vardı. Lübnan hükümeti ortaya çıkan bu ani insani kriz karşısında bocaladı. Evsiz kalanların nereye yerleştirileceği konusunda birtakım zorluklar çıktı.

Hizbullah da bu süreçte epey zorlandı. 32 yıldır örgütün liderliğini yapan Hasan Nasrallah ve yerine geçmesine olası bakılan kuzeni Haşim Safiyuddin öldürüldü. Silah stoklarının bir kısmı yok edildi, örgüte bağlı banka hedef alındı.

Hedef Hamas’ı yalnızlaştırıp İran tehdidine odaklanmak

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu televizyonda yayınlanan açıklamasında anlaşmayı desteklediğini söyledi. Sebebin de bir yandan Hamas’ı izole ederken diğer yandan İsrail’in silah stoklarını yenilemeye imkan tanımak olduğunu açıkladı. Netanyahu’ya göre böyle bir ateşkes bölgedeki en büyük düşmanı İran tehdidine odaklanmasına da olanak tanıyacak. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bakayi Lübnan hükümetine insanlarına ve direnişe verdikleri desteğin sürdüğünü söylese de ateşkes kararını memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.

London School of Economics’te Uluslararası İlişkiler profesörü Fawaz Gerges, ateşkeste yer alan tüm tarafların bunun yürümesini istediğini söylüyor. Hizbullah’ın amacının Lübnanlı insanların çektiği acılara ve kayıplara son vermek olduğunu söyleyen Gerges, İsrail’in isteğinin de evini terk etmek zorunda kalan 60 binden fazla insanın evine dönmek olduğunu söyledi.

Hamas sözcüsü Sami Ebu Zühri bu sabahki açıklamasında Hamas’ın Lübnan’ın ateşkes kararını takdir ettiklerini söyleyerek benzer bir ateşkes anlaşmasının Gazze için de mümkün olmasını umduklarını söyledi.

Bu arada Türk Dışişleri Bakanlığı da ateşkesi memnuniyetle karşıladıkları açıklamasını geçti. Ateşkesin kalıcı olmasını umduklarını söyleyen bakanlık “İsrail’in ateşkese harfiyen uyması ve Lübnan’da yol açtığı zararı tazmin etmesi için uluslararası toplum tarafından baskı kurulmalıdır” diyerek İsrail’in sebep olduğu yıkımın parasını ödemesi gerektiğini söyledi. Ayrıca Gazze’de de ateşkes çağrısı yapıldı.

Yeni anlaşmada UNIFIL’in rolü ne?

2006’daki savaşın ardından İsrail ve Hizbullah arasındaki ateşkes BM’ye bağlı barış gücü UNIFIL’e dayanıyor. 50 ülkeden yaklaşık 10 bin sivil ve askerden oluşan UNIFIL’in öncelikli görevi 2006 ateşkesinin ihlal edilip edilmediğini izleyip rapor etmek.

UNIFIL dünkü açıklamasında ateşkesi desteklediğini ve görevini tarafsız bir şekilde yerine getireceğini söyledi. 40 yılı aşkın süredir Lübnan’da bulunan barış gücü son iki aydır her iki tarafın da ateşi altında kaldı. Barış gücüne en çok zarar veren taraf ise İsrail oldu. UNIFIL’in konuşlandığı Nakura kasabası dün ateşkes ilan edilmeden kısa süre öncesine kadar bombardıman altındaydı. Bombalar yağarken sığınaktan açıklama yapan UNIFIL Sözcüsü Andrea Tenenti barış gücü askerlerinin ayrılma niyeti olmadığını söyledi.

Yeni dönemde de UNIFIL’in ateşkes ihlallerini izlemesi bekleniyor. Ancak bu kez ihlaller sadece UNIFIL’in merkezine değil, ABD ve Fransa’nın da dahil olduğu uluslararası komiteye rapor edilecek gibi. Bu da bölgedeki ihlallerin çok daha sıkı bir şekilde takip edileceği anlamına geliyor. UNIFIL’in bir diğer görevi de Lübnan’daki Litani Nehri’nin kuzeyi ile İsrail sınırı arasındaki tampon bölgeyi izlemek olacak. Bu bölgenin silahlı grupların faaliyetlerinden arındırılmış tampon bölge olarak korunması amaçlanıyor.

Hamas iyice yalnız kaldı; İsrail ile Hizbullah ateşkesi imzaladı