ABD ve BAE’den Esad’a büyük vaat: İran ve Hizbullah’tan uzaklaşırsa yaptırımlar kalkabilir

İngiliz haber ajansı Reuters’in konuyla ilgili beş kaynağa dayandırdığı habere göre ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a büyük bir vaatte bulunmayı görüşüyor: Eğer İran’dan uzaklaşır da Lübnan Hizbullahı’na giden silahların yollarını keserse Suriye’ye yaptırımları kaldırabilirler.

Hizbullah ve İran muhaliflere karşı Esad’ı korumak için 2012’den bu yana Suriye’de faaliyet gösteriyor. Ancak Suriye’de sahip oldukları üsler ve Suriye üstünden yaptıkları silah sevkiyatları İsrail tarafından defalarca vuruldu. Özellikle İsrail ve Hizbullah arasındaki savaş başladıktan sonra İsrail, Suriye üstündeki baskısını artırdı.

Kaynaklar ABD’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımların 20 Aralık’ta sona erecek olması ve İsrail’in Hizbullah ve Hamas’a karşı yürüttüğü savaş nedeniyle görüşmelerin son aylarda arttığını söyledi. Görüşmeler Esad karşıtı muhaliflerin geçen hafta Suriye’nin kuzeyindeki Halep’e son yılların en büyük saldırısıyla girmesinden önce başlamış. Muhaliflerin hızlı ilerlemesi Esad’ın İran’la ittifakındaki zayıflığa işaret ediyor. Bu da BAE ve ABD’nin Esad’ı İran’dan uzaklaştırma çabaları için fırsat yaratabilir. Esad’ın yeni saldırılar için İran’a rüha da sığınması ise tam tersi etki yaratabilir.

ABD’nin Suriye’ye uyguladığı Sezar Yasası

ABD’nin Suriye’ye yaptırımları iç savaş başladıktan kısa süre başladı. Sezar Yasası olarak da bilinen en sert yaptırım ise 2019 yılında Amerikan Kongresi’nden geçti. Sezar Yasası Suriye’deki iş sektörüne, Suriye ile iş yapan herkese ve Suriye’de faaliyet gösteren Rus ve İranlı kuruluşlarla iş yapanlara uygulanıyor. Esad bu yaptırımları “ekonomik savaş” olarak niteliyor ve Suriye para biriminin çökmesinden de yaşam standartlarının bozulmasından da bu yaptırımları sorumlu tutuyor. Ancak bu yaptırımlar yenilenmezse 20 Aralık’ta sona erecek.

Esad’ı İran’dan uzaklaştırmak için başka adımlar da atılıyor gibi. Mesela Körfez’de görev yapan yabancı bir diplomatın Reuters’e verdiği bilgiye göre BAE ve Suudi Arabistan son aylarda Esad’a İran’dan koparsa “ekonomik teşvik” vaadinde bulunmuş. Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman dün BAE’yi ziyaret etti ve bu ziyaret sırasında Suriye’de yaşananların da gündeme geldiği konuşuldu.

Son olaylar ABD ve BAE’ye avantaj

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi Esad’a destek olmak amacıyla dün Suriye’yi ziyaret etti. Ancak Esad hafta sonu bir de BAE Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid El Nahyan ile telefonda görüştü. Reuters bu haber için iki ABD’li, dört Suriyeli ve Lübnanlı ve iki yabancı diplomatla görüşmüş. Hepsinin söylediği aynı: ABD ve BAE bu son olayları Esad’la İran’ın arasını açmak için fırsat olarak görüyor.

Lübnan medyası İsrail’in ABD’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımları kaldırmasını önerdiğini iddia etti. Ancak BAE’nin bu yönde bir adım attığına dair bir haber yapılmamıştı. Suriye hükümeti de Beyaz Saray da bu iddialar hakkında yorum yapmadı. BAE ise Bin Zayed’in Esad’la yaptığı telefon görüşmesinin yeterli bir açıklama olduğunu söyledi.

BAE Suriye’deki iç savaşın başlarında Esad muhaliflerini destekledi. Arap Baharı’nın parçası olarak başlayan protestolara Esad’ın verdiği sert karşılık BAE dahil Körfez ülkelerinin Esad’ı sert eleştirmesine neden oldu. Ayrıca Esad’ın İran’ın desteğini alması da BAE’nin dış politikasına ters düştü. Yine de BAE son yıllarda Suriye ile ilişkilerini düzeltmek için birtakım adımlar attı. BAE’nin Şam’daki büyükelçiliği 2018’de yeniden açıldı. Suriye Arap Birliği’ne yeniden kabul edilmeden önce BAE 2022’de Esad’ı ağırladı. Ancak bu yakınlaşma Esad’ın İran’la bağlantısı nedeniyle hâlâ sınırlı düzeyde.

Suriye: Fidan Türkiye’nin ‘dahli yok’ dedi, Rusya Suriye operasyonundan sorumlu komutanı görevden aldı