Yunanistan, Elgin Mermerleri’nde Türkiye’yi de mutlu edecek bir finale koşuyor

British Museum’un koleksiyonundaki en önemli eserler arasında yer alan Elgin Mermerleri ait olduğu topraklara dönebilir. Uzun süredir Yunanistan ile İngiltere arasında diplomatik krize dönüşen bu tarihi eserlerin iadesi gerçekleşmeye hiç olmadığı kadar yakın. İngiliz kamuoyunun da iade edilmesi yönündeki görüşlerine eski İngiltere Başbakanı Rishi Sunak uzun süre karşı koymuştu. Ancak yeni başbakan Keir Starmer konuya çok daha ılımlı bakıyor. İki ülke arasındaki görüşmeler eserlerin Yunanistan’a nakli sürecinin nasıl gerçekleşeceği gibi teknik boyutlara kadar ilerlemiş durumda.

İki başbakan bu konuyu görüşecek

Geçen yıldan bu yana çalınan tarihi eserler nedeniyle güvenirliği büyük yara alan British Museum’daki Elgin Mermerleri için Yunanistan uzun süredir hukuki mücadele veriyor. Türkiye’den gönderilen belgeler eserlerin kaçırılarak İngiltere’ye götürüldüğünü ortaya çıkarınca oluşan kamuoyu İngilizleri zora soktu. Kanunlarında tarihi eserlerin yurtdışına çıkarılmasını büyük oranda kısıtlayan İngiltere, Elgin Mermerleri’yle tarihi bir adım atmak üzere.

Elgin Mermerleri 19. yüzyıldan bu yana British Museum’da sergileniyor.

Geçen yıl Rishi Sunak ve Kyriakos Miçotakis arasında tartışmaya neden olan klasik başyapıtların kaderi yeniden yazılıyor. İngiltere’nin yeni başbakanı Keir Starmer, Yunan mevkidaşı Miçotakis ile yapacağı görüşmede bu tarihi sorunu çözmeye niyetli olduğunu belirtti.

‘Hava bir anda değişti’

Bu ikili görüşme öncesi kaynaklar, Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ile British Museum Başkanı George Osborne arasındaki görüşmelerin “prensipte bir anlaşmaya” doğru ilerlediğini söyledi. Buna göre müzedeki Elgin Mermerleri Atina’daki Partenon’a gönderilecek. İngiliz kaynaklar, havanın bir anda değiştiğini belirerek sürecin olumlu ilerlerdiğini de vurguladı. Ancak bu “havanın” değişimine yönelik detaylar paylaşılmadı.

Herhangi bir anlaşmanın iki ülke arasında kültürel bir ortaklıkla desteklenmesi çerçevesinde heykellerin Atina’ya iadesi ve şu anda Akropolis Müzesi’nin Parthenon galerilerinde sergilenen diğer parçalarla yeniden bir araya getirilmesi amaçlanıyor. Bunun karşılığında da Yunanistan bazı tarihi eserlerin belli aralıklarla İngiltere’de sergilenmesini sağlayacak.

Osmanlı döneminde kaçırıldığı belgelenmişti

British Museum, 1816 yılında Lord Elgin’den satın alındığından beri Parthenon mermerlerini sergilemektedir. İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu nezdindeki büyükelçisi olan Elgin, bugün bile tartışmalara yol açan bir kararla mermerlerin Akropolis’ten çıkarılmasını emretmişti. Perikles’in usta heykeltıraşı Phidias tarafından yontulan antik eserler, milâttan önce 5. yüzyıldan beri Parthenon’un anıtsal frizini süslüyordu.

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın paylaştığı bir belge Elgin Mermerleri’nin yerinden çıkarılması için herhangi bir izin verillmediğini ortaya çıkarmıştı. Buna rağmen Lord Elgin, ekonomik ve politik gücünü kullanarak o dönem zor durumda olan Osmanlı’nın içinde bulunduğu koşulları fırsat bilerek eserleri yurtdışına çıkarmıştı.

Datça’daki Knidos antik kentinden kaçırılan aslan heykeli British Museum’un simgelerinden biri.

Karar emsal teşkil edebilir

Türkiye’nin Yunanistan’ın elini güçlendirecek bu beyanı sonrası hız kazanan görüşmeler emsal teşkil edebilir. Zira tıpkı Yunanistan gibi Türkiye de çok sayıda tarihi eserinin iadesi için British Museum’a karşı hukuk mücadelesi veriyor. Müzenin sembolü konumundaki Knidos Aslanı başta olmak üzere Troya’dan kaçırılan eserler, Ksanthos antik kentinden götürülen 12 heykelden oluşan Nereidler Anıtı, Bodrum’dan kaçırılan Kral Mausolos Heykeli ve Adyaman’dan çalınan Samsat Steli British Museum’da sergilenen Türkiye’ye ait eserlerden sadece birkaçı.

Diplomatik krizin gölgesinde 10 maddede Elgin Mermerleri

Yunanistan, İngiltere’den Elgin Mermerleri’ni istiyor, en çarpıcı ve önemli destek Ankara’dan geldi

İngiliz kamuoyu Elgin mermerlerinin iadesinden yana

Britanya Başbakanı Sunak: Elgin Mermerleri’ni Yunanistan’a geri verme planımız yok